କାହିଁକି ଲାଲ୍, ସବୁଜ ଓ ନୀଳ ହୋଇଥାଏ ଟ୍ରେନର କୋଚ୍ ? ଜାଣନ୍ତୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରଙ୍ଗର ଅର୍ଥ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟମାନେ ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି । ଭାରତୀୟ ରେଳ ଏସିଆର ଦ୍ୱିତୀୟ ଏବଂ ବିଶ୍ୱର ଚତୁର୍ଥ ବୃହତ୍ତମ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ । ଭାରତରେ ସମୁଦାୟ ୧୨,୧୬୭ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ଟ୍ରେନ୍ ଏବଂ ୭,୩୪୯ ମାଲଗାଡ଼ି ଟ୍ରେନ୍ ଅଛି । ଭାରତୀୟ ରେଳପଥରେ ପ୍ରତିଦିନ ୨୩ ମିଲିୟନ୍ ଯାତ୍ରୀ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି । ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହେବେ ଯେ, ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ସମଗ୍ର ଜନସଂଖ୍ୟା ସହିତ ସମାନ ।
ଟ୍ରେନର କୋଚଗୁଡ଼ିକ ତିନୋଟି ରଙ୍ଗର ଥିବା ଆପଣ ତ ନିଶ୍ଚିତ ଦେଖିଥିବେ । କିଛି କୋଚ୍ ଲାଲ, କିଛି ନୀଳ ଏବଂ କିଛି ସବୁଜ ରଙ୍ଗର ରହିଥାଏ । ଆପଣ କେବେ ଚିନ୍ତା କରିଛନ୍ତି କି ଟ୍ରେନ୍ କୋଚ୍ ଗୁଡିକ ଲାଲ, ନୀଳ ଏବଂ ସବୁଜ ରଙ୍ଗର କାହିଁକି ହୋଇଥାଏ? ଏହି ରଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥ କ’ଣ? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…
ଲାଲ୍ କୋଚ୍ :-
ଆଜିକାଲି ଭାରତରେ ଲାଲ ରଙ୍ଗର କୋଚ୍ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଯାଇଛି । ଲାଲ ରଙ୍ଗର କୋଚଗୁଡ଼ିକୁ ଏଲଏଚବି ଅର୍ଥାତ୍ ‘ଲିଙ୍କେ ହୋଫମ୍ୟାନ୍ ବୁଶ୍’ କୁହାଯାଏ । ସେଗୁଡିକର ନିର୍ମାଣ ପଞ୍ଜାବର କାପୁରଥାଲାରେ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କୋଚଗୁଡ଼ିକୁ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଷ୍ଟେନଲେସ୍ ଷ୍ଟିଲର ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥାଏ । ଏହି କାରଣରୁ ଏହି କୋଚଗୁଡ଼ିକ ଓଜନରେ ହାଲୁକା ହୋଇଥାଏ । ଏହି କୋଚଗୁଡିକୁ ଡିସ୍କ ବ୍ରେକ୍ ସହିତ ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ୨୦୦ କିଲୋମିଟର ବେଗରେ ଚଲାଯାଇପାରିବ । ଏହାର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣରେ ମଧ୍ୟ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥାଏ । ଦୁର୍ଘଟଣା ହେଲେ ଏହି କୋଚଗୁଡ଼ିକ ପରସ୍ପର ଉପରେ ଚଢ଼ିନଥାଏ, କାହିଁକି ନା ଏଥିରେ ସେଣ୍ଟର୍ ବଫର୍ କୁଲିଂ ସିଷ୍ଟମ୍ ରହିଛିି ।
ନୀଳ କୋଚ୍:-
ନୀଳ ରଙ୍ଗର କୋଚଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଚୁର ପରିମାଣରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି । ଏଗୁଡ଼ିକୁ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରାଲ୍ କୋଚ୍ ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି କୋଚ୍ କୁହାଯାଏ । ନୀଳ କୋଚ ସହିତ ଟ୍ରେନର ଗତି ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ୭୦ ରୁ ୧୪୦ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଛି । ଏହି କୋଚଗୁଡିକ ମେଲ ଏକ୍ସପ୍ରେସ କିମ୍ବା ସୁପରଫାଷ୍ଟ ଟ୍ରେନରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଲ୍ କୋଚ୍ ଫ୍ୟାକ୍ଟି ତାମିଲନାଡୁରେ ରହିଛି । ସେଗୁଡିକ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଲୁହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହି କୋଚଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ଓଜନିଆ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଖର୍ଚ୍ଚ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରତି ୧୮ ମାସରେ ଏହି କୋଚଗୁଡିକର ମରାମତି କରାଯାଏ ।
ସବୁଜ କୋଚ:-
ଗରିବ ରଥ ଟ୍ରେନରେ ସବୁଜ କୋଚ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଯେଉଁଠାରେ ମିଟର ଗେଜ୍ ଟ୍ରେନରେ ବ୍ରାଉନ୍ ରଙ୍ଗର କୋଚ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଗେଜ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଗୁଡିକରେ ହାଲୁକା ରଙ୍ଗର କୋଚ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଭାରତ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶରେ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଗେଜ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଛି ।
