କୁକୁର ପଢ଼ିପାରେ ମଣିଷଙ୍କ ମନ କଥା, ଖରାପ ସମୟରେ ଛାଡ଼େନାହିଁ ସାଥ୍, ହେଲେ କାହିଁକି?

ଓଡ଼ିଶାଭାସ୍କର: କୁକୁରମାନେ ମଣିଷର ବହୁତ ଭଲ ସାଥୀ ହୋଇଥାନ୍ତି। କାରଣ ଆପଣଙ୍କ ଘରେ ଯଦି କୁକୁର ଥିବେ ତାହାଲେ ହୁଏତ ଆପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିବେ ଯେ ଯେତେବେଳେ ଆପଣ କାନ୍ଦୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଆପଣଙ୍କୁ ସାନ୍ତ୍ୱନା ଦେବା ପାଇଁ ଟିକେ ମୁଣ୍ଡ ନଇଁ ପକାନ୍ତି।

ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଚିନ୍ତାରେ ଥାଆନ୍ତି, ସେମାନେ ଆପଣଙ୍କ ପାଖକୁ ଆସି ଗେଲ ହେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଗଭୀର ସମସ୍ୟାରେ ପଡ଼ିଥାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସେମାନେ ଆପଣଙ୍କ ପାଖ ଛାଡ଼ି ଯାଆନ୍ତି ନାହିଁ।

ମଣିଷ ଏବଂ କୁକୁରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷର ସମ୍ପର୍କ ଫଳରେ ସେମାନେ ଆମର କଥା, ମୁହଁର ଭାବପ୍ରବଣତା ଏବଂ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କର ରାସାୟନିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଖାପ ଖୁଆଇ ପାରୁଛନ୍ତି।

 କିଛି ସେକେଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ସବୁକିଛି ବୁଝିପାରନ୍ତି: ଯେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ କୁକୁର ଆପଣଙ୍କ ସହିତ ଆଖି ମିଶାଏ, ସେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ ମନ ଭିତରେ କ’ଣ ଭାବନା ଚାଲୁଛି ତାହା ବୁଝିବାକୁ ତାଙ୍କୁ କିଛି ସେକେଣ୍ଡ ମଧ୍ୟ ସମୟ ଲାଗେ ନାହିଁ।

ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କ କୁକୁରକୁ ଦେଖି ଖୁସି ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ଖୁସି ଯୋଗୁଁ ଆପଣଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ପ୍ରେମ ହରମୋନ ଅର୍ଥାତ୍ ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ କ୍ଷରଣ ହେବା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ।

ଏହି ଅସାଧାରଣ ମନସ୍ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବୁଦ୍ଧି ମସ୍ତିଷ୍କରୁ ହିଁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। କୁକୁରର ମସ୍ତିଷ୍କରେ କିଛି ଅଂସ ଅଛି ଯାହା ମଣିଷ ପରି ଶବ୍ଦ ପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ।

ମସ୍ତିଷ୍କ ଇମେଜିଂ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଅଧ୍ୟୟନ: ମସ୍ତିଷ୍କ ଇମେଜିଂ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରେ, ଗବେଷକମାନେ ଜାଣିପାରିଲେ ଯେ ପାଟିରୁ ବାହାରୁଥିବା ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ କୁକୁରଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କ ନିକଟରେ କର୍ଟେକ୍ସର ବାହ୍ୟ ଅଂଶ ରେ ଶବ୍ଦ ସଂଶ୍ଳେଷଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସକ୍ରିୟ କରିଥାଏ।

ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଭାବରେ, କୁକୁରମାନେ କୌଣସି ଶବ୍ଦ ପ୍ରତି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନେ ହସ, କାନ୍ଦିବା, ରାଗ ସହିତ ଜଡିତ ଶବ୍ଦ ପରି ଭାବପ୍ରବଣ ଭାବରେ ଜଡିତ ଶବ୍ଦ ପ୍ରତି ମଧ୍ୟ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ।

ଏହି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ଶ୍ରବଣ କର୍ଟେକ୍ସ ଏବଂ କୁକୁରମାନଙ୍କର ମସ୍ତିଷ୍କ କର୍ଟେକ୍ସକୁ ସକ୍ରିୟ କରିଥାଏ। ମସ୍ତିଷ୍କର ଏହି ଅଂଶ ଭାବନାକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ କରିଥାଏ।

କୁକୁରମାନେ ମୁହଁ ପଢିବାରେ ବିଶେଷଜ୍ଞ: କୁକୁରମାନେ ଲୋକଙ୍କ ମୁହଁ ପଢିବାରେ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞ। ଯେତେବେଳେ କୁକୁରମାନଙ୍କୁ ମଣିଷ ମୁହଁର ଫଟୋ ଦେଖାଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କର ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବା ଦେଖାଯାଇଥିଲା।

ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ କୁକୁରର ମସ୍ତିଷ୍କର ସେହି ଅଂଶଗୁଡ଼ିକ ଯାହା ଖୁସି ଏବଂ ଭାବପ୍ରବଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ଜଣେ ପରିଚିତ ମଣିଷର ମୁହଁ ଦେଖନ୍ତି ସକ୍ରିୟ ହୋଇଯାଆନ୍ତି।

ଆପଣ ଏହାକୁ ଏହି ଉପାୟରେ ମଧ୍ୟ ବୁଝିପାରିବେ ଯେ ଆପଣଙ୍କ କୁକୁରର ମସ୍ତିଷ୍କ ଶବ୍ଦରେ ନୁହେଁ ବରଂ ଭାବନା ଉପରେ ଆଧାରିତ ଆପଣଙ୍କ ଭାବନା ଏବଂ ପ୍ରକାଶନକୁ ସଂଶ୍ଳେଷଣ କରେ। କୁକୁରମାନେ କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ଭାବନାକୁ ଦେଖନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ସେମାନେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁଭବ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ।

ଏହା ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ କଥା:  ଗବେଷକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହାକୁ ଭାବପ୍ରବଣ ସଂକ୍ରମଣ କୁହାଯାଏ। ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ, ଗୋଟିଏ ପ୍ରାଣୀ ଅନ୍ୟ ପ୍ରାଣୀର ଭାବନାର ଦର୍ପଣ ହୋଇଯାଏ।

୨୦୧୯ ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପର ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ, କୁକୁର ଏବଂ ମଣିଷ ଯୋଡ଼ିର ହୃଦସ୍ପନ୍ଦନ ସମାନ ଥିବା ଜଣାପଡିଛି। ଅର୍ଥାତ୍ ଉଭୟଙ୍କ ହୃଦସ୍ପନ୍ଦନ ପାରସ୍ପରିକ ଦର୍ପଣରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।

ଏହି ଭାବପ୍ରବଣ ସଂକ୍ରମଣକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଜଟିଳ ତର୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ। ଏହା ପାରସ୍ପରିକ ଆସକ୍ତି ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ସହାନୁଭୂତି।  ଯେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ କୁକୁର ସହାନୁଭୂତି ଅବସ୍ଥାରେ ଧୀରେ ଧୀରେ କାନ୍ଦେ ଏହା ଆପଣଙ୍କ ଆସକ୍ତି ଏବଂ ଭାବପ୍ରବଣ ସମ୍ପର୍କ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ।

ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ ପ୍ରଭାବ: କୁକୁର ଏବଂ ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଆମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ରାସାୟନିକ ବନ୍ଧନ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ। ଯେତେବେଳେ ଏକ କୁକୁର ଏବଂ ମଣିଷ ଆଖିରେ ନଜର ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି, ଉଭୟ ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ କ୍ଷରଣରେ ବୃଦ୍ଧି ଅନୁଭବ କରନ୍ତି। ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ କୁ ପ୍ରେମ ହରମୋନ୍ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।

ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଯେଉଁ ମାଲିକମାନେ ସେମାନଙ୍କ କୁକୁର ସହିତ କୋମଳ ଦୃଷ୍ଟି ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅକ୍ସିଟୋସିନ୍ ସ୍ତର ଅଧିକ ଥାଏ। ଏହି ସ୍ତର ସେମାନଙ୍କ କୁକୁରମାନଙ୍କରେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକ ଥିବା ଜଣାପଡିଛି।

ଏହି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥର କ୍ଷରଣ କୁକୁର ଏବଂ ମଣିଷ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରେ, ଯେପରି ଜଣେ ବାପା ମାଆ ଏବଂ ପିଲା ମଧ୍ୟରେ। ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା, ଏହି ପ୍ରଭାବ କେବଳ ଗୃହପାଳିତ କୁକୁରମାନଙ୍କଠାରେ ଦେଖାଯାଏ।