ଅହମଦାବାଦରେ କ୍ରାସ ହୋଇଥିବା ବିମାନର CVR ଉଦ୍ଧାର, ଜାଣନ୍ତୁ ଏହାଦ୍ୱାରା କେଉଁ ସୂଚନା ମିଳିପାରିବ ?

ଅହମଦାବାଦ: ଜୁନ ୧୨, ୨୦୨୫ରେ ଅହମଦାବାଦରେ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିବା ଏୟାର ଇଣ୍ଡିଆର ବୋଇଂ ୭୮୭-୮ ଡ୍ରିମଲାଇନର ବିମାନ (ଫ୍ଲାଇଟ AI171)ର କକପିଟ ଭଏସ ରେକର୍ଡର (CVR) ଉଦ୍ଧାର ହୋଇଛି। ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବିଷ୍କାର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି, ଯାହା ଏହି ଭୟଙ୍କର ଦୁର୍ଘଟଣାର କାରଣ ଜାଣିବାରେ ସହାୟକ ହେବ। ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୨୪୧ ଜଣ ଯାତ୍ରୀ ଓ କ୍ରୁ ସଦସ୍ୟ ଏବଂ ଭୂମିରେ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଫ୍ଲାଇଟ ଡାଟା ରେକର୍ଡର (FDR) ମଧ୍ୟ ଉଦ୍ଧାର ହୋଇସାରିଛି।

କକପିଟ ଭୟେସ ରେକର୍ଡର କ’ଣ?
କକପିଟ ଭୟେସ ରେକର୍ଡର (CVR) ହେଉଛି ବିମାନର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପକରଣ, ଯାହା କକପିଟରେ ଘଟୁଥିବା ସମସ୍ତ ଶବ୍ଦ ରେକର୍ଡ କରେ। ଏହା ପାଇଲଟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହେଉଥିବା କଥାବାର୍ତ୍ତା, ଏୟାର ଟ୍ରାଫିକ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ (ATC) ସହ ଯୋଗାଯୋଗ, ବିମାନରେ ବାଜୁଥିବା ଆଲାର୍ମ, ଇଞ୍ଜିନର ଶବ୍ଦ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରିବେଶ ଶବ୍ଦକୁ ରେକର୍ଡ କରେ। ଏହା ସାଧାରଣତଃ ବିମାନର ଶେଷ ଦୁଇ ଘଣ୍ଟାର ଅଡିଓ ସଂରକ୍ଷଣ କରେ ଏବଂ ଦୁର୍ଘଟଣା ତଦନ୍ତରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଉପକରଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। CVR ଓ FDR ମିଳିତ ଭାବେ ‘ବ୍ଲାକ ବକ୍ସ’ ନାମେ ପରିଚିତ, ଯଦିଓ ଏଗୁଡ଼ିକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ କମଳା ରଙ୍ଗରେ ରଙ୍ଗ କରାଯାଇଥାଏ ଯାହା ଦୁର୍ଘଟଣା ସ୍ଥଳରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ସହଜରେ ଖୋଜିବାରେ ସହାୟକ ହୁଏ।

କକପିଟ ଭୟେସ ରେକର୍ଡରରୁ କେଉଁ ସୂଚନା ମିଳିପାରେ?
CVR ତଦନ୍ତକାରୀଙ୍କୁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିପାରେ:
ପାଇଲଟଙ୍କ କଥାବାର୍ତ୍ତା: ପାଇଲଟ ଓ କୋ-ପାଇଲଟ ମଧ୍ୟରେ ହେଉଥିବା ଆଲୋଚନା, ଯାହା ଦୁର୍ଘଟଣା ପୂର୍ବରୁ ସେମାନଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଓ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବ।

ଏୟାର ଟ୍ରାଫିକ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ: ପାଇଲଟ ଓ ATC ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ଯୋଗାଯୋଗ, ଯେପରି ମେ’ଡେ ଡାକରା (ଜରୁରୀ ସଙ୍କଟ ସଂକେତ) ଦିଆଯାଇଥିଲା କି ନାହିଁ, ତାହା ଜଣାପଡ଼ିବ। ଅହମଦାବାଦ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ପାଇଲଟ ଉଡ଼ାଣ ପରେ ମେ’ଡେ ଡାକରା ଦେଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି।

ଆଲାର୍ମ ଓ ଶବ୍ଦ: ବିମାନରେ ବାଜିଥିବା କୌଣସି ସତର୍କୀକରଣ ଆଲାର୍ମ, ଇଞ୍ଜିନର ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଶବ୍ଦ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଶବ୍ଦ ଯାହା ତାନ୍ତ୍ରିକ ତ୍ରୁଟିର ସଂକେତ ଦେଇପାରେ।

ପାଇଲଟଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା: ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ପାଇଲଟମାନେ କେଉଁ ପ୍ରକାରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ବିମାନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ପ୍ରୟାସ କରିଥିଲେ କି ନାହିଁ, ତାହା ଜଣାପଡ଼ିବ।

ଦୁର୍ଘଟଣାର କାରଣ: CVR ଡାଟା ମେସିନ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ମଡେଲ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ତାନ୍ତ୍ରିକ ତ୍ରୁଟି, ମାନବୀୟ ଭୁଲ, ପକ୍ଷୀ ସହ ଧକ୍କା (ବାର୍ଡ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ) କିମ୍ବା ଇନ୍ଧନ ସମସ୍ୟା ଆଦି କାରଣକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।

ଅହମଦାବାଦ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ CVRର ଗୁରୁତ୍ୱ
ଅହମଦାବାଦରେ ଏୟାର ଇଣ୍ଡିଆ ଫ୍ଲାଇଟ AI171 ଉଡ଼ାଣ ଭରିବାର ମାତ୍ର ୬୦ ସେକେଣ୍ଡ ମଧ୍ୟରେ ମେଘାନୀନଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ବି.ଜେ. ମେଡିକାଲ କଲେଜର ଡାକ୍ତରଙ୍କ ହଷ୍ଟେଲ ଉପରେ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୨୪୧ ଜଣ ଯାତ୍ରୀ ଓ କ୍ରୁ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ଭୂମିରେ ଅନ୍ତତ ୨୯ ଜଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ଏକମାତ୍ର ବଞ୍ଚିଥିବା ଯାତ୍ରୀ ବ୍ରିଟିଶ ନାଗରିକ ବିଶ୍ୱାସକୁମାର ରମେଶ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିମାନ ଉଡ଼ାଣ ପରେ ତୁରନ୍ତ ଅଟକି ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଉଚ୍ଚତା ହାସଲ କରିପାରି ନଥିଲା। CVRର ଡାଟା ଏହି ବୟାନକୁ ଯାଞ୍ଚ କରିବା ସହ ପାଇଲଟଙ୍କ ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଓ ବିମାନର ଯାନ୍ତ୍ରିକ ଅବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିବ।

ତଦନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟା
ଭାରତର ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ ଆକ୍ସିଡେଣ୍ଟ ଇନଭେଷ୍ଟିଗେସନ ବ୍ୟୁରୋ (AAIB) ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାର ତଦନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କରିଛି, ଏବଂ ଆମେରିକାର ନ୍ୟାସନାଲ ଟ୍ରାନ୍ସପୋର୍ଟେସନ ସେଫଟି ବୋର୍ଡ (NTSB) ଓ ଫେଡେରାଲ ଏଭିଏସନ ଆଡ଼ମିନିଷ୍ଟ୍ରେସନ (FAA) ସମେତ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂସ୍ଥାମାନେ ଏହି ତଦନ୍ତରେ ସହଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି। CVR ଓ FDRର ଡାଟା ଡାଉନଲୋଡ ଏବଂ ବିଶ୍ଲେଷଣ ପାଇଁ ୪-୫ ଦିନ ଲାଗିପାରେ। ଏହି ଡାଟା ବିମାନର ଇଞ୍ଜିନ, ୱିଙ୍ଗ ଫ୍ଲାପ, ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ ଗିଅର ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଯାନ୍ତ୍ରିକ ସିଷ୍ଟମର ଅବସ୍ଥା ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବ। ତଦନ୍ତକାରୀମାନେ ମାନବୀୟ ଭୁଲ, ଯାନ୍ତ୍ରିକ ତ୍ରୁଟି, ଇନ୍ଧନ ଦୂଷଣ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କାରଣ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଛନ୍ତି