ପଲିସିଷ୍ଟିକ ଓଭାରିଆନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ (PCOS) ଏକ ସାଧାରଣ ହରମୋନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରୋଗ, ଯାହା ବିଶେଷ କରି ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସ ପରେ ଅନେକ ମହିଳାଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି। ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ମତରେ, ଭାରତରେ ପ୍ରତି ୫ ଜଣ ମହିଳାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଏହି ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ। PCOS ଯୋଗୁଁ ଅନିୟମିତ ଋତୁସ୍ରାବ, ଡାର୍କ ସ୍କିନ, ମୁହଁରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଲୋମ ବୃଦ୍ଧି, ବ୍ରଣ, ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ବନ୍ଧ୍ୟାତ୍ୱ ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦେଇପାରେ। କିନ୍ତୁ କାହିଁକି ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏହା ଅଧିକ ସାଧାରଣ ହେଉଛି ଏବଂ ଏହାକୁ କିପରି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରେ?
PCOS ହେବାର କାରଣ:
୧. ହରମୋନ ଅସନ୍ତୁଳନ: ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ, ଶରୀରରେ ଇଷ୍ଟ୍ରୋଜେନ ଏବଂ ପ୍ରୋଜେଷ୍ଟେରୋନ ହରମୋନର ଅସନ୍ତୁଳନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ। ଏହା ସହିତ ଇନସୁଲିନ ପ୍ରତିରୋଧ ମଧ୍ୟ PCOSର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ।
୨. ଜୀବନଶୈଳୀ: ଅନିୟମିତ ଖାଦ୍ୟପେୟ, ଅଧିକ ଚାପ, ଶାରୀରିକ ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ଏବଂ ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନିଦ୍ରା ଏହି ରୋଗକୁ ଟ୍ରିଗର କରିପାରେ। ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସ ପରେ, କାମ ଏବଂ ପାରିବାରିକ ଚାପ ଯୋଗୁଁ ମହିଳାମାନେ ନିଜ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି କମ୍ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି।
୩. ଜେନେଟିକ ଫ୍ୟାକ୍ଟର: ଯଦି ପରିବାରରେ ମାଆ, ବୋହୂ କିମ୍ବା ଭଉଣୀଙ୍କୁ PCOS ଥାଏ, ତେବେ ଏହାର ଆଶଙ୍କା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ। ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ଜେନେଟିକ ପ୍ରଭାବ ଅଧିକ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇପାରେ।
୪. ମେଟାବୋଲିଜମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ବୟସ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ମେଟାବୋଲିଜମ ଧୀମା ହୋଇଯାଏ, ଯାହା ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଇନସୁଲିନ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ, ଯାହା PCOSର ଲକ୍ଷଣକୁ ଅଧିକ ଗମ୍ଭୀର କରିପାରେ।
PCOS ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର ଉପାୟ:
୧. ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଶୈଳୀ: ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ ଯେପରିକି ଯୋଗ, ଓ୍ୱାକିଂ କିମ୍ବା ସାଇକ୍ଲିଂ ଇନସୁଲିନ ସଂବେଦନଶୀଳତା ବଢ଼ାଇଥାଏ। ସପ୍ତାହରେ ଅତି କମରେ ୧୫୦ ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟମ ତୀବ୍ରତାର ବ୍ୟାୟାମ କରନ୍ତୁ।
୨. ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ: ଚିନି, ପ୍ରକ୍ରିୟାଜାତ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଅଧିକ କାର୍ବୋହାଇଡ୍ରେଟ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ। ଫାଇବର ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ, ଯେପରିକି ସବୁଜ ପନିପରିବା, ଫଳ, ଓଟ୍ସ ଏବଂ ମାଛ ଖାଆନ୍ତୁ। ଓମେଗା-୩ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ ଏବଂ ଭିଟାମିନ୍ ଡି ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ PCOS ଲକ୍ଷଣ ହ୍ରାସ କରିପାରେ।
୩. ଓଜନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଯଦି ଆପଣ ଅତିରିକ୍ତ ଓଜନରେ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ୫-୧୦% ଓଜନ ହ୍ରାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଋତୁସ୍ରାବ ନିୟମିତ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ହରମୋନ ସନ୍ତୁଳନ ହୋଇପାରେ।
୪. ଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଧ୍ୟାନ, ପ୍ରାଣାୟାମ ଏବଂ ଯୋଗ ନିଦ୍ରା ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ କରି କର୍ଟିସୋଲ ହରମୋନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ, ଯାହା PCOS ଲକ୍ଷଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
୫. ଚିକିତ୍ସା: ଗାଇନୋକୋଲୋଜିଷ୍ଟଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ। କେତେକ ମହିଳାଙ୍କୁ ହରମୋନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପାଇଁ ଜନ୍ମ ନିରୋଧକ ବଟିକା କିମ୍ବା ଇନସୁଲିନ ସଂବେଦନଶୀଳତା ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ମେଟଫରମିନ ଭଳି ଔଷଧ ଦିଆଯାଇପାରେ।
୬. ନିୟମିତ ପରୀକ୍ଷା: ଥାଇରଏଡ, ବ୍ଲଡ ସୁଗାର ଏବଂ ହରମୋନ ଲେଭେଲର ନିୟମିତ ପରୀକ୍ଷା କରାନ୍ତୁ। ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ PCOS ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।