୨୫୦୦ ବର୍ଷ ଭଳି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପ ପୁଣି ଆସିପାରେ, ବଦଳିଯାଇଥିଲା ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ମୁଖ୍ୟ ଗତିପଥ, ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ବାଂଲାଦେଶରେ…

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନେଚର୍ କମ୍ପ୍ୟୁନିକେସନ୍ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରାୟ ୨୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଥିଲା । ଏହାର ତୀବ୍ରତା ୭ ରୁ ୮ ମଧ୍ୟରେ ଥିଲା । ଏଥିରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଗତିକୁ ଅଚାନକ୍ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବାର ସାମର୍ଥ ଥିଲା ଏବଂ ନଦୀର ମୁଖ୍ୟ ପଥକୁ ନାଟକୀୟ ଭାବରେ ବଦଳାଇଥିଲା ।

ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଭୂକମ୍ପର ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ବାଂଲାଦେଶରେ ଅଛି । ଯଦିଓ ଏହି ଘଟଣା ଐତିହାସିକ ଦଲିଲରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇନାହିଁ, ଗବେଷକମାନେ ନିକଟରେ ଏହି ଘଟଣା ଘଟିଥିବାର ପ୍ରମାଣ ପାଇଛନ୍ତି । ଏହି ଅଧ୍ୟୟନ ଭୂକମ୍ପ ଇତିହାସ ବୁଝିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।

ଅଢ଼େଇ ହଜାର ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଗଙ୍ଗାର ଗତିପଥ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଥିଲା :-
ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ ୨୦୧୮ ରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ମୁଖ୍ୟ ପଥ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଥିବା ବେଳେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଭୂକମ୍ପର ପରିମାଣ ସ୍ୱରୂପ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାର ନଜର ଦେଖିଥିଲେ । ତାଙ୍କ କହିବାନୁସାରେ, ଏହିପରି ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଏପରି ଆକୃତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏଠାରେ ବାଲି ଓ କାଦୁଅର ରାସାୟନିକ ବିଶ୍ଳେଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପ୍ରାୟ ୨୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରାୟ ୭-୮ ମ୍ୟାଗ୍ନିଚ୍ୟୁଡର ଏକ ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଥିଲା ।

ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପର ଉତ୍ସ :-
ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏପରି ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପ ଦୁଇଟି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉତ୍ସରୁ ଆସିପାରେ । ପ୍ରଥମେ, ଦକ୍ଷିଣ ଏବଂ ପୂର୍ବରେ ଏକ ସବଡୁକେସନ୍ ଜୋନ୍, ଯଥା ପୃଥିବୀ କ୍ରଷ୍ଟର ଗୋଟିଏ ପ୍ଲେଟର ଧାରର ସ୍ଲିଣ୍ଟିଙ୍ଗ୍ ଏବଂ ତଳକୁ ଗତି ଅନ୍ୟ ପ୍ଲେଟ୍ ତଳେ ଅବସ୍ଥିତ ମେଣ୍ଟାଲ୍ (ଶେଲ୍) ରେ ହୋଇପାରେ । ଏଠାରେ ଯେଉଁଠାରେ ମହାସାଗରର ଏକ ବିଶାଳ ପ୍ଲେଟ ବାଂଲାଦେଶ, ମିଆଁମାର ଏବଂ ଉତ୍ତର ପୂର୍ବ ଭାରତ ତଳେ ନିଜକୁ ଠେଲି ଦେଉଛି । ଅନ୍ୟ ଏକ ସମ୍ଭାବନା ହେଉଛି ଉତ୍ତରରେ ଥିବା ହିମାଳୟ ପାଦଦେଶରେ ଥିବା ବଡ଼ ବଡ଼ ଖାଲରୁ ଏହି ଭୂକମ୍ପ ହୋଇପାରେ । କାରଣ ଏସିଆର ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶ ସହିତ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶର ଧୀରେ ଧୀରେ ଧକ୍କା ହେତୁ ଏହି ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏହି କାରଣରୁ, ସମୟ ସହିତ ହିମାଳୟ ଉଚ୍ଚ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।

ଆମେରିକାର କଲମ୍ବିଆ ଜଳବାୟୁ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଲାମୋଣ୍ଟ-ଡୋହର୍ଟି ଆର୍ଥ ଅବଜରଭେଟୋରୀର ଜିଓଫିଜିକ୍ ବିଶେଷଜ୍ଞ ମାଇକେଲ୍ ଷ୍ଟେକ୍ଲରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ୨୦୧୬ ଅଧ୍ୟୟନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡିକ ୨୫୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଘଟିଥିବା ପରି ଚାପ ଏବଂ ଭୂକମ୍ପ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ଉତ୍ପାଦନ ଅଧ୍ୟୟନ ଆକଳନ କରିଛି ଯେ ଯଦି ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଏହା ହୋଇଥାନ୍ତା ତେବେ ପ୍ରାୟ ୧୪ କୋଟି (୧୪୦ ନିୟୁତ) ଲୋକ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥାନ୍ତେ ।