ଭାରତରେ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟମାନେ ଅନେକ କୀର୍ତ୍ତିରାଜି ନିର୍ମାଣ କରି ଯାଇଛନ୍ତି। ଯାହାର ଚର୍ଚ୍ଚା ଆଜି ମଧ୍ୟ ହେଉଛି। କିନ୍ତୁ ମୋଗଲ ସମ୍ରାଟ ମେନ ସେମାନଙ୍କର ବିବାହକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ସେତିକି ଚର୍ଚ୍ଚା ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି। ଆକବରଙ୍କ ବିଷୟରେ ଗୋଟିଏ କଥା କୁହାଯାଏ ଯେ ତାଙ୍କର ୩୦୦ପତ୍ନୀ ଥିଲେ। ତଥାପି, କେବଳ ୩୫ ବେଗମ୍ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଅଧିକାର ପାଇଥିଲେ।
ଅଜମେରର ରାଜପୁତ ଶାସକ ରାଜା ଭର୍ମାଲଙ୍କ ଝିଅ ଯୋଡାବାଇ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସବୁଠାରୁ ଖ୍ୟାତି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ। ଅନେକ ପତ୍ନୀ ରଖିବାର ପ୍ରଥା ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ବାବରଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ପରମ୍ପରା ବାବୁରଙ୍କ ୯ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଯାହା ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଜାରି ରହିଲା। ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ସମ୍ରାଟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମହିଳାଙ୍କୁ ସ୍ତ୍ରୀ କରି ପାରିବେ, ଯିଏ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ଦେଖାରେ ପସନ୍ଦ କରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାହା ହୋଇ ନଥିଲା। ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ବିବାହ ବିଷୟରେ ଏକ ଭିନ୍ନ ଚିନ୍ତାଧାରା ଥିଲା।
ଯଦି ଆମେ ଇତିହାସକୁ ଦେଖିବା, ମୋଗଲମାନଙ୍କରେ ଏପରି ଅନେକ ରାଜକୁମାରୀ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଶାସନ କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ କୁମାରୀ ରହିଥିଲେ। କିଛିଥିଲେ ଯେଉଁମାନେ ବିବାହ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କର ମୋଗଲମାନଙ୍କ ସହ ସମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ନଥିଲା କିମ୍ବା ଗୌରବମୟ ଇତିହାସ ନଥିଲା। କାରଣ ହେଉଛି ଯେ ମୋଗଲମାନଙ୍କ ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ କୌଣସି ବଡ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାର ନୁହଁନ୍ତି।
ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ଭାରତରୁ ବିଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟ ଜିତିଥିବା ମୋଗଲମାନେ କାହିଁକି ସେମାନଙ୍କ ଝିଅଙ୍କୁ କୌଣସି ବଡ ପରିବାର କିମ୍ବା ରାଜପରିବାର ସହିତ ବିବାହ କରାଇ ନାହାନ୍ତି ? ଏହାର ଉତର ହେଉଛି ଶାହା ଜାହାନ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଝିଅ ଜାହାନାରାର ଉଦାହରଣ ଦ୍ୱାରା ଏହାର ଉତ୍ତର ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇପାରେ। ମୋଗଲମାନଙ୍କର ଅନେକ ରହସ୍ୟ ଜାଣିଥିବା ଇଟାଲୀ ଲେଖକ ମନୁଚି ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ଶାହ ଜାହାନ ବିଶ୍ୱାସ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ରାଜକୁମାରୀ ଜଣେ ବଡ ରାଜାଙ୍କୁ ବିବାହ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଅଂଶ ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ଭାଗ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିଭାଜିତ ହେବ। ଏହିପରି, ଯଦି ନିମ୍ନ ମାନର ବ୍ୟକ୍ତି କୋୖଣଶ ଝିଅକୁ ବିବାହ କରନ୍ତି, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କର ସ୍ଥିତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏହାପରେ ଭାରତରେ ତାଙ୍କର ସ୍ଥିତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।
ଏହି ଚିନ୍ତାଧାରା ବାବାରଙ୍କ ସମୟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ପରେ ଅନ୍ୟ ସମ୍ରାଟମାନଙ୍କ ସହିତ ରହିଲା। ଏହିପରି ଗୋଟିଏ ମାମଲା ମଧ୍ୟ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଥିଲା। ଆକବରଙ୍କ ଭଉଣୀର ସ୍ୱାମୀ ସରିଫୁଦ୍ଦିନ ମୋଗଲ ସିଂହାସନ ପାଇବାକୁ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ। ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ସେ ଆକବର ଉପରେ ଏକ ମାରାତ୍ମକ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ, ଯଦିଓ ସେ ତାଙ୍କ ଯୋଜନାରେ ସଫଳ ହୋଇପାରିନଥିଲେ।
ମୋଗଲମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ଯଦି ରାଜକୁମାରୀ ବିବାହ କରନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଭବିଷ୍ୟତରେ ମୋଗଲ ସୁଲତାନକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିପାରିବେ। ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବିଭାଜିତ ହୋଇପାରେ। ରାଜକୁମାର ରାଜ୍ୟ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହୋଇପାରେ ଏବଂ ସର୍ବୋଚ୍ଚତା ଶେଷ ହୋଇପାରେ। ଏହି କାରଣରୁ ମୋଗଲମାନଙ୍କ କିଛି ଝିଅ ପରିବାରର ସମ୍ପର୍କୀୟରେ ବିବାହ କରିଥିଲେ। କିଛି ରାଜକୁମାରୀଙ୍କ ଗାରିମା ଏତେ ବଡ ଥିଲା ଯେ ସେମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ସ୍ୱାମୀ ପାଇପାରିନଥିଲେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଶାହାଜାହାନଙ୍କ ଝିଅ ଜାହାନାରା। ତାଙ୍କୁ ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଧନୀ ରାଜକୁମାରୀ କୁହାଯାଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ସାରା ଜୀବନ କୁମାରୀ ହୋଇ ରହିଥିଲେ। ଇତିହାସରେ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ ବରଂ ଅନେକ ଏହିପରି ମାମଲା ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ଐତିହାସିକମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ମୋଗଲମାନଙ୍କ ଝିଅମାନଙ୍କୁ କଡା ନଜରରେ ରଖାଯାଇଥିଲା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନେ କୌଣସି ପୁରୁଷଙ୍କ ସହ ପ୍ରେମ କିମ୍ବା ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିନଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କୁ ନପୁଂସକମାନେ ଜଗି ରହିଥିଲେ।