ଆଜିକାଲି ଚାକିରି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟରେ ବହୁ ଲୋକଙ୍କୁ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡୁଛି ଏବଂ ସେଥିରେ କୌଣସି ଅଗ୍ରଗତି ହେବାର ନାମ ନେଉନି । ତେଣୁ ଶାସ୍ତ୍ରବିତ୍ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରତିକାର କଥା ତାଙ୍କ ରଚିତ ପୁସ୍ତକ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରରେ ଲେଖିଛନ୍ତି । ସେ ରାଜନୀତି, ସୈନ୍ୟ ଶକ୍ତି, ସମାଜ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରବାଦ ଉପରେ ଆଧାରିତ ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ର ନାମକ ପୁସ୍ତକ ଲେଖିଛନ୍ତି । ସେହି ପୁସ୍ତକ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ନାମରେ ପରିଚିତ । ଆଜିକୁ ଦେଢ ହଜାର ବର୍ଷ ତଳେ ଏହି ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖାଯାଇଥିବା କଥା ଆଜି ମଧ୍ୟ ସେତିକି ପ୍ରାଯୁର୍ଯ୍ୟ ଅଟେ । ସେ ଜୀବନରେ ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ ୪ଟି ଏପରି କଥା କହିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଆପଣେଇବା ଦ୍ୱାରା ମଣିଷ ଜୀବନ ସାରା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଠାରୁ ୪ଟି ପାଦ ଆଗରେ ରହିବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଛି ।
ନିଜ କର୍ମ ଏବଂ ଗୁଣକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ କରନ୍ତୁ: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଜନ୍ମ, କୁଳ, ଶରୀର ବା ଧନ-ସଂପତ୍ତିକୁ ନେଇ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୋଇନଥାଏ, ସେ ନିଜ ଗୁଣ ବା କର୍ମକୁ ନେଇ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହୋଇଥାଏ । କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ନିର୍ଦ୍ଧନ ହୋଇପାରେ ହେଲେ ସେ ନିଜ ବିଦ୍ୱାନ ବଳରେ ମହାନ ହୋଇପାରିବ । ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ପୂଜନୀୟ ହୋଇଥାଏ ।
ପ୍ରଗତିର ଏହି ସୂତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ଗଣ୍ଠି ବାନ୍ଧନ୍ତୁ: ଜୀବନରେ ଅସୁବିଧା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଣିଷ କିଛି କଥାକୁ ସର୍ବଦା ଗଣ୍ଠବାନ୍ଧି ରଖିବା ଦରକାର । ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା, ସଠିକ୍ ବାଟରେ ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରିବା, ସଠିକ୍ ମିତ୍ର କରିବା, ଉଚିତ୍ ସମୟରେ ଠିକ୍ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା, ଟଙ୍କାକୁ ଠିକ୍ ବାଟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବା ଏବଂ ଶକ୍ତିର ଉତ୍ସ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଅଗ୍ରଗତି ଆଡ଼କୁ ନେଇଯାଏ ।
ମଧ୍ୟମ ଧରଣର ମନୁଷ୍ୟ ହେବା ଦରକାର: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅତ୍ୟଧିକ ସିଧା କିମ୍ବା ବଙ୍କା ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହି ଉଭୟ ପଥ ବିଭ୍ରାଟକୁ ନେଇଥାଏ। ସେ ପ୍ରକୃତିର ସରଳ କିନ୍ତୁ ଆଚରଣରେ ଚତୁର ହେବା ଉଚିତ୍। କେବଳ ଏହିପରି ଜଣେ ଭଲ ବ୍ୟକ୍ତି ଅଗ୍ରଗତି ଆଡକୁ ବଢିପାରେ।
ଅନିଶ୍ଚିତତା ପଛରେ ଗୋଡାନ୍ତୁ ନାହିଁ: ଫଳର ଇଚ୍ଛାରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଭୁଲ୍ ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ସେହି ସ୍ୱାର୍ଥପରତା ଉପରକୁ ଯିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଅନିଶ୍ଚିତତା ପଛରେ ଜଣେ କେବେବି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ନିକଟସ୍ଥ ସମସ୍ତ ଜିନିଷ ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ତେଣୁ, କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ, ଭଲ ଭାବରେ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ।