ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ସ୍ଥାନ
ଆପଣ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ବା ଗରମ ସ୍ଥାନ ବିଷୟରେ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ। ଏହି ସ୍ଥାନର ନାମ ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍, ଯାହା ଉତ୍ତର ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶ ଇଥିଓପିଆରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହାର ଏକ ଅଂଶ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶ ଏରିଟ୍ରିଆ ସହିତ ମଧ୍ୟ ମିଶିଥାଏ। ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ ହେଉଛି ପୃଥିବୀର ସବୁଠାରୁ ଗରମ, ଶୁଷ୍କ ଏବଂ ନିମ୍ନତମ ସ୍ଥାନ। ଏହି ସ୍ଥାନ ଇଥିଓପିଆର ଆଫାର୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏଠାକାର ପାଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ। ତଥାପି ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ, ଅତ୍ୟନ୍ତ ଖରାପ ପରିବେଶ ସତ୍ତ୍ୱେ, ଏଠାରେ ଅନେକ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି। ଇଥିଓପିଆର ଆଫାର୍ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଏହି ସ୍ଥାନକୁ ନିଜର ଘର ବୋଲି ମାନିଥାନ୍ତି।
‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’କୁ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଗରମ ସ୍ଥାନ କୁହାଯାଏ। କାରଣ ଏଠାରେ ବର୍ଷସାରା ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ୩୪.୪ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ଉପରେ ରହିଥାଏ। ପୃଥିବୀର ଅନ୍ୟ ଗରମ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଏପରି ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ନଥାଏ। କେତେକ ସମୟରେ ଏହା ବହୁତ ଗରମ ଥାଏ। କିନ୍ତୁ ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ରେ ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ୩୫ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ୍ ରହିଥାଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏଠାରେ ବହୁତ କମ୍ ବର୍ଷା ମଧ୍ୟ ହୁଏ। ବର୍ଷସାରା ଏଠାରେ କେବଳ ୧୦୦ରୁ ୨୦୦ ମିମି ବର୍ଷା ହୁଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆଉ ଏକ ବିଶେଷ କଥା ହେଉଛି ଯେ ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ ସମୁଦ୍ର ପତ୍ତନରୁ ପ୍ରାୟ ୧୨୫ମିଟର ତଳେ ଅଛି। ଏଠାରେ ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ଏହାକୁ ପୃଥିବୀରେ ରହିବା ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ସ୍ଥାନ କରିଥାଏ।
‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ରେ କେବଳ ପୃଥିବୀ ପୃଷ୍ଠର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ଖରାପ ନୁହେଁ। ଏଠାରେ ପୃଥିବୀ ଭିତରେ ମଧ୍ୟ ଅଶାନ୍ତି ରହିଛି। ଏହା ସେହି ସ୍ଥାନ ଯେଉଁଠାରେ ତିନୋଟି ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ମିଶିଥାନ୍ତି। ଏହି ପ୍ଲେଟ୍ ଯାହା ଉପରେ ଆମର ମହାଦେଶ ଏବଂ ମହାସାଗର ଅବସ୍ଥିତ। ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ରେ ଥିବା ତିନୋଟି ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଗୋଟିଏରୁ ଦୁଇ ସେଣ୍ଟିମିଟର ହାରରେ ପରସ୍ପରଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଉଛନ୍ତି। ପୃଥିବୀ ଭିତରେ ଏହି ଅଶାନ୍ତିର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ ପୃଥିବୀ ଭିତରେ ନିଆଁ ପ୍ରାୟତଃ ଏଠାରୁ ବାହାରକୁ ଆସେ। ତରଳିଯାଇଥିବା ଲାଭା ଏଠାରେ ଏକ ବଡ଼ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିସ୍ତାରିତ ହୋଇଛି। ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ଅଛି ଯାହା ନିଆଁ ଏବଂ ପାଉଁଶ ବାହାର କରିଚାଲିଛି।
ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ରେ ପହଞ୍ଚିବେ, ଆପଣ ଅନୁଭବ କରିବେ ଆପଣ ପୃଥିବୀ ନୁହେଁ, ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଗ୍ରହରେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଛନ୍ତି। ଏଠାକାର ପାଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗରମ ଏବଂ ଶୁଷ୍କ। ଆପଣ ଏଠାରେ ଏବଂ ସେଠାରେ ତରଳିଯାଇଥିବା ଲାଭା ଦେଖିବେ। ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ, ଆପଣ ଲାଭା ଥଣ୍ଡା ହେବା ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ପଥର ଏବଂ ପାହାଡ଼ ଦେଖିବେ। ପୃଥିବୀ ଭିତରେ ଅଗ୍ନି ଥିବାରୁ, ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ରେ ଅନେକ ଗରମ ପାଣିର ଝରଣା ଏବଂ ଜଳପ୍ରପାତ ଅଛି। ପାଣି ବାହାରକୁ ଆସିବା ମାତ୍ରେ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ଗରମରେ ଶୁଖିଯାଏ। ତେଣୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଲୁଣ ଖଣି ଅଛି।
‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ ତଳେ ପୃଥିବୀ ଯେଉଁ ଗତିରେ ଘୁରି ବୁଲୁଛି, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପରେ ଏଠାରେ ଏକ ଗଭୀର ଗର୍ତ୍ତ ସୃଷ୍ଟି କରିବ। ଲୋହିତ ସାଗରର ପାଣି ଏଠାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ। ତେଣୁ, ‘ଡାନାକିଲ୍ ଡିପ୍ରେସନ୍’ ସେହି ସ୍ଥାନ ହେବ ଯେଉଁଠାରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପରେ ଏକ ନୂତନ ସମୁଦ୍ର ଆରମ୍ଭ ହେବ। ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପରେ ସମୁଦ୍ର ଆରମ୍ଭ ହେବ, କିନ୍ତୁ ମଣିଷର ବିକାଶ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ସ୍ଥାନରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୭୪ରେ, ବୈଜ୍ଞାନିକ ଡୋନାଲ୍ଡ ଜନସନ୍ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦଳ ଏଠାରେ ଲୁସି ନାମକ ଏକ କଙ୍କାଳ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ସେ ଅଷ୍ଟ୍ରାଲୋପିଥେକସ୍ ପ୍ରଜାତିରୁ ଥିଲା, ଯାହାକୁ ମଣିଷର ସବୁଠାରୁ ପୁରୁଣା ସମ୍ପର୍କୀୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଆଜିର ମଣିଷ ପୂର୍ବରୁ ଅନେକ ପ୍ରଜାତିର କଙ୍କାଳ ଏଠାରେ ମିଳିଛି। ତେଣୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହାକୁ ମାନବ ବିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି।