ଖାଦ୍ୟରେ ଆଲର୍ଜି ହେଉଛି ବୋଲି କିପରି ଜାଣିବେ ଓ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ କ’ଣ? ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କଠାରୁ ଜାଣନ୍ତୁ
ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜି ଏକ ଏପରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା, ଯେଉଁଥିରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପରେ ଶରୀରରେ ଅସ୍ୱାଭାବିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ। ଏହା ସାଧାରଣତଃ ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧକ ଶକ୍ତିର ଅତ୍ୟଧିକ ସକ୍ରିୟତା ଯୋଗୁଁ ହୁଏ। ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ, ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜିର ଲକ୍ଷଣ ଓ ତାହାର ନିର୍ଣ୍ଣୟ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ଓ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି।
ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜିର ଲକ୍ଷଣ
ଡାକ୍ତର ଅନୁସାରେ, ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜିର ଲକ୍ଷଣ ଖାଇବାର କିଛି ମିନିଟରୁ କିଛି ଘଣ୍ଟା ମଧ୍ୟରେ ଦେଖାଯାଇପାରେ। ଏହା ହାଲୁକାରୁ ଗୁରୁତର ହୋଇପାରେ। ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛି:
ଚର୍ମ ସମସ୍ୟା: ଚର୍ମରେ ଫୁଲା, ଲାଲ ଦାଗ।
ପାକସ୍ଥଳୀ ସମସ୍ୟା: ବାନ୍ତି, ଝାଡ଼ା, ପେଟ ଯନ୍ତ୍ରଣା ବା ଅସୁସ୍ଥତା।
ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସମସ୍ୟା: ନାକ ବନ୍ଦ ହେବା, ନାକ ଦେଇ ପାଣି ବାହାରିବା, କାଶ ବା ଶ୍ୱାସକଷ୍ଟ।
ମୁଖ ଓ ଗଳା: ଓଠ, ଜିଭ ବା ଗଳା ଫୁଲିବା।
ଗୁରୁତର ଲକ୍ଷଣ (ଆନାଫାଇଲାକ୍ସିସ): ଶ୍ୱାସ ନେବାରେ ଅସୁବିଧା, ରକ୍ତଚାପ କମିଯିବା, ମୂର୍ଚ୍ଛା ବା ହୃତ୍ସ୍ପନ୍ଦନ ବୃଦ୍ଧି। ଏହା ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ସାଧାରଣ ଆଲର୍ଜି ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଖାଦ୍ୟ
ଡାକ୍ତରମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜିର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହୋଇପାରେ, ଯେପରି:
ଦୁଗ୍ଧଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟ (ଦୁଧ, ଛେନା, ଦହି)।
ଅଣ୍ଡା, ମାଛ, ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମୁଦ୍ରିକ ଖାଦ୍ୟ।
ବାଦାମ (କାଜୁ, ଆଲମଣ୍ଡ, ପିଷ୍ଟାଚିଓ)।
ଗହମ, ସୋୟା ଓ ଗ୍ଲୁଟେନ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ।
କେତେକ ଫଳ ଯେପରି ଷ୍ଟ୍ରବେରୀ, କଦଳୀ ବା ଆମ୍ବ।
କିପରି ଜାଣିବେ ଆପଣଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜି ଅଛି?
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ, ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜି ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦ୍ଧତି ଅବଲମ୍ବନ କରାଯାଏ:
ଲକ୍ଷଣ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ: ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ଅନୁଭବ ହେଉଛି କି ନାହିଁ, ତାହା ନୋଟ୍ କରନ୍ତୁ। ଏକ ଖାଦ୍ୟ ଡାଏରୀ ରଖିବା ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରେ।
ଚର୍ମ ପରୀକ୍ଷା (Skin Prick Test): ଚର୍ମରେ ଅଳ୍ପ ପରିମାଣର ଏଲର୍ଜେନ ଲଗାଇ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ।
ରକ୍ତ ପରୀକ୍ଷା: ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆଣ୍ଟିବଡି (IgE) ସ୍ତର ଯାଞ୍ଚ କରାଯାଏ।
ଖାଦ୍ୟ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଟେଷ୍ଟ: ଡାକ୍ତରଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ସନ୍ଦେହଜନକ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦେଖାଯାଏ।
ଏଲିମିନେସନ ଡାଏଟ୍: ସନ୍ଦେହଜନକ ଖାଦ୍ୟକୁ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ବାଦ ଦେଇ ଲକ୍ଷଣରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖାଯାଏ।
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ପରାମର୍ଶ
ଡା. ସୁମନ୍ତ ମହାନ୍ତି, ଏକଜଣ ଖ୍ୟାତନାମା ଆଲର୍ଜି ବିଶେଷଜ୍ଞ କହିଛନ୍ତି, “ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜି ଏକ ଗୁରୁତର ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ। ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦେଲେ ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେବା ଜରୁରୀ। ଆନାଫାଇଲାକ୍ସିସ ଭଳି ଗୁରୁତର ପରିସ୍ଥିତିରେ ତୁରନ୍ତ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ।”
କ’ଣ କରିବେ?
ଆଲର୍ଜି ଖାଦ୍ୟ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ: ଯେଉଁ ଖାଦ୍ୟ ଆଲର୍ଜି ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ତାହା ଖାଇବା ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ।
ଲେବଲ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ପ୍ୟାକେଟଜାତ ଖାଦ୍ୟର ଲେବଲ ଯାଞ୍ଚ କରି ଏଲର୍ଜେନ ସାମଗ୍ରୀ ଅଛି କି ନାହିଁ ଦେଖନ୍ତୁ।
ଔଷଧ ରଖନ୍ତୁ: ଗୁରୁତର ଆଲର୍ଜି ଥିଲେ ଏପିନେଫ୍ରିନ (EpiPen) ଭଳି ଔଷଧ ସାଙ୍ଗରେ ରଖନ୍ତୁ।
ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ: ନିୟମିତ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଦେଖାନ୍ତୁ ଓ ତାଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତୁ।