ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯେତେବେଳେ କେହି ଗୋଟିଏ ଦେଶରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି, ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ପାସପୋର୍ଟ। ଏପରିକି କୌଣସି ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଭିଆଇପି ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଯିବାବେଳେ ତାଙ୍କ ସହିତ ପାସପୋର୍ଟ ନେବାକୁ ପଡିବ। ପାସପୋର୍ଟ ସହିତ ସେଲିବ୍ରେଟିମାନେ ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ୩ ଜଣ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି, ଯାହାର ଏସବୁରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଅଛି ଏବଂ ସେମାନେ ପାସପୋର୍ଟ ବିନା କୌଣସି ଦେଶରେ ଯାତ୍ରା କରିପାରିବେ। ହଁ, ଏହି ତିନୋଟି ବ୍ୟକ୍ତି କୌଣସି ଦେଶକୁ ଯିବା ପାଇଁ ପାସପୋର୍ଟ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ନାହିଁ ।
ତେବେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ସେହି ତିନି ଜଣ କିଏ, ଯେଉଁମାନେ କୌଣସି ଦେଶକୁ ଯିବା ପାଇଁ ପାସପୋର୍ଟ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଶ୍ନ ମଧ୍ୟ ହେଉଛି ଯେ, ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ଦେଶର ରାଜ୍ୟ ମୁଖ୍ୟ ଗୋଟିଏ ଦେଶରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଯାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସେମାନଙ୍କୁ ପାସପୋର୍ଟ ଦରକାର ଏବଂ କେଉଁ ପାସପୋର୍ଟ ଅଛି?
ଯଦି ଆମେ ସେହି ଜଣଙ୍କ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା, ତେବେ ସେମାନେ ବ୍ରିଟେନର ରାଜା, ଜାପାନର ରାଜା ଏବଂ ଜାପାନର ରାଣୀଙ୍କୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। କୁହାଯାଏ ଯେ, ତାଙ୍କୁ ବିଦେଶ ଯିବା ପାଇଁ ପାସପୋର୍ଟ ଦରକାର ନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ରାଣୀ ଏଲିଜାବେଥ ବ୍ରିଟେନର ରୟାଲ ଫ୍ୟାମିଲିରେ କମାଣ୍ଡରେ ଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ଏହି ଅଧିକାର ଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଚାର୍ଲ୍ସ ରାଜା ହୋଇଗଲେ, ତାଙ୍କୁ ଏହି ଅଧିକାର ମିଳିଛି।
କୌଣସି ଦେଶର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପାସପୋର୍ଟ ଦରକାର, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର କୂଟନୈତିକ ପାସପୋର୍ଟ ଅଛି। ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଯେକୌଣସି ଦେଶରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମାନ୍ୟତା ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ବିମାନବନ୍ଦରରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁକିଛି ଅଲଗା। କୂଟନୈତିକ ପାସପୋର୍ଟ କେବଳ ଦେଶର କିଛି ବିଶେଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ ଅଛି, ଯାହା ପରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅନୁସରଣ କରାଯାଏ। ବ୍ରିଟିଶ ରୟାଲ ଫ୍ୟାମିଲିରେ କିଙ୍ଗଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ କିଛି ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଏହି ପାସପୋର୍ଟ ଅଛି।
ଯଦି ଆମେ ଭାରତ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋଚନା କରିବା, ଭାରତରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀରେ ଥିବା କେତେକ ସେଲିବ୍ରିଟିଙ୍କ ପାଖରେ ଡିପ୍ଲୋମାଟ୍ ପାସପୋର୍ଟ ଅଛି, ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନେ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ସହିତ ଯାତ୍ରା କରିପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ପାସପୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଦରକାର।