୨୦୦୦ ଟଙ୍କିଆ ପରି ପୁଣି ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ କି ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍, ଦେଖାଯିବ କି ସେହି ପୁରୁଣା ଫର୍ମୂଲା, ଜାଣନ୍ତୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବରଣୀ…
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨ା୬: ଏବେ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟକୁ ନେଇ ଖୁବ୍ ଚର୍ଚ୍ଚା। ଭାରତୀୟ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି। ତଥାପି ଏ ବିଷୟରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କିଛି କୁହାଯାଇ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ଏକ ପଦକ୍ଷେପ ଏହି ଆଲୋଚନାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରୁଛି ଯେ, ଆଗାମୀ ଦିନରେ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇପାରେ। ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ହେଉଛି ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା ଦେଶର ୭୫ ପ୍ରତିଶତ ଏଟିଏମ୍ରେ ୧୦୦ ଏବଂ ୨୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ଅପଲୋଡ୍ କରିବାକୁ ଅର୍ଥାତ୍ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ସ୍ଥାନ ହ୍ରାସ କରିବାର ଯୋଜନା ରହିଛି। ଏହି କାରଣରୁ, ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ବନ୍ଦ କରିବା ଆଲୋଚନା ଜୋର ଧରିଥିଲା। ଏହା ପରେ, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁଙ୍କ ଏକ ବିବୃତ୍ତି ଏହି ଆଲୋଚନାକୁ ଆହୁରି ଖୋରାକ ଯୋଗାଇଥିଲା। ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁ ନିଷେଧ ପାଇଁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ।
ଚନ୍ଦ୍ରବାବୁ ନାଇଡୁ ପ୍ରଚଳନରେ ଥିବା ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ବନ୍ଦ କରିବା ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ମୁଦ୍ରାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ। ସେ ଯୁକ୍ତି ଦେଇଥିଲେ ଯେ, ଏହା ଦୁର୍ନୀତିକୁ ରୋକିପାରିବ। ସେ ଏହାକୁ ଏକ ଔଷଧ ବୋଲି କହିଥିଲେ। ନାଇଡୁ କହିଥିଲେ ଏବେ ଆମ ପାଖରେ ଡିଜିଟାଲ୍ ମୁଦ୍ରାର ସୁବିଧା ଅଛି, ତେଣୁ ଏବେ ୫୦୦, ୧୦୦୦, ୨୦୦୦ ଭଳି ନୋଟର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ। କରେନ୍ସି ନୋଟ ବଣ୍ଟନ ରାଜନୀତିରେ ସାମିଲ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।
ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ଯୋଜନା
ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଯୋଜନା କରୁଛି ଯେ, ଦେଶର ୭୫ ପ୍ରତିଶତ ଏଟିଏମ୍ ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ କ୍ୟାସେଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ୧୦୦ ଏବଂ ୨୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ବଣ୍ଟନ କରିବେ। ସେହିପରି, ୩୧ ମାର୍ଚ୍ଚ, ୨୦୨୬ ସୁଦ୍ଧା, ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ଏଟିଏମ୍ ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ କ୍ୟାସେଟ୍ ରୁ ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ୧୦୦ ଏବଂ ୨୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ପ୍ରଦାନ କରିବେ। ବର୍ତ୍ତମାନ, ଅଧିକାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ, ବ୍ୟବହାରକାରୀମାନେ ଏଟିଏମ୍ ରୁ ଟଙ୍କା ଉଠାଇବା ସମୟରେ କେବଳ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ପାଆନ୍ତି। ତେଣୁ, ଆଗାମୀ ସମୟରେ ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ପ୍ରଚଳନରୁ ବାହାର କରାଯାଇପାରେ ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳୁଛି।
ତଥାପି, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ। କାରଣ ୫୦୦ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ବହୁ ପରିମାଣରେ ପ୍ରଚଳନରେ ରହିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ବଜାରରେ ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରୁଛି। ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୪-୨୫ ବର୍ଷରେ ପ୍ରଚଳନରେ ଥିବା ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ମୂଲ୍ୟ ଏବଂ ପରିମାଣ ଯଥାକ୍ରମେ ୬ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ୫.୬ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୨୪-୨୫ ବର୍ଷରେ ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ର ଅଂଶ ୮୬ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା, ଯାହା ମୂଲ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସାମାନ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ପରିମାଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ୫୦୦ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ଅଂଶ ୪୦.୯ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରଚଳନରେ ଥିବା ମୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ର ସର୍ବାଧିକ ଅଂଶ ଥିଲା। ଏହା ପରେ, ୧୦ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ବ୍ୟାଙ୍କ ନୋଟ୍ ର ଅଂଶ ୧୬.୪ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା।
ଗୋଟିଏ ପଟେ, ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ କଠିନ ମୁଦ୍ରାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ତମ୍ଭ ହୋଇ ରହିଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଏହି ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧାର କାରଣ ପାଲଟିଛି। କାରଣ ସିଷ୍ଟମରୁ ବହୁ ପରିମାଣରେ ନକଲି ୫୦୦ ଟଙ୍କା ନୋଟ୍ ଜବତ କରାଯାଇଛି। ଆରବିଆଇର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ ୨୦୨୪-୨୫ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ବ୍ୟାଙ୍କିଂ ସିଷ୍ଟମରେ ନକଲି ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ସଂଖ୍ୟା ବର୍ଷସାରା ୩୭ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୧.୧୮ ଲକ୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହା ୨୦୨୫ରେ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ମୂଲ୍ୟ ତୁଳନାରେ ସର୍ବାଧିକ ଥିଲା।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଦୁର୍ନୀତିରେ ଜଡିତ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ସହିତ ଚଢାଉରେ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ମଧ୍ୟ ବହୁ ପରିମାଣରେ ଉଦ୍ଧାର କରାଯାଉଛି। ଯେହେତୁ ୫୦୦ ଟଙ୍କିଆ ନୋଟ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ ସର୍ବାଧିକ ମୂଲ୍ୟର ନୋଟ୍। ତେଣୁ, ଏଥିରେ ଏକ ବଡ଼ ପରିମାଣର ଜମା କରିବା ସହଜ।