ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ବଢୁଛି ତିକ୍ତତା: ଜାଣନ୍ତୁ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶମାନେ କାହା ସହିତ?

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଇସଲାମାବାଦ: ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ କାଶ୍ମୀରକୁ ନେଇ ତିକ୍ତତା ତୀବ୍ର ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ପହଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣରେ ୨୬ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିବା ପରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ଅଧିକୃତ କାଶ୍ମୀର (PoK)ରେ ଆକ୍ରମଣାତ୍ମକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଏକ୍ସରେ ପ୍ରକାଶିତ ସୂଚନା ଅନୁସାରେ, ଭାରତୀୟ ସେନା ୯ ମଇ ୨୦୨୫ ସକାଳ ୫:୪୪ରେ PoKରେ ଏକ ପାକିସ୍ତାନୀ ବଙ୍କର ଧ୍ୱଂସ କରିଛି, ଯାହାର ଭିଡିଓ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆରେ ଭାଇରାଲ ହୋଇଛି। ଏହି ଘଟଣା ଦୁଇ ପରମାଣୁ ଶକ୍ତିଧର ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧର ଆଶଙ୍କାକୁ ବଢ଼ାଇଛି। ଏହି ସଙ୍କଟମୟ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶମାନେ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶକ୍ତିମାନେ କେଉଁ ପକ୍ଷ ନେଉଛନ୍ତି, ତାହା ଉପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ନଜର ରହିଛି।

ପଡ଼ୋଶୀ ଦେଶମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି :
ଚୀନ: ଚୀନ, ଯିଏ ପାକିସ୍ତାନର ନିକଟତମ ମିତ୍ର ଭାବେ ପରିଚିତ, ଭାରତର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଆକ୍ରମଣକୁ “ଦୁଃଖଜନକ” ବୋଲି ଅଭିହିତ କରି ଉଭୟ ଦେଶକୁ ସଂଯମ ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି। ଚୀନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ବିବୃତିରେ କହିଛି, “ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ଉଭୟ ଚୀନର ପଡ଼ୋଶୀ। ଆମେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଆତଙ୍କବାଦକୁ ବିରୋଧ କରୁଛୁ ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛୁ।” ତେବେ, ଚୀନ ପାକିସ୍ତାନର ସହ ଦୀର୍ଘଦିନୀୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାମରିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୨୦୧୫ ପରଠାରୁ ଚାଇନା-ପାକିସ୍ତାନ ଇକୋନୋମିକ କରିଡର (CPEC)ରେ ୬୨ ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ନିବେଶ ସାମିଲ ରହିଛି। ଏହା ସୂଚାଇଛି ଯେ ଚୀନ ପରୋକ୍ଷ ଭାବେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି।

ଆଫଗାନିସ୍ତାନ: ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ତାଲିବାନ ସରକାର ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ସଙ୍କଟ ଉପରେ ସରକାରୀ ବିବୃତି ଜାରି କରିନାହିଁ। ତେବେ, ପାକିସ୍ତାନ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ବାଲୁଚିସ୍ତାନ ବିଦ୍ରୋହକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି, ଯାହା ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ତାଲିବାନର ଅସ୍ଥାୟୀ ଶରଣାର୍ଥୀ ଶିବିରଗୁଡ଼ିକ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଭାରତ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ବିକାଶ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ମାନବୀୟ ସହାୟତା ମାଧ୍ୟମରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଉପସ୍ଥିତି ବଜାୟ ରଖିଛି, ଯାହା ତାଲିବାନ ସରକାର ସହ ସୀମିତ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ସୂଚାଇଛି। ଆଫଗାନିସ୍ତାନର ଅବସ୍ଥାନ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିରପେକ୍ଷ ଦେଖାଯାଉଛି।

ବାଂଲାଦେଶ: ବାଂଲାଦେଶ ଏହି ସଙ୍କଟରେ ସରକାରୀ ଭାବେ କୌଣସି ପକ୍ଷ ନେଇନାହିଁ। ତେବେ, ଏକ୍ସରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଅନୁସାରେ, ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ତଣାବ ବଢ଼ିବା ସହ ବାଂଲାଦେଶ ଓ ମିଆଁମାର ସୀମାରେ ଉଚ୍ଚ ସତର୍କତା ଜାରି କରାଯାଇଛି। ଏହା ସୂଚାଇଛି ଯେ ବାଂଲାଦେଶ ଭାରତ ସହ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରୁଛି, ଯେହେତୁ ଭାରତ ବାଂଲାଦେଶର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବାଣିଜ୍ୟ ଓ ସୁରକ୍ଷା ଅଂଶୀଦାର।

ଶ୍ରୀଲଙ୍କା: ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଏହି ସଙ୍କଟରେ ନିରପେକ୍ଷ ରହିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଭାରତ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ସାମରିକ ଅଂଶୀଦାର ହୋଇଥିବା ବେଳେ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ପାକିସ୍ତାନ ସହ ମଧ୍ୟ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ବଜାୟ ରଖିଛି। ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଉଭୟ ଦେଶକୁ “ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଳାପ” ମାଧ୍ୟମରେ ସଙ୍କଟ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି।

ନେପାଳ: ନେପାଳ ମଧ୍ୟ ଏହି ସଙ୍କଟରେ ନିରପେକ୍ଷ ରହିବାକୁ ପସନ୍ଦ କରିଛି। ଭାରତ ସହ ନେପାଳର ଗଭୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ଚୀନ ସହ ନେପାଳର ବଢ଼ୁଥିବା ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଚାର। ନେପାଳ ସରକାର ଏକ ବିବୃତିରେ କହିଛି ଯେ ସେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଶାନ୍ତି ଓ ସ୍ଥିରତାକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ସଂଯମ ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରୁଛନ୍ତି।

ଭୁଟାନ: ଭୁଟାନ, ଯିଏ ଭାରତର ନିକଟତମ ମିତ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ, ଏହି ସଙ୍କଟରେ ଭାରତକୁ ପରୋକ୍ଷ ସମର୍ଥନ ଦେଇଛି। ଭୁଟାନର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ବହୁଳ ଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ, ଏବଂ ଭୁଟାନ ସରକାର ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧରେ ଭାରତର ଅବସ୍ଥାନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛି।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି:
ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର: ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଉଭୟ ଦେଶକୁ ସଂଯମ ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି। ମାର୍କୋ ରୁବିଓ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ, ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଉପଦେଷ୍ଟାଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରି ଦୁଇ ଦେଶକୁ “ଯୋଗାଯୋଗ ଖୋଲା ରଖିବା ଏବଂ ତିକ୍ତତା ଏଡ଼ାଇବା”କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଭାରତକୁ ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧରେ ସମର୍ଥନ କରିଥିବା ବେଳେ, ଏହା ପାକିସ୍ତାନକୁ ମଧ୍ୟ ଏକ କୌଶଳଗତ ଅଂଶୀଦାର ଭାବେ ବିବେଚନା କରୁଛି, ଯାହା ଏହାର ଅବସ୍ଥାନକୁ ନିରପେକ୍ଷ ରଖିଛି।

ରୁଷିଆ: ରୁଷିଆ ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଳାପ ମାଧ୍ୟମରେ ସଙ୍କଟ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛି। ଭାରତ ସହ ରୁଷିଆର ଦୀର୍ଘଦିନୀୟ ସାମରିକ ଓ କୂଟନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, କିନ୍ତୁ ରୁଷିଆ ପାକିସ୍ତାନ ସହ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ବଢ଼ାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଏହା ରୁଷିଆର ଅବସ୍ଥାନକୁ ମଧ୍ୟମ ପଥରେ ରଖିଛି।

ଇରାନ: ଇରାନ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସଙ୍କଟରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି। ଇରାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅବ୍ବାସ ଆରାଘଚୀ ଇସଲାମାବାଦ ଓ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଗସ୍ତ କରି ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଶାନ୍ତି ଆଲୋଚନାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି। ଇରାନ ପାକିସ୍ତାନ ସହ ନିକଟ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥିବା ବେଳେ, ଭାରତ ସହ ମଧ୍ୟ ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଶକ୍ତି ସହଯୋଗ ବଜାୟ ରଖିଛି।

ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ (UAE): UAE ଉଭୟ ଦେଶକୁ “ସଂଯମ ଅବଲମ୍ବନ କରି ତଣାବ ହ୍ରାସ କରିବା”କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛି। UAE ପୂର୍ବରୁ ୨୦୨୧ରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଯୁଦ୍ଧବିରତି ଚୁକ୍ତିରେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରିଥିଲା, ଯାହା ଏହାର ନିରପେକ୍ଷ ଅବସ୍ଥାନ ଓ ଉଭୟ ଦେଶ ସହ ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କକୁ ସୂଚାଇଛି।

ଇସ୍ରାଏଲ: ଇସ୍ରାଏଲ ଭାରତକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ସମର୍ଥନ ଦେଇଛି। ଭାରତସ୍ଥ ଇସ୍ରାଏଲୀ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ରେଉଭେନ ଆଜାର ଏକ୍ସରେ ପୋଷ୍ଟ କରି କହିଛନ୍ତି, “ଇସ୍ରାଏଲ ଭାରତର ଆତ୍ମରକ୍ଷା ଅଧିକାରକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି। ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ଜାଣିବା ଉଚିତ ଯେ ନିରୀହ ଲୋକଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ କରାଯାଇଥିବା ଅପରାଧରୁ ସେମାନେ ଲୁଚି ରହିପାରିବେ ନାହିଁ।”

ତୁର୍କୀ ଓ ଆଜେରବାଇଜାନ: ତୁର୍କୀ ଓ ଆଜେରବାଇଜାନ ପାକିସ୍ତାନକୁ ସମର୍ଥନ ଦେଇଛନ୍ତି। ତୁର୍କୀର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଭାରତର “ଏକତରଫା କାର୍ଯ୍ୟ” ଓ “ନାଗରିକ ଅବକାଠାମୋ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ”କୁ ନିନ୍ଦା କରିଛି। ତେବେ, ଏକ୍ସରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଅନୁସାରେ, ତୁର୍କୀ ପାକିସ୍ତାନକୁ ସାମରିକ ସାହାଯ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଛି, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନର ସାମରିକ ରଣନୀତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।