ଆଜିକାଲି ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଏକ ବଡ଼ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଚାପ, ଉଦ୍ବେଗ ଓ ଅବସାଦ ଭଳି ମାନସିକ ରୋଗ ଅନେକଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଡାକ୍ତର ଓ ଗବେଷଣା ଅନୁଯାୟୀ, ପାଳିତ ପଶୁ ରଖିବା ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ହୋଇପାରେ।
ଡାକ୍ତର କ’ଣ କୁହନ୍ତି?
ମନୋବିଜ୍ଞାନୀ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ମତରେ, ପାଳିତ ପଶୁ ଯେପରିକି କୁକୁର, ବିରାଡ଼ି ବା ଅନ୍ୟ ପଶୁ ରଖିବା ମାନସିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଧାରିପାରେ। ଏହା ମାନସିକ ଚାପ, ଏକାକୀତ୍ୱ ଓ ଉଦ୍ବେଗ କମାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। ଡାକ୍ତର ରାଜେଶ ମହାନ୍ତି, ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ମନୋବିଜ୍ଞାନୀ, କୁହନ୍ତି, “ପାଳତୁ ପଶୁମାନେ ଏକ ସାଙ୍ଗତିକ ଅନୁଭବ ଦିଅନ୍ତି, ଯାହା ମଣିଷର ମନକୁ ଶାନ୍ତ କରେ। ସେମାନଙ୍କ ସହ ସମୟ କାଟିବା ଦ୍ୱାରା ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଡୋପାମାଇନ ଓ ସେରୋଟୋନିନ ଭଳି ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ମୁକ୍ତ ହୁଏ, ଯାହା ଖୁସି ଓ ଆନନ୍ଦର ଅନୁଭବ ବଢ଼ାଇଥାଏ।”
ଗବେଷଣା କ’ଣ କହୁଛି?
ଅନେକ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ପାଳିତ ପଶୁ ରଖୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମାନସିକ ରୋଗର ଆଶଙ୍କା କମ୍ ଥାଏ। ଏକ ଆମେରିକୀୟ ଗବେଷଣା ଅନୁଯାୟୀ, ଯେଉଁମାନେ ନିୟମିତ ଭାବେ ପାଳିତ ପଶୁଙ୍କ ସହ ଖେଳନ୍ତି ବା ସେମାନଙ୍କର ଯତ୍ନ ନିଅନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ରକ୍ତଚାପ ଓ ହୃଦ୍ସ୍ପନ୍ଦନ ହାର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରହିଥାଏ, ଯାହା ମାନସିକ ଚାପ କମାଇବାରେ ସହାୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପାଳତୁ ପଶୁ ରଖିବା ଏକାକୀତ୍ୱର ଭାବନା କମାଇ ସାମାଜିକ ସଂଯୋଗ ବଢ଼ାଇଥାଏ।
କେଉଁ ପାଳିତ ପଶୁ ରଖିବେ?
ଡାକ୍ତରମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ପାଳିତ ପଶୁ ବାଛିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଜୀବନଶୈଳୀ ଓ ପସନ୍ଦ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। କୁକୁର ଓ ବିରାଡ଼ି ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ପାଳିତ ପଶୁ। କୁକୁର ସକ୍ରିୟ ଜୀବନଶୈଳୀ ପସନ୍ଦ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ, କାରଣ ସେମାନଙ୍କ ସହ ବାହାରେ ବୁଲିବା ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ, ବିରାଡ଼ି ଶାନ୍ତ ଓ କମ ଯତ୍ନ ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ପାଳିତ ପଶୁ ଚାହୁଁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶ।
ସାବଧାନତା ଓ ପରାମର୍ଶ
ଡାକ୍ତରମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି ଯେ ପାଳିତ ପଶୁ ରଖିବା ପୂର୍ବରୁ ନିଜର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଓ ଜୀବନଶୈଳୀ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରିବା ଜରୁରୀ। ପାଳିତ ପଶୁଙ୍କର ଯତ୍ନ, ଖାଦ୍ୟ ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ସମୟ ଓ ଖରଚ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଯଦି କାହାର ପଶୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଆଲର୍ଜି ଥାଏ, ତେବେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେବା ଉଚିତ।