ମଦୁଆଙ୍କ ପାଇଁ ଖୁସି ଖବର, ଶସ୍ତା ହେବ ମଦ, ମାଲାମାଲ ହେବେ ଗ୍ରାହକ, ଏତେ କମିବ ଦାମ୍…., କାହିଁକି ପଢ଼ନ୍ତୁ….

ଓଡ଼ିଶା ଭାସ୍କର: ଭାରତରେ, ମଦ କେବଳ ପିଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ନାହିଁ ବରଂ ଏହା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ରାଜସ୍ୱର ଏକ ବଡ଼ ଉତ୍ସ ମଧ୍ଯ। ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ମଦ ଉପରେ ଭାରୀ ଟିକସ ଲାଗୁ କରାଯାଏ ଏବଂ ସରକାର ଏହି ଟିକସରୁ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରନ୍ତି।

ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ସରକାର ମଦ ବୋତଲରେ କେତେ ଲାଭ ପାଆନ୍ତି ଏବଂ ଯଦି ସରକାର ଟିକସ ହଟାଇ ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ମଦର ପ୍ରକୃତ ମୂଲ୍ୟ କେତେ ହେବ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…

ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ମଦ ଉପରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହାରରେ ଉତ୍ପାଦ ଶୁଳ୍କ ଲାଗୁ କରାଯାଏ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟ ନିଜ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ମଦ ଉପରେ ଉତ୍ପାଦ ଶୁଳ୍କ, ଭାଟ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶୁଳ୍କ ଆଦାୟ କରେ। ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ, ମଦର ମୂଲ୍ୟର 60% ରୁ 80% କେବଳ ଟିକସ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ।

ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଦିଲ୍ଲୀରେ ଗୋଟିଏ ବୋତଲ ମଦର ମୂଲ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ 65-70% ଟିକସ ଥାଏ । ଯେତେବେଳେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁରେ ଏହି ଟିକସ 70% ରୁ ଅଧିକ। ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ମଧ୍ୟ, ମଦ ଉପରେ ମୋଟ ଟିକସ ପ୍ରାୟ 60%।

ଧରାଯାଉ ଏକ ପ୍ରିମିୟମ୍ ବ୍ରାଣ୍ଡ ମଦ ବୋତଲର କାରଖାନା ମୂଲ୍ୟ 200 ଟଙ୍କା। ରାଜ୍ୟ ସରକାରଗୁଡ଼ିକ ଏହା ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ଟିକସ ଆଦାୟ କରନ୍ତି।

ଯଦି ଟିକସ ହାର ହାରାହାରି 70% ହୁଏ, ତେବେ ବୋତଲର ମୂଲ୍ୟ ଏପରି ଭାବରେ ସ୍ଥିର କରାଯାଏ ଯେ କାରଖାନା ମୂଲ୍ୟ 200 ଟଙ୍କା, ଉତ୍ପାଦ ଶୁଳ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଟିକସ 70% ଅର୍ଥାତ୍ 140 ଟଙ୍କା, ବିତରକ ଏବଂ ଖୁଚୁରା ମାର୍ଜିନ୍ 60 ଟଙ୍କା ଏବଂ ଏହାର ଅନ୍ତିମ ମୂଲ୍ୟ 400 ଟଙ୍କା ହେବ।

ଯଦି ଆମେ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ବୁଝିବା, ତେବେ 400 ଟଙ୍କାର ବୋତଲ ଉପରେ 140 ଟଙ୍କା ଅର୍ଥାତ୍ ମୋଟ ମୂଲ୍ୟର ପ୍ରାୟ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶରୁ ଅଧା ସରକାରଙ୍କୁ ଲାଭ ଭାବରେ ଯାଏ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଯଦି କୌଣସି ଟିକସ ନାହିଁ, ତେବେ 400 ଟଙ୍କାର ବୋତଲର ପ୍ରକୃତ ମୂଲ୍ୟ କେବଳ 200 ରୁ 250 ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ରହିବ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଗ୍ରାହକ ଅଧା ମୂଲ୍ୟରେ ମଦ କିଣିପାରିବେ।

କିନ୍ତୁ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ, କାରଣ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଆୟର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ମଦ ଟିକସରୁ ଆସିଥାଏ। ଯଦି ରିପୋର୍ଟଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ, ତେବେ 2022-23 ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ, ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ମଦ ଟିକସରୁ ପ୍ରାୟ 2.4 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର କରିଛନ୍ତି।