ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ନଗ୍ନଦେବୀ ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀ,ଜାଣନ୍ତୁ କାହିଁକି ଏଭଳି ମୂର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥାଏ ସ୍ଥାପନ
ଭଗବାନ ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀ। ପ୍ରାୟତ ସେ ନଗ୍ନ ଦେବୀ ନାମରେ ନାମିତ, ସେ ମୁଣ୍ଡବିହୀନ କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ତାଙ୍କ ଭଲଭା କୁ ଅଧିକ ପ୍ରାଧ୍ୟାନ୍ୟ ଦିଆ ଯାଏ। ତାଙ୍କର ପୂଜାପାଠ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀର ଇଣ୍ଡସ୍ ଭ୍ୟାଲିରେ ଚିହ୍ନିତ ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଶକ୍ତି ଧର୍ମ ସହିତ ଜଡିତ। ସେ ହେଉଛନ୍ତି ହିନ୍ଦୁ ଦେବୀ।
ରୁକ ବେଦ ଅନୁସାରେ ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀ ଅର୍ଥ ହେଉଛି “ମୁକ୍ତ”, “ସୀମାହୀନ”। ତାଙ୍କୁ ପଦ୍ମ -ମୁଣ୍ଡୀ ଦେବୀ ଭାବରେ ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି, ଉଲଗ୍ନ ଏବଂ ଅଳଙ୍କାରରେ ସୁସଜ୍ଜିତ କରାଯାଇଛି, ଯୌନ ଅବସ୍ଥାରେ ତା’ର ରୁପକୁ ଚିତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି। ହିନ୍ଦୁ ଆଇକନୋଗ୍ରାଫି ଉର୍ବରତା ଚିତ୍ର ସହିତ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ। ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀଙ୍କ ଉର୍ବରତା ଦିଗ ମଧ୍ୟ ତନ୍ତ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଯେଉଁଠାରେ ୟୋନିଙ୍କୁ ପବିତ୍ର ବୋଲି ଧରାଯାଏ। ଗୌରୀଙ୍କର ୟୋନି କିମ୍ବା ଗର୍ଭର ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଉପସ୍ଥାପନା ଯେପରି ଫୁଲୁଥିବା ପଦ୍ମ ଫୁଲ ଭାବରେ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ ଯୁବକଙ୍କୁ ଖୋଲା ଭଲଭାବ କୁ ସୂଚିତ କରେ।ତାଙ୍କ ଚିତ୍ରଣ ଯେପରି ପ୍ରସବ ସମୟରେ ନାରୀର ଅବସ୍ଥା ରହିଥାଏ ଠିକ ସେପରି ରଖାଯାଇଥାଏ। ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରାଚୀନ ମନ୍ଦିରରେ ଥିବା ଦେବୀଙ୍କ ପରି ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀଙ୍କୁ ମୁଣ୍ଡବିହୀନ ଦେଖାଯାଏ।
ଗୌରୀ ହେଉଛନ୍ତି ଅସୀମ ଶକ୍ତିର ମାତା । ଯିଏ ଏହି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ନିର୍ମାତା ଅଟନ୍ତି । ସେ ଶକ୍ତି ଆଉ ସ୍ୱରୂପିଣୀ । ସେ ଅଳ୍ପ କେତେକ ଦେବୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଯିଏକି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବେଦରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ଇଶ୍ୱରୀୟ ସ୍ତରରେ, ସେ ଜୀବନର ପୁନଃ ନିର୍ମାଣର ପ୍ରତୀକ ଅଟନ୍ତି । ଏବଂ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସ୍ତରରେ, ତାଙ୍କର ପ୍ରତିଛବିଗୁଡ଼ିକ ସର୍ବଭାରତୀୟ ନିୟମ ଏବଂ ଜୀବନର ପିଢ଼ିର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୂଚିତ କରେ। କୁହାଯାଏ ଦେବୀ ଉତ୍ତମ ବଂଶ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଚରମ ରକ୍ଷକ ଭାବରେ ସେ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବସ୍ତୁ ସମ୍ପଦ ଯୋଗାନ୍ତି।
ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀ ଶକ୍ତିକୁ ଉର୍ବରତା ଏବଂ ମାତୃତ୍ୱର ପ୍ରତୀକ । ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ଗୌରୀ ହେଉଛନ୍ତି ମାତା ଦେବୀ ଏବଂ ଦେବୀଙ୍କର ଏକ ରୂପ । ଦେବୀ ଗୌରୀ , ସତୀ ଏବଂ ପାର୍ବତୀ ପୁରାଣ ସହିତ ଏକ ଶକ୍ତ ପୂଜାପାଠ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ । ଏଠାରେ ଲଜ୍ୟା ଗୌରୀ ନିରୀହ ବା ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ଦେବତାଙ୍କୁ ବୁଝାଏ । ଯଦିଓ ଶିବଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ତାଙ୍କୁ ଶକ୍ତି ବୋଲି କୁହାଯାଏ ।
ଆଦିତ୍ୟ ଭାବରେ ସେ ସର୍ବଦା ମୁକ୍ତ ନାରୀ ଶକ୍ତି ଅଟେ । ଏଠାରେ ସେ ଆଦ୍ୟା ଶକ୍ତିଙ୍କର ପ୍ରାଣ ଅଟନ୍ତି । ଲାଜା ଗୌରୀ ମଧ୍ୟ ଋଷି ଜାମଦାଗ୍ନିଙ୍କ ପତ୍ନୀ ରେଣୁକା ଭାବରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି । ନଗ୍ନ ରୂପ ଧାରଣ କରି ମଧ୍ୟ ସେ ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଆଉ ଶକ୍ତି ଭାବେ ସବୁଠି ପରିଚିତ। କୁହାଯାଏ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ଙ୍କ ରୂପ ଅଟେ।
