What is Zero Marriage? ଛାଡ଼ପତ୍ର ଏବଂ ଶୂନ୍ୟ ବିବାହରେ କ’ଣ ରହିଛି ଫରକ? ଜାଣନ୍ତୁ କାରଣ
ଓଡ଼ିଶା ଭାସ୍କର: Zero Marriage (ଜିରୋ ମ୍ୟାରେଜ-ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ)କୁ ନେଇ ଏବେ ସବୁଠି ଚର୍ଚ୍ଚା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି । ଆଇନ୍ ଅନୁସାରେ ବିବାହର ଅସ୍ଥିତ୍ୱକୁ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉ ନଥିବା ବିବାହକୁ ‘ଜିରୋ ମ୍ୟାରେଜ’ ବା ବିବାହ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ବିବାହରେ ଯେବେ କିଛି ଗମ୍ଭୀର ଆଇନଗତ ସମସ୍ୟା ଦେଖାଯାଏ, ଏହାକୁ ଜିରୋ ମ୍ୟାରେଜ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଏ । ଦୁଇ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ପୂର୍ବରୁ ବିବାହ କରକିଥିଲେ, ନାବାଳିକ ହୋଇଥିଲେ କିମ୍ବା ସହମତିର ଅଭାବ ରହିଥିବା ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିବାହକୁ ବୈଧ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହାକୁ ଜିରୋ ମ୍ୟାରେଜ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଏ ।
ବିବାହକୁ ଶୂନ୍ୟ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯିବା ପରେ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପତି-ପତ୍ନୀ ସମ୍ପର୍କ, କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କିମ୍ବା ଅଧିକାର ରହିନଥାଏ । ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ ଏବଂ ଛାଡ଼ପତ୍ର ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହୋଇଥାଏ । ଏଥିରେ ବିବାହ ସମାପ୍ତ କରିବାର ଉପାୟ ଏବଂ କାରଣ ମଧ୍ୟ ଅଲଗା ହୋଇଥାଏ ।
ଶୂନ୍ୟବିବାହ-ଛାଡ଼ପତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ବୈଧତା:
- ବିବାହ ଆରମ୍ଭରୁ ଏହାକୁ ଅବୈଧ ବୋଲି ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲେ ଏହା ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଆଇନ ଦୃଷ୍ଟିରେ ଏହି ବିବାହକୁ ମାନ୍ୟତା ମିଳିନଥାଏ, ଏହି ବିବାହ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରାଯାଏ ।
- କିନ୍ତୁ ଛାଡ଼ପତ୍ରରେ ବୈଧ ରୂପରେ ହୋଇଥିବା ବିବାହକୁ ସମାପ୍ତ କରାଯାଏ । ବିବାହର ଅସ୍ଥିତ୍ୱ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପତି-ପତ୍ନୀଙ୍କ ପରସ୍ପର ସହମତି କିମ୍ବା ଆଇନଗତ କାରଣରୁ ଏହାକୁ ସମାପ୍ତ କରାଯାଏ ।
ଶୂନ୍ୟ ବିବାହର କାରଣ:
- ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ ପାଇଁ ଆଇନଗତ କାରଣ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ତୁଲାଇଥାଏ । ତେବେ କୌଣସି ପକ୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ବିବାହ କରିବା, ନାବାଳିକ ଥିବା, ମାନସିକ ଅସମର୍ଥତା, ରକ୍ତ ସମ୍ପର୍କ କିମ୍ବା ମିଛ କହି ବିବାହ କରାଇବା ଆଦି କାରଣ ମଧ୍ୟ ଏହାର କାରଣ ହୋଇପାରେ ।
- ଛାଡ଼ପତ୍ରରେ ବିବାହ ପରେ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଘରୋଇ ହିଂସା, ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା, ଅସହମତି, ମାନସିକ ଏବଂ ଶାରୀରିକ ଦୁର୍ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ମତଭେଦ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହୋଇଥାଏ ।
ଅଧିକାର ଏବଂ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ:
- ଏକ ଶୂନ୍ୟ ବିବାହରେ, ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଆଲମିରା, ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର କିମ୍ବା ପତି-ପତ୍ନୀ ମାନ୍ୟତା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ କାରଣ ଏହି ବିବାହ ଆଇନଗତ ଭାବରେ ଅବାସ୍ତବ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
- ଛାଡପତ୍ର ପତି-ପତ୍ନୀଙ୍କ ଅଧିକାର ଯେପରିକି ଆଲମିରା, ସମ୍ପତ୍ତି ବଣ୍ଟନ, ପିଲାମାନଙ୍କର ସୁରକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, କାରଣ ଏହା ଏକ ବୈଧ ବିବାହର ସମାପ୍ତି ।
ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା:
- ବିବାହ ଶୂନ୍ୟ ବୋଲି କୋର୍ଟ ଘୋଷଣା ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ଶୂନ୍ୟ ବିବାହ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ ।
- ଛାଡପତ୍ରରେ, ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁଯାୟୀ, ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ମତି କିମ୍ବା ବିବାଦ ଆଧାରରେ ବିବାହ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କୋର୍ଟରୁ ନିଆଯାଇଛି ।
