ହିନ୍ଦୁ ଏକ ଏଭଳି ଧର୍ମ ଯାହା ସହ ବହୁତ କିଛି ରୀତିନୀତି ଜଡିତ ହେଇ ରହିଥାଏ । ତେବେ ଏହି ରୀତି ନୀତି ଅନୁସାରେ ଉଭୟ ଜୀବିତ ଲୋକ ଏବଂ ମୃତ ଲୋକ ମାନଙ୍କ ବିଶେଷତ୍ୱ ରହିଛି। ତେବେ ଭାଦ୍ରବ ମାସ ଶୁକ୍ଲପକ୍ଷରେ ମୃତ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଅଶ୍ୱିନ ମାସର ଅମାବାସ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଣ୍ଡଦାନ ଚାଲିଥାଏ । ଏହିଥର ୧୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୨ ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୨୫ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଣ୍ଡଦାନ ଚାଲିବ । ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କରେ ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଆତ୍ମାର ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୀତିନୀତି କରାଯାଏ । ପିତୃ ପକ୍ଷରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇଥିବା ତର୍ପଣ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଆଣିଥାଏ ଏବଂ ଘରେ ସର୍ବଦା ସୁଖ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ରହିଥାଏ । ଏହି ୧୬ ଦିନରେ, ଶୁକ୍ଲ ଏବଂ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷ ପ୍ରତୀପଦରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ପାଇଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଛି । ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ କହିବାର ଏହା ଏକ ଉପାୟ ଯାହା ପରିବାରର ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅଂଶ ।
କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି କିପରି ପିତୃ ପକ୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହେଇଥିଲା ? ତେବେ ଜାଣି ରଖନ୍ତୁ ପିତୃପକ୍ଷରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧର ଆରମ୍ଭ ମହାଭାରତ ସମୟରୁ ଚାଲିଛି। ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଗରୁଡ ପୁରାଣରେ ଏହାସହ ଜଡିତ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲେ। ଗରୁଡ ପୁରାଣରେ ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ସଂଳାପକୁ କହିଛନ୍ତି। ମହାଭାରତ କାଳରେ,ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଏବଂ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱ ବିଷୟରେ କହିଥିଲେ। ଭୀଷ୍ମ ପିତାମହ କହିଥିଲେ ଯେ ଅତ୍ରି ମୁନି ପ୍ରଥମେ ମହର୍ଷି ନିମିଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଦେଇଥିଲେ। ବାସ୍ତବରେ, ତାଙ୍କ ପୁଅର ହଠାତ୍ ମୃତ୍ୟୁରେ ଦୁଃଖିତ ନିମି ଋଷି ତାଙ୍କ ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଡାକିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ଏହା ପରେ ପିତୃପୁରୁଷମାନେ ତାଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇ କହିଲେ, “ନିମି, ତୁମର ପୁତ୍ର ପିତୃଦେବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାମିଲ ହୋଇସାରିଛି। ଯେହେତୁ ତୁମେ ତୁମର ବିଦାୟିତ ପୁତ୍ରର ଆତ୍ମାକୁ ଖାଇବାକୁ ଦେବା ଏବଂ ପୂଜା କରିବା କାମ କରିସାରିଛ, ତୁମେ ତୁମର ମୃତ ପୁତ୍ରର ଆତ୍ମାକୁ ଶାନ୍ତି ଦେବା କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛ । ସେହି ଦିନଠାରୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ସନାତନ ଧର୍ମର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରୀତି ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ଏହା ପରେ ମହର୍ଷି ନିମି ମଧ୍ୟ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେହି ଦିନଠାରୁ ସମସ୍ତ ସାଧୁମାନେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। କେତେକ ବିଶ୍ୱାସରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ହୋଇଥିବା ସୈନିକମାନଙ୍କର ଶେଷ ରୀତିନୀତି ପରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର କୌରବ ଏବଂ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ତରଫରୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ।
ସୂଚନାମୁତାବକ ପିତୃପକ୍ଷରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧର ବିଶେଷ ମହତ୍ବ ରହିଛି । ପିତୃପୁରୁଷରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଦେବା ଦ୍ୱାରା ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଖୁସି ଏବଂ ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହରେ, ଜୀବନରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ବାଧା ଦୂର ହୁଏ। ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଥାଏ ।