ବିହାରରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ସର୍ଭେରେ ନେପାଳ, ବାଂଲାଦେଶ ଓ ମିଆଁମାରରୁ ଆସିଥିବା ଅନେକ ଭୋଟର ଚିହ୍ନଟ
ପାଟନା: ବିହାରରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଚାଲିଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଗହନ ସଂଶୋଧନ (ଏସଆଇଆର) ଅଭିଯାନରେ ଏକ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟକର ତଥ୍ୟ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ଆୟୋଗର ସୂତ୍ରରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, ଘରେ ଘରେ କରାଯାଉଥିବା ସର୍ଭେରେ ନେପାଳ, ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ମିଆଁମାରରୁ ଆସିଥିବା ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବିହାରରେ ରହୁଥିବା ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଅବୈଧ ଉପାୟରେ ଆଧାର, ଡୋମିସାଇଲ ସାର୍ଟିଫିକେଟ୍ ଏବଂ ରାସନ କାର୍ଡ ଭଳି ଭାରତୀୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ହାସଲ କରିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି।
ବ୍ଲକ ସ୍ତରୀୟ ଅଧିକାରୀମାନେ ଘରେ ଘରେ ଯାଇ ଏହି ସର୍ଭେ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହିପରି ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଛନ୍ତି। ଆଗାମୀ ଅଗଷ୍ଟ ୧ ରୁ ୩୦ ତାରିଖ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ମାମଲାଗୁଡ଼ିକର ଗଭୀର ତଦନ୍ତ କରାଯିବ। ଯଦି ଅଭିଯୋଗ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ, ତେବେ ଏହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ନାମ ଭୋଟର ତାଲିକାରୁ ବାଦ ଦିଆଯିବ ବୋଲି ସୂତ୍ରରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି।
ଏହି ଘଟଣା ବିହାରରେ ଆଗାମୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଭୋଟର ତାଲିକା ସଂଶୋଧନକୁ ନେଇ ଚାଲିଥିବା ତୀବ୍ର ବିତର୍କକୁ ଆହୁରି ଉତ୍ତେଜିତ କରିପାରେ। ଗତ ୨୪ ଜୁନରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଗହନ ସଂଶୋଧନ ଅଭିଯାନର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଯୋଗ୍ୟ ନାଗରିକଙ୍କ ନାମ ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ଯୋଡ଼ିବା ଏବଂ ଅଯୋଗ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବାଦ ଦେବା। ବିହାରରେ ଏହାପୂର୍ବରୁ ୨୦୦୩ ମସିହାରେ ଏଭଳି ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଥିଲା। ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ମତରେ, ଦ୍ରୁତ ନଗରୀକରଣ, ପ୍ରବାସ, ଯୁବକଙ୍କର ଭୋଟ ଦେବା ଯୋଗ୍ୟତା, ମୃତ୍ୟୁ ରିପୋର୍ଟ ନ ହେବା ଏବଂ ବିଦେଶୀ ଅବୈଧ ପ୍ରବାସୀଙ୍କ ନାମ ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ସାମିଲ ହେବା ଭଳି କାରଣ ପାଇଁ ଏହି ସଂଶୋଧନ ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପଡ଼ିଛି।
ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଏହି ଅଭିଯାନର ସମୟକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏହା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ (ଆରଜେଡି) ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ଅଭିଯାନ ଜାଣିଶୁଣି କେତେକ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବାଦ ଦେବାର ଏକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ବିଜେପି ପ୍ରତିଆକ୍ରମଣ କରି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି ଯେ, ଯଦି ପ୍ରକୃତ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଉଛି ଏବଂ ନକଲି ଭୋଟରଙ୍କୁ ବାଦ ଦିଆଯାଉଛି, ତେବେ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଏଥିପାଇଁ କାହିଁକି ଆପତ୍ତି କରୁଛନ୍ତି।
ଏହି ମାମଲା ଏବେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଆରଜେଡି ସାଂସଦ ମନୋଜ ଝା, ନିର୍ବାଚନ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷକ ସଂଗଠନ ଏସୋସିଏସନ ଫର ଡେମୋକ୍ରାଟିକ ରିଫର୍ମସ, ଅଧିକାର ସଂଗଠନ ପିପୁଲ୍ସ ୟୁନିଅନ ଫର ସିଭିଲ ଲିବର୍ଟିଜ, ସକ୍ରିୟ ନାଗରିକ ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ, ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରା ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ବିଧାୟକ ମୁଜାହିଦ ଆଲମ ପ୍ରମୁଖ ଏହି ସଂଶୋଧନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରି ଆବେଦନ ଦାଖଲ କରିଛନ୍ତି।
ଗତ ଗୁରୁବାର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ହୋଇଥିବା ଶୁଣାଣିରେ ଏହି ଅଭିଯାନର ସମୟ ଏବଂ ଗ୍ରହଣୀୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟକୁ ନେଇ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଥିଲା। ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲା ଯେ, ଆଧାର ନାଗରିକତାର ପ୍ରମାଣ ନୁହେ। କୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆଧାର, ରାସନ କାର୍ଡ ଏବଂ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା ଜାରି ପରିଚୟ ପତ୍ର ଭୋଟରଙ୍କ ପରିଚୟ ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ବୈଧ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ। କୋର୍ଟ ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ବନ୍ଦ କରି ନାହାଁନ୍ତି।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରକୃତ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବାଦ ଦେବା ବିନା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆପୀଲ କରିବାର ଅଧିକାର ଦେଇ ଏତେ ବଡ଼ ଜନସଂଖ୍ୟା (ଆନୁମାନିକ ଆଠ କୋଟି) ଉପରେ ଏହି ଗହନ ସଂଶୋଧନ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବା ସମ୍ଭବ କି ନାହିଁ, ଏହା ନେଇ ଗଭୀର ସନ୍ଦେହ ରହିଛି। କୋର୍ଟ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି, “ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ କିଛି ଭୁଲ ନାହିଁ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଅଣ-ନାଗରିକମାନେ ଭୋଟର ତାଲିକାରୁ ବାଦ ପଡ଼ନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହା ନିର୍ବାଚନଠାରୁ ଅଲଗା ହେବା ଉଚିତ।”