୫୦୦ ବର୍ଷ ପରେ ଆଖି ଖୋଲିବାକୁ ଯାଉଛି ଏହି ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ: ବିସ୍ଫୋରଣ ହେବାର ରହିଛି ବିପଦ, ଯାଇପାରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ଜୀବନ
ଇଟାଲୀର ସବୁଠାରୁ ସକ୍ରିୟ ଆଗ୍ନେୟଗିରି ହେଉଛି ମାଉଣ୍ଟ ଭେସୁଭିୟସ୍, ଯାହା ୭୯ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ପୋମ୍ପି ସହରକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏବେ ଏଥିରୁ ଅଧିକ ବିପଜ୍ଜନକ ଆଗ୍ନେୟଗିରି ବା ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ସକ୍ରିୟ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଏହାର ନାମ କ୍ୟାମ୍ପି ଫ୍ଲେଗେରି ବା ଫ୍ଲେଗ୍ରିନ୍ ଫିଲ୍ଡସ୍ । ଏହି ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଅବସ୍ଥିତ ସ୍ଥାନରେ ଅନେକ ସହର ରହିଛି । ଆଗ୍ନେୟଗିରିର ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳ ୨୦୦ କିଲୋମିଟର ଧରି ବ୍ୟାପିଛି, ଯାହା ଇଟାଲୀର ମୁଖ୍ୟ ସହର ନେପଲ୍ସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଛି । ଦୁଇଟି ଦ୍ୱୀପ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ରହିଛି ।
ତେବେ ଏକ ସମୟରେ ଏହି ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକ ସକ୍ରିୟ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସମୟ ସହିତ ଯେତେବେଳେ ସ୍ଥାନଟି ଥଣ୍ଡା ହେଲା, ଲୋକମାନେ ଏହାର ଚାରିପାଖରେ ବସବାସ କରିବାକୁ ଲାଗିଲେ । ପ୍ରାୟ ୨୦ ଲକ୍ଷ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ସକ୍ରିୟ ଥିବା ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ଯୋଗୁଁ ଏଠାରେ ଏକ ବଡ଼ ଗର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ବୈଜ୍ଞାନିକ ଭାଷାରେ ଏହାକୁ ଜଏଣ୍ଟ କାଲଡେରା କୁହାଯାଏ, ଯାହା ବଡ଼ ବଡ଼ ଗର୍ତ୍ତ ଏବଂ ସମତଳ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଦର୍ଶାଇ ଥାଏ । ଆଜି ବି ଏହି ଗର୍ତ୍ତଗୁଡିକ ଏଠାରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । କିନ୍ତୁ ଆଗ୍ନେୟଗିରି ଶାନ୍ତ ଥିବାରୁ ଏହି ଗର୍ତ୍ତଗୁଡ଼ିକ ସବୁଜ ରଙ୍ଗରେ ପୂରି ରହିଛି ।
କେତେ ଲୋକ ବିପଦରେ ଅଛନ୍ତି?
ଫ୍ଲେଗ୍ରେନ୍ ଫିଲ୍ଡସ୍ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ରହିଛି । ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ୩୯ ହଜାର ବର୍ଷ ଧରି ସକ୍ରିୟ ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଜଳମଗ୍ନ । ଏହି ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳ ଛୋଟ ଗାଁ, ଭିଲ୍ଲା ଏବଂ ସପିଂ ମଲରେ ଭରିରହିଛି । ସେଠାରେ ସମୁଦାୟ ଆଠ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବାସ କରନ୍ତି । ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ସିଭିଲ୍ ପ୍ରୋଟେକ୍ସନ୍ ଏଜେନ୍ସି କହିଛି ଯେ, ୫ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହୁଛନ୍ତି । ସେହି ସହରଗୁଡ଼ିକ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀର ଅତି ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ । ନେପଲ୍ସର ୩୦ ଲକ୍ଷ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବିପଦରେ ଥିବା କୁହାଯାଉଛି ।
ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ କେବେ ସକ୍ରିୟ ଥିଲା?
କ୍ୟାମ୍ପି ଫ୍ଲେଗେରିରେ ଶେଷ ବଡ଼ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ବିସ୍ଫୋଟ ୧୫୩୮ ମସିହାରେ ହୋଇଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ ନେପଲ୍ସ ଉପକୂଳରେ ଏକ ନୂଆ ପର୍ବତ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୫୦୦ ବର୍ଷ ପରେ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ବିସ୍ଫୋରଣର ବିପଦ ପୁଣି ଥରେ ଆସୁଛି । ଇଟାଲୀର ନ୍ୟାସନାଲ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଜିଓଫିଜିକ୍ସ ଏବଂ ଆଗ୍ନେୟଗିରି (ଆଇଏନଜିଭି) ଅନୁଯାୟୀ, ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୨ ଠାରୁ ଏଠାରେ ଭୂକମ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ରେକର୍ଡ କରାଯାଉଛି । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଅନୁଭବ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ଶୋଇଥିବା ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇପାରେ ।
ଲଗାତାର ଆସୁଛି ଭୂକମ୍ପ?
୨୦୨୩ ମସିହାରେ ଇଟାଲୀର ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ୩୪୫୦ ରୁ ଅଧିକ ଭୂକମ୍ପ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ୧୧୧୮ କେବଳ ଅଗଷ୍ଟରେ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି । ଗତ ବର୍ଷ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଘଟିଥିବା ଭୂକମ୍ପ ସଂଖ୍ୟାରୁ ଏହା ତିନି ଗୁଣ ଅଧିକ । ଅକ୍ଟୋବରରେ ୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ରିଚ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ୪ ଥିବା ମାପ କରାଯାଇଥିଲା । ଅନେକ ବିଶେଷଜ୍ଞ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏଠାରେ ଥିବା ଲୋକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଭୂକମ୍ପ ଏବଂ ଜ୍ୱାଳାମୁଖୀ ବିସ୍ଫୋଟ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବା ଉଚିତ୍ ।
