କାଳ ମୁଦ୍ରା; ମୃତ୍ୟୁ ସମୟକୁ ଜାଣିବେ କିପରି, ଏନେଇ ଭାରତୀୟ ତନ୍ତ୍ର-ଯୋଗ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ରହିଛି କ’ଣ?
ଓଡ଼ିଶା ଭାସ୍କର: ଯିଏ ଜନ୍ମ ନେଇଛି ତାକୁ ଦିନେନା ଦିନେ ମରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ମୃତ୍ୟୁ ହିଁ ଚିରନ୍ତନ ସତ୍ୟ। କିନ୍ତୁ ସେ କେବେ ମରିବେ? ମୃତ୍ୟୁ କେବେ ଆସିବ କେହି ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। ତଥାପି ଲୋକମାନେ ସବୁବେଳେ ଭୟ କରନ୍ତି ଯେ ମୃତ୍ୟୁ ସେମାନଙ୍କ ଠିକଣା ଖୋଜୁଛି। ଲୋକଙ୍କ କଳ୍ପନାରେ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାର ଧାରଣା ସବୁବେଳେ ଘୂରି ବୁଲୁଛି। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଏହା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ? ଅର୍ଥାତ୍ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ହିଁ ମୃତ୍ୟୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇପାରିବ।
ପୂର୍ବକାଳରେ ଆମ ଋଷିମାନେ ଏ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ଥିଲେ। ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଯୋଗ କ୍ରିୟା ଥିଲା, ଯାହାର ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ଦ୍ୱାରା ମୁନି ଋଷି ବହୁ ପୂର୍ବରୁ ମୃତ୍ୟୁର ଶବ୍ଦ ଶୁଣୁଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ତନ୍ତ୍ର ଓ ଯୋଗ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ମୃତ୍ୟୁ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ବହୁତ କିଛି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ପ୍ରାଚୀନ ମୁନି-ଋଷିମାନେ ବିଦ୍ୟା ବା ଯୋଗ ସାହାଯ୍ୟରେ ମୃତ୍ୟୁର ସମୟ ଆକଳନ କରୁଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସେମାନେ ତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟା, ଜ୍ୟୋତିଷଶାସ୍ତ୍ର, ଯୋଗ-ଧ୍ୟାନ ଓ ବେଦ ପୁରାଣର ସହାୟତା ନେଉଥିଲେ।
କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରା
କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରା ଏକ ପ୍ରକାର ହାତ ମୁଦ୍ରା, ଯାହାର ନିରନ୍ତର ଅଭ୍ୟାସ ବ୍ୟକ୍ତି ଭିତରେ ଥିବା ନକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ। ଏହି ସାମାନ୍ୟ ଦେଖାଯାଉଥିବା ପୋଜ୍ ଏତେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଯେ ଏହି ପୋଜ୍ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆପଣଙ୍କ ଭିତରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯିବ।
ଯୋଗ ପଦ୍ଧତିରେ କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରାର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ଏହି ମୁଦ୍ରା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଆପଣଙ୍କ ମସ୍ତିଷ୍କର କ୍ଷମତା ବଢିଥାଏ। ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବେ। ଅତି କମରେ ୩ ମିନିଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ମୁଦ୍ରା କରିବା ଆପଣଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପାରେ।
କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରା ବା କାଳ ମୁଦ୍ରା କିପରି କରାଯାଏ ?
- କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରା ଏକ ହାତ ମୁଦ୍ରା, ଯାହାକୁ ଯୋଗ ଓ ସାଧନା ପ୍ରଣାଳୀରେ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଏ।
- ଏହି ମୁଦ୍ରା କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଗୋଟିଏ ସ୍ଥାନରେ ଶାନ୍ତ ଭାବରେ ବସି ଦୁଇ ଆଖି ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ।
- ଏହାପରେ ନିଜର ଦୁଇ ହାତକୁ ନମସ୍କାର ମୁଦ୍ରାରେ ଆଣନ୍ତୁ।
- ଏବେ ନିଜର ଦୁଇ ଅଙ୍ଗୁଠିକୁ ତଳକୁ ନେଇ ତ୍ରିକୋଣୀୟ ଆକୃତି ରଖନ୍ତୁ।
- ଏହାପରେ ନିଜର ତର୍ଜନୀ ଆଙ୍ଗୁଠି, ଆଙ୍ଗୁଠି ଓ ଛୋଟ ଆଙ୍ଗୁଠିକୁ ଆଙ୍ଗୁଠିର ଆକାର ଦିଅନ୍ତୁ।
- ମଝି ଆଙ୍ଗୁଠିକୁ ଏକ ତ୍ରିକୋଣରେ ଉପରକୁ ଆକାର ଦିଅନ୍ତୁ।
- ପୋଜ ନେବା ପରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ନିଶ୍ୱାସ ବାହାରକୁ ଯାଆନ୍ତୁ।
- ଏହି ଯୋଗକୁ ଆପଣ ନିଜ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁସାରେ କରିପାରିବେ।
କାଳେଶ୍ୱର ମୁଦ୍ରାର ଉଲ୍ଲେଖ କୌଣସି ପୁରାଣରେ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ପୁରାଣରେ ତନ୍ତ୍ର-ମନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାର ଉଲ୍ଲେଖ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। କାଳ ମୁଦ୍ରା ଯୋଗ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଏ ଯେ ଏହି ଯୋଗକୁ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଯେଉଁଦିନ ମଝି ଆଙ୍ଗୁଠି ପରସ୍ପରକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରେ ନାହିଁ, ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ୬ ମାସ ପରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ। ତେବେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ପ୍ରାମାଣିକ ପ୍ରମାଣ ମିଳିନାହିଁ।
ବି.ଦ୍ର- ଓଡ଼ିଶା ଭାସ୍କର କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସକୁ ପ୍ରସୟ ଦିଏ ନାହିଁ। ଏହି ଆର୍ଟିକିଲଟି ଜାତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏବିପି ନ୍ୟୁଜରୁ ସଂଗୃହିତ କରାଯାଇଛି।