ନିଜ ସନ୍ତାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଅଧିକାର ଅଛି କି ? ଜାଣନ୍ତୁ ସନ୍ତାନଙ୍କ ହଠାତ ବିୟୋଗ ପରେ କାହାକୁ ମିଳେ ତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ:ଆମେ ସବୁବେଳେ ପିତା ମାତାଙ୍କ ସମ୍ପତି ଉପରେ ପିଲା ମାନଙ୍କ ଅଧିକାର କଥା କହୁ କିନ୍ତୁ ଏକ ଶିଶୁର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଅଧିକାର ବିଷୟରେ ହୁଏତ ଆଲୋଚନା ବିଷୟରେ କମ ଶୁଣିଥିବେ । ଏକ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ସେମାନଙ୍କର ପିଲାମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧିକାର ନାହିଁ । ଯଦିଓ, ପିଲାମାନଙ୍କର ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ଏବଂ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିର ଅନୁପସ୍ଥିତି, ପିତାମାତାମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାର ଦାବି କରିପାରିବେ। ଏହା ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଆଲୋଚନାର ବିଷୟ।
ଯଦି କୌଣସି ଦୁର୍ଘଟଣା କିମ୍ବା କିଛି ରୋଗ ହେତୁ ଶିଶୁର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ, ତେବେ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପିତାମାତା ଶିଶୁର ସମ୍ପତ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରିବେ। ଯଦିଓ ଏହି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମରେ ୨୦୦୫ ରେ ହୋଇଥିବା ସଂଶୋଧନ ଅନୁଯାୟୀ, ମହିଳାମାନଙ୍କର ପିତାମାତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ଅଧିକାର ରହିଛି। ଏହା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଝିଅର ସମ୍ପତ୍ତିରେ ସମାନ ଅଧିକାର ଅଛି।
ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମର ଧାରା ୮ ଶିଶୁର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରେ। ଏହି ଅଧିକାରର ଧାଡ଼ିରେ, ମା ପ୍ରଥମ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇଥିବାବେଳେ ପିତା ପିଲାମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତିର ଦ୍ୱିତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମାତାମାନଙ୍କୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦିଆଯାଏ । ଯଦିଓ, ଯଦି ପ୍ରଥମ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କ ତାଲିକାରେ କେହି ନାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ଦ୍ୱିତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କ ପିତା ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର କରିପାରିବେ । ଦ୍ୱିତୀୟ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଜଣେ ସହ-ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇପାରନ୍ତି। ତେଣୁ ସେମାନେ ସମ୍ପତ୍ତିରେ ସମାନ ଅଂଶ ପାଇବେ ।
ଯଦି ମୃତ ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ବିବାହିତ ପୁରୁଷ,ଅକାରଣରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ ୧୯୫୬ ଅନୁଯାୟୀ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର ରହିବ । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଶ୍ରେଣୀର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯିବ। ସେ ଅନ୍ୟ ଆଇନଗତ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀମାନଙ୍କ ସହିତ ସମ୍ପତ୍ତି ସମାନ ଭାବରେ ବାଣ୍ଟିବେ । ଯଦି ମୃତ ଜଣେ ମହିଳା, ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ସମ୍ପତ୍ତି ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଏବଂ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ, ଦ୍ୱିତୀୟରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ଏବଂ ଶେଷରେ ତାଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ।
ଉପରୋକ୍ତ ଆଲୋଚନାରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ ଶିଶୁର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କର ଅଧିକାର କେତେକ ସର୍ତ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ହୋଇଥାଏ, ଯେପରିକି ବୈଧ ଇଚ୍ଛାଶକ୍ତିର ଅଭାବ, ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ କାରକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ । ଏହା ସହିତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ନିୟମ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିଷୟ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ଆଇନ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିଚାର ଏକତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ କରେ ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରେ। ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ, ଶିଶୁର ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଅଧିକାରରେ ଲିଙ୍ଗ ଏକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଯଦି ମୃତ ପୁରୁଷ, ତା’ର ସମ୍ପତ୍ତି ଶ୍ରେଣୀ ଜଣେ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ, ତାଙ୍କ ମା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ, ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ। ଯଦି ମା ଜୀବିତ ନୁହଁନ୍ତି ତେବେ ସମ୍ପତ୍ତି ପିତା ଏବଂ ତାଙ୍କ ସହ-ଉତ୍ତରାଧିକାରୀଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯିବ ।