କାହିଁକି ଆସୁଛି କରୋନାର ନୂଆ-ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟ? ଜାଣନ୍ତୁ ଏହା ପଛର ମେଡିକାଲ ସାଇନ୍ସ

କରୋନା ଭାଇରସ (SARS-CoV-2) ଜନିତ ମହାମାରୀ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ବିଶ୍ୱ ଅନେକ ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆଲଫା, ଡେଲଟା, ଓମିକ୍ରନ ଏବଂ ଏହାର ଉପ-ଭାରିଆଣ୍ଟ ଯେମିତି JN.1, KP.3 ଓ XEC। ଏହି ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ କାହିଁକି ଏବଂ କିପରି ଉଭା ହେଉଛି? ଏହା ପଛରେ ଥିବା ମେଡିକାଲ ବିଜ୍ଞାନକୁ ନେଇ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କ’ଣ କହୁଛନ୍ତି, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା।

କରୋନା ଭାରିଆଣ୍ଟ କାହିଁକି ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି?
ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (WHO) ଏବଂ ବିଜ୍ଞାନୀମାନଙ୍କ ଅନୁସାରେ, ଯେକୌଣସି ଭୂତାଣୁ, ବିଶେଷ କରି SARS-CoV-2, ସମୟ ସହ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଭୂତାଣୁର ଜେନେଟିକ ମ୍ୟୁଟେସନ (ଆଣବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ)। ଯେତେବେଳେ ଭୂତାଣୁ ମଣିଷ ଶରୀରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ନିଜର ପ୍ରତିକୃତି (replication) ତିଆରି କରେ, ସେତେବେଳେ ଏହାର ଜେନେଟିକ କୋଡରେ ଛୋଟ ଭୁଲ ବା ମ୍ୟୁଟେସନ ହୋଇପାରେ। ଏହି ମ୍ୟୁଟେସନଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଭୂତାଣୁର ଗୁଣଧର୍ମ ଉପରେ ଖାସ ପ୍ରଭାବ ପକାଇ ନଥାଏ, କିନ୍ତୁ କେତେକ ମ୍ୟୁଟେସନ ଭୂତାଣୁକୁ ଅଧିକ ସଂକ୍ରାମକ, ଗୁରୁତର ରୋଗ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ବା ଟିକା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତିକୁ ଏଡ଼ାଇବାରେ ସକ୍ଷମ କରିପାରେ।

ମେଡିକାଲ ବିଜ୍ଞାନର ବ୍ୟାଖ୍ୟା
୧. ଅଧିକ ସଂକ୍ରମଣ, ଅଧିକ ମ୍ୟୁଟେସନ: ଯେତେ ଅଧିକ ଲୋକ ସଂକ୍ରମିତ ହୁଅନ୍ତି, ସେତେ ଭୂତାଣୁକୁ ନିଜର ପ୍ରତିକୃତି ତିଆରି କରିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳେ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପ୍ରତିକୃତି ସମୟରେ ମ୍ୟୁଟେସନର ସମ୍ଭାବନା ବଢ଼େ। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି, “ଯେତେ ଅଧିକ ଲୋକ ସଂକ୍ରମିତ, ସେତେ ଅଧିକ ଭୂତାଣୁ ଓ ଅଧିକ ମ୍ୟୁଟେସନ।”

୨. ସ୍ପାଇକ ପ୍ରୋଟିନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ: କରୋନା ଭୂତାଣୁର ସ୍ପାଇକ ପ୍ରୋଟିନ ହେଉଛି ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ର, ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ମଣିଷ କୋଷରେ ପ୍ରବେଶ କରେ। ଅଧିକାଂଶ ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟରେ ସ୍ପାଇକ ପ୍ରୋଟିନରେ ମ୍ୟୁଟେସନ ହେଉଛି, ଯେପରିକି N501Y, E484K ଓ L452R, ଯାହା ଭୂତାଣୁକୁ ଅଧିକ ସଂକ୍ରାମକ କରୁଛି ବା ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତିକୁ ଏଡ଼ାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛି।

୩. ପ୍ରାକୃତିକ ଚୟନ (Natural Selection): ଯେଉଁ ମ୍ୟୁଟେସନ ଭୂତାଣୁକୁ ଅଧିକ ସଂକ୍ରାମକ ବା ଟିକା ପ୍ରତିରୋଧୀ କରେ, ସେହି ଭାରିଆଣ୍ଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକ ବ୍ୟାପିଥାଏ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଡେଲଟା ଭାରିଆଣ୍ଟ ପୂର୍ବ ଭାରିଆଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଅପେକ୍ଷା ଦୁଇ ଗୁଣ ଅଧିକ ସଂକ୍ରାମକ ଥିଲା, ଯାହା ଏହାକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କରିଥିଲା।

୪. ପଶୁଙ୍କଠାରୁ ମଣିଷକୁ ସଂକ୍ରମଣ: କରୋନା ଭୂତାଣୁ ମଣିଷଙ୍କଠାରୁ ହରିଣ, ବିଲେଇ ଓ କୁକୁର ଭଳି ପଶୁଙ୍କୁ ସଂକ୍ରମିତ କରିଛି। ଏହି ପଶୁମାନେ ଭୂତାଣୁର ଜଳାଶୟ (reservoir) ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ନୂଆ ମ୍ୟୁଟେସନ ଘଟି ପୁଣି ମଣିଷଙ୍କୁ ସଂକ୍ରମିତ କରିପାରେ।

୫. ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସଂକ୍ରମଣ: ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତି ଦୁର୍ବଳ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଶରୀରରେ ଭୂତାଣୁ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ରହି ଅନେକ ମ୍ୟୁଟେସନ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହା ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟର ଜନ୍ମ ଦେଇପାରେ, ଯେପରିକି B.1.1.7 ଓ ଓମିକ୍ରନ ଭାରିଆଣ୍ଟ।

ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟର ପ୍ରଭାବ
ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟ ଯେପରି ଓମିକ୍ରନର JN.1 ଓ XEC ଅଧିକ ସଂକ୍ରାମକ ହେବା ସହ ଟିକା ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତିକୁ କିଛି ମାତ୍ରାରେ ଏଡ଼ାଇ ପାରୁଛି। ତେବେ, ବର୍ତ୍ତମାନର ଟିକା ଗୁରୁତର ରୋଗ ଓ ମୃତ୍ୟୁକୁ ରୋକିବାରେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବୀ। ଓମିକ୍ରନର ଉପ-ଭାରିଆଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହାଲୁକା ଲକ୍ଷଣ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, କିନ୍ତୁ ଅଣ-ଟିକାକୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ବିପଦଜନକ ହୋଇପାରେ।

ଭାରତରେ ପରିସ୍ଥିତି
ଭାରତରେ ଓମିକ୍ରନର JN.1 ଭାରିଆଣ୍ଟ ନେଇ ଆଲୋଚନା ଜୋର ଧରିଛି। କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ କେସ୍ ସଂଖ୍ୟାରେ ସାମାନ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଦେଖାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ଆତଙ୍କର କାରଣ ନୁହେ। ସତର୍କତା ଓ ଟିକାକରଣ ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ର।

ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ
୧. ଟିକାକରଣ: ଟିକାର ବୁଷ୍ଟର ଡୋଜ ନେବା ଏବଂ ଅଣ-ଟିକାକୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଟିକା ନେବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଉଛି। ବର୍ତ୍ତମାନର ଟିକା ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମଧ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇପାରୁଛି।

୨. ସଜାଗତା ଓ ନିରୀକ୍ଷଣ: WHO ଓ CDC ଭଳି ସଂସ୍ଥା ନୂଆ ଭାରିଆଣ୍ଟକୁ ନିରୀକ୍ଷଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଜେନୋମ ସିକ୍ୱେନ୍ସିଂ ମାଧ୍ୟମରେ ମ୍ୟୁଟେସନ ଚିହ୍ନଟ କରୁଛନ୍ତି।

୩. ସାବଧାନତା: ମାସ୍କ ପିନ୍ଧିବା, ସାମାଜିକ ଦୂରତା ପାଳନ କରିବା ଏବଂ ହାତ ଧୋଇବା ଭଳି ସୁରକ୍ଷା ପଦକ୍ଷେପ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ।