ବିବାହ ପରେ କ’ଣ ବଢ଼ିଯାଏ କି ଡିମେନସିଆର ବିପଦ ? ଜାଣନ୍ତୁ ଷ୍ଟଡି କ’ଣ କହୁଛି
ବିବାହ ଜୀବନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାୟ ହୋଇଥିବା ବେଳେ, ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟୟନ ଦାବି କରୁଛି ଯେ ବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଡିମେନସିଆ (ମନୋଭ୍ରଂଶ) ଭଳି ଗୁରୁତର ରୋଗର ବିପଦ ଅବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ। ଫ୍ଲୋରିଡା ଷ୍ଟେଟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଗବେଷକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ, ଯାହା ୨୪,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଆମେରିକୀୟଙ୍କ ଉପରେ ୧୮ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିଲା, ପାରମ୍ପରିକ ଧାରଣାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଛି ଯେ ବିବାହ ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ସର୍ବଦା ଲାଭଦାୟକ। ଆସନ୍ତୁ ଏହି ଷ୍ଟଡିର ମୁଖ୍ୟ ନିଷ୍କର୍ଷ ଏବଂ ଏହାର ଅର୍ଥ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ଜାଣିବା।
ବିବାହ ପରେ କ’ଣ ଡିମେନସିଆର ବିପଦ ବଢ଼ିଯାଏ? ଜାଣନ୍ତୁ କ’ଣ କହୁଛି ଷ୍ଟଡି
ବିବାହ ଜୀବନର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଅଧ୍ୟାୟ ହେଲେ ମଧ୍ୟ, ଏକ ନୂଆ ଗବେଷଣା ଦାବି କରୁଛି ଯେ ବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଡିମେନସିଆ (ମନୋଭ୍ରଂଶ) ଭଳି ଗୁରୁତର ମସ୍ତିଷ୍କ ରୋଗର ବିପଦ ଅବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ। ଫ୍ଲୋରିଡା ଷ୍ଟେଟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଗବେଷକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ, ୨୪,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଆମେରିକୀୟଙ୍କ ଉପରେ ୧୮ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିଲା। ଏହା ପାରମ୍ପରିକ ଧାରଣାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଛି ଯେ ବିବାହ ସବୁବେଳେ ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ। ଆସନ୍ତୁ ଏହି ଷ୍ଟଡିର ମୁଖ୍ୟ ତଥ୍ୟ ଓ ଏହାର ଅର୍ଥ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ଜାଣିବା।
ଷ୍ଟଡିର ମୁଖ୍ୟ ନିଷ୍କର୍ଷ
୧. ବିବାହିତ ବନାମ ଅବିବାହିତ:
ନ୍ୟାସନାଲ ଆଲଝାଇମର କୋଅର୍ଡିନେଟିଂ ସେଣ୍ଟର (NACC)ର ଡାଟା ଆଧାରରେ ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ୨୪,୧୦୭ ଜଣ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ (ହାରାହାରି ବୟସ ୭୧.୮ ବର୍ଷ) ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିଥିଲା, ଯେଉଁମାନେ ଅଧ୍ୟୟନ ଆରମ୍ଭ ସମୟରେ ଡିମେନସିଆରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ନଥିଲେ।
ଷ୍ଟଡିରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ତୁଳନାରେ ବିଧବା/ବିଧୁର, ତଲାକପ୍ରାପ୍ତ, ଏବଂ କେବେ ବିବାହ ନକରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଡିମେନସିଆର ବିପଦ କମ ଥିଲା। ବିଶେଷତଃ, ଆଲଝାଇମର ରୋଗ ଏବଂ ଲେୱି ବଡି ଡିମେନସିଆର ବିପଦ ଅବିବାହିତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କମ ଦେଖାଯାଇଥିଲା।
ବୟସ ଏବଂ ଲିଙ୍ଗ ଆଧାରରେ ପ୍ରାଥମିକ ବିଶ୍ଳେଷଣରେ, କେବେ ବିବାହ ନକରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଡିମେନସିଆର ବିପଦ ୪୦%, ତଲାକପ୍ରାପ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୩୪%, ଏବଂ ବିଧବା/ବିଧୁରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୨୭% କମ ଥିଲା। ତେବେ, ଶିକ୍ଷା, ଜେନେଟିକ୍ସ, ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଅବସ୍ଥାକୁ ସମନ୍ୱୟ କରିବା ପରେ, ବିଧବା/ବିଧୁରଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ପାର୍ଥକ୍ୟ ପରିସାଂଖ୍ୟିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରହିଲା ନାହିଁ।
୨. ମାଇଲ୍ଡ କଗନିଟିଭ ଇମ୍ପେୟାରମେଣ୍ଟ (MCI)ରୁ ଡିମେନସିଆକୁ ଅଗ୍ରଗତି:
ତଲାକପ୍ରାପ୍ତ ଏବଂ କେବେ ବିବାହ ନକରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମାଇଲ୍ଡ କଗନିଟିଭ ଇମ୍ପେୟାରମେଣ୍ଟ (MCI)ରୁ ଡିମେନସିଆକୁ ଅଗ୍ରଗତିର ସମ୍ଭାବନା କମ ଥିଲା।
ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ବିଧବା/ବିଧୁର ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଡିମେନସିଆର ବିପଦ କମ ଦେଖାଯାଇଥିଲା।
୩. ଭାସ୍କୁଲାର ଡିମେନସିଆ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ନାହିଁ:
ଅବିବାହିତ ହେବାର କମ ବିପଦ ମୁଖ୍ୟତଃ ଆଲଝାଇମର ଏବଂ ଲେୱି ବଡି ଡିମେନସିଆ ପାଇଁ ଦେଖାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାସ୍କୁଲାର ଡିମେନସିଆ (ରକ୍ତନାଳୀ ସମସ୍ୟା ସହ ଜଡ଼ିତ) ପାଇଁ ଏହାର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ଦେଖାଯାଇ ନଥିଲା।
ଏପରି ଫଳାଫଳର କାରଣ କ’ଣ?
ଗବେଷକମାନେ ଏହି ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ନିଷ୍କର୍ଷ ପାଇଁ କେତେକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କାରଣ ସୂଚାଇଛନ୍ତି:
ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ନିର୍ଣ୍ଣୟ: ବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ଜୀବନସାଥୀ ଥାଆନ୍ତି, ଯିଏ ସ୍ମୃତି ହାନି ଭଳି ଲକ୍ଷଣ ଶୀଘ୍ର ଚିହ୍ନଟ କରି ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ ନେଇଥାନ୍ତି। ଅବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏପରି ନିରୀକ୍ଷଣର ଅଭାବ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟକୁ ବିଳମ୍ବ କରିପାରେ।
ମାନସିକ ଚାପ: ବିବାହିତ ଜୀବନରେ ଆର୍ଥିକ ଚାପ, ପାରିବାରିକ ଦାୟିତ୍ୱ, ଏବଂ ସମ୍ପର୍କର ଜଟିଳତା ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ଅବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଏହି ଚାପରୁ ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବେ ମୁକ୍ତ ଥାଇପାରନ୍ତି।
ଜୀବନଶୈଳୀ: ଅବିବାହିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସ୍ୱାଧୀନ ଜୀବନଯାପନ କରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଅଧିକ ସମୟ ଦେଇପାରନ୍ତି, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ସକ୍ରିୟ ରଖେ।
ଅଧ୍ୟୟନର ସୀମା: ଏହି ଗବେଷଣା ଆମେରିକୀୟ ଜନସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ଆଧାରିତ, ତେଣୁ ଭାରତ ଭଳି ଭିନ୍ନ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରେକ୍ଷାପଟରେ ଫଳାଫଳ ଭିନ୍ନ ହୋଇପାରେ।
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତାମତ
ନିଉରୋଲଜିଷ୍ଟ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏହି ଫଳାଫଳ ଉପରେ ମିଶ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଇଛନ୍ତି। କେତେକ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମନେ କରନ୍ତି ଯେ ବିବାହରେ ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନ ଓ ଭାବନାତ୍ମକ ସ୍ଥିରତା ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ। ତଥାପି, ଏହି ଷ୍ଟଡି ଇଙ୍ଗିତ ଦେଉଛି ଯେ ବିବାହ ସହ ଜଡ଼ିତ ଚାପ ଓ ଦାୟିତ୍ୱ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।
ଡା. ରାହୁଲ ଶର୍ମା, ଜଣେ ନିଉରୋଲଜିଷ୍ଟ, କହିଛନ୍ତି: “ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଏହା ବିବାହ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଜଟିଳ ସମ୍ପର୍କକୁ ଉଜାଗର କରୁଛି। ତେବେ, ଏହା ଏକ ସାଧାରଣୀକରଣ ନୁହେଁ। ବିବାହର ଗୁଣମାନ, ଜୀବନଶୈଳୀ, ଏବଂ ଜେନେଟିକ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଡିମେନସିଆର ଝୁଁକିରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ପାଳନ କରେ।”
ଭାରତରେ, ଯେଉଁଠି ବିବାହ ଏକ ଗଭୀର ସାମାଜିକ ଓ ପାରିବାରିକ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ଏହି ଷ୍ଟଡିର ଫଳାଫଳ ଭିନ୍ନ ଭାବେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇପାରେ। ଭାରତୀୟ ପରିବାରରେ ବହୁ-ପିଢ଼ିର ସମର୍ଥନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାନସିକ ଓ ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନ ଯୋଗାଇଥାଏ। ତଥାପି, ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଆର୍ଥିକ ଓ ପାରିବାରିକ ଦାୟିତ୍ୱ ମାନସିକ ଚାପ ବଢ଼ାଇପାରେ, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
ଡିମେନସିଆର ବିପଦ କମାଇବା ଉପାୟ :
ବିବାହିତ ହେଉ କି ଅବିବାହିତ, ମସ୍ତିଷ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି:
ସକ୍ରିୟ ଜୀବନଶୈଳୀ: ଦୈନିକ ୩୦ ମିନିଟ ବ୍ୟାୟାମ, ଯୋଗ, କିମ୍ବା ଧ୍ୟାନ ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତା ବଢ଼ାଇଥାଏ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ଖାଦ୍ୟ: ଫଳ, ଶାଗସବୁଜୀ, ବାଦାମ, ଏବଂ ଓମେଗା-୩ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ (ମେଡିଟେରାନିଆନ ଡାଏଟ) ମସ୍ତିଷ୍କ ପାଇଁ ଉପକାରୀ।
ମାନସିକ ଉତ୍ତେଜନା: ପଢ଼ା, ପଜଲ ଖେଳିବା, କିମ୍ବା ନୂଆ ଦକ୍ଷତା ଶିଖିବା ମସ୍ତିଷ୍କକୁ ସତେଜ ରଖେ।
ସାମାଜିକ ସଂଯୋଗ: ପରିବାର, ସାଙ୍ଗସାଥୀ, ଓ ସମୁଦାୟ ସହ ସମ୍ପର୍କ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଜରୁରୀ।
ନିୟମିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଯାଞ୍ଚ: ରକ୍ତଚାପ, ଡାଇବେଟିସ, ଓ କୋଲେଷ୍ଟ୍ରଲ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଡିମେନସିଆର ବିପଦ ହ୍ରାସ କରେ।
ମାନସିକ ଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ମାଇଣ୍ଡଫୁଲନେସ ଓ ପରାମର୍ଶ ଭଳି କୌଶଳ ମାନସିକ ଚାପ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ।