ଆକାଶରୁ ସିଧାସଳଖ ଆସିବ ଇଣ୍ଟରନେଟ: ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନ କୁଇପର ଭାରତରେ କଲେ ବଡ଼ ଚୁକ୍ତି

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଜୁନ ୩୦, ୨୦୨୫: ଏଲନ ମସ୍କଙ୍କ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ କୁଇପର ଭାରତରେ ଉପଗ୍ରହ ଆଧାରିତ ବ୍ରଡ଼ବ୍ୟାଣ୍ଡ ସେବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି। ଉଭୟ କମ୍ପାନୀ ଭାରତୀୟ VSAT (Very Small Aperture Terminal) ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ ହ୍ୟୁଜେସ କମ୍ୟୁନିକେସନ୍ସ, ନେଲକୋ ଓ ଇନମାରସାଟ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଚୁକ୍ତି ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି। ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତର ବୃହତ ଟେଲିକମ କମ୍ପାନୀ ରିଲାଏନ୍ସ ଜିଓ ଓ ଭାରତୀ ଏୟାରଟେଲ ସହ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ହେବା ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ଘୋଷଣା କରିସାରିଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଭାରତରେ ଉପଗ୍ରହ ଆଧାରିତ ଇଣ୍ଟରନେଟ ସେବାକୁ ବ୍ୟାପକ ଓ ସୁଲଭ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ।

ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନର ଚୁକ୍ତିର ମହତ୍ତ୍ୱ:
ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନ କୁଇପର ଭାରତରେ ନିମ୍ନ ପୃଥିବୀ କକ୍ଷପଥ (LEO) ଉପଗ୍ରହ ଆଧାରିତ ବ୍ରଡ଼ବ୍ୟାଣ୍ଡ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ଚୁକ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ମାଧ୍ୟମରେ ଉଭୟ କମ୍ପାନୀ ବ୍ୟବସାୟିକ (B2B), ସରକାରୀ (B2G) ଏବଂ ଖୁଚୁରା (ରିଟେଲ) ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ସେବା ଯୋଗାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି। ହ୍ୟୁଜେସ କମ୍ୟୁନିକେସନ୍ସ ଇଣ୍ଡିଆର ସିଇଓ ତଥା ମ୍ୟାନେଜିଂ ଡାଇରେକ୍ଟର ଶିବାଜୀ ଚାଟାର୍ଜୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସେମାନେ ଭାରତରେ ସମସ୍ତ LEO ଉପଗ୍ରହ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ B2B ଓ B2G କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରମୁଖ ସହଯୋଗୀ ହେବାକୁ ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି।

ଜିଓ ଓ ଏୟାରଟେଲ ସହ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କର ସହଯୋଗ:
ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୫ରେ ରିଲାଏନ୍ସ ଜିଓ ଓ ଭାରତୀ ଏୟାରଟେଲ ସହ ଚୁକ୍ତି ଘୋଷଣା କରିଥିଲା। ଏହି ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, ଜିଓ ଓ ଏୟାରଟେଲ ସେମାନଙ୍କ ଖୁଚୁରା ଷ୍ଟୋର ଓ ଅନଲାଇନ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କର ଉପକରଣ ବିକ୍ରି କରିବେ। ଜିଓ ଏହା ସହିତ ଗ୍ରାହକ ସେବା, ଇନଷ୍ଟଲେସନ ଓ ଆକ୍ଟିଭେସନ ସପୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଇବ। ଏହି ସହଯୋଗ ଭାରତର ଦୁର୍ଗମ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ଉଚ୍ଚ-ଗତିର ଇଣ୍ଟରନେଟ ସୁବିଧା ପହଞ୍ଚାଇବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ।

କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ?
ଭାରତରେ ୯୫୦ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଗ୍ରାହକ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୪୫୦ ନିୟୁତ ଲୋକ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇଣ୍ଟରନେଟ ସୁବିଧାରୁ ବଞ୍ଚିତ। ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନ କୁଇପରର ଏହି ଉପଗ୍ରହ ଆଧାରିତ ସେବା ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟାଙ୍କ, ATM, ଖୁଚୁରା ଚେନ, ଗୋଦାମ, ସେଲୁଲାର ବ୍ୟାକହୋଲ, ମାରିଟାଇମ ଓ ଡିଫେନ୍ସ ସେକ୍ଟରରେ ଉଚ୍ଚ-ବ୍ୟାଣ୍ଡବିଡ଼ଥ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଯୋଗାଇ ଡିଜିଟାଲ ଭାରତର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବ। ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ବର୍ତ୍ତମାନ ୫୦ରୁ ୨୦୦ ଏମବିପିଏସ ଡାଉନଲୋଡ ସ୍ପିଡ ଓ ୨୦-୩୦ ମିଲିସେକେଣ୍ଡର ଲେଟେନସି ପ୍ରଦାନ କରୁଛି, ଯାହା ନିକଟ ଭବିଷ୍ୟତରେ ୩୦୦ ଏମବିପିଏସ ଓ ପରେ ୧ ଜିବିପିଏସ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।

ନିୟାମକ ଅନୁମୋଦନ ଓ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ:
ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଓ ଆମାଜନ କୁଇପର ଭାରତରେ ସେବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ସରକାରଙ୍କଠାରୁ ଗ୍ଲୋବାଲ ମୋବାଇଲ ପର୍ସନାଲ କମ୍ୟୁନିକେସନ ବାଇ ସାଟେଲାଇଟ (GMPCS) ଲାଇସେନ୍ସ ଓ ଇଣ୍ଡିଆନ ନ୍ୟାସନାଲ ସ୍ପେସ ପ୍ରମୋସନ ଆଣ୍ଡ ଅଥୋରାଇଜେସନ ସେଣ୍ଟର (IN-SPACe) ଅନୁମୋଦନର ଅପେକ୍ଷା କରୁଛନ୍ତି। ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଭାରତରେ ମୁମ୍ବାଇ, ପୁଣେ ଓ ଇନ୍ଦୋରରେ ତିନୋଟି ସାଟେଲାଇଟ ଗେଟୱେ ଷ୍ଟେସନ ଏବଂ ମୁମ୍ବାଇରେ ଏକ ପଏଣ୍ଟ ଅଫ ପ୍ରେଜେନ୍ସ (PoP) ସ୍ଥାପନ କରିବା ପାଇଁ ଯୋଜନା କରୁଛି। ଏହା ସହ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଏହାର ବ୍ୟାଣ୍ଡବିଡ଼ଥ କ୍ଷମତା ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦୀ ଇଉଟେଲସାଟ ଓନୱେବ ଓ ଜିଓ-ଏସଇଏସ ଠାରୁ ୮୦ରୁ ୯୦ ଗୁଣ ଅଧିକ। ତେବେ, ସାଟେଲାଇଟ ସ୍ପେକ୍ଟ୍ରମ ବଣ୍ଟନ ନେଇ ଜିଓ ଓ ଏୟାରଟେଲ ପୂର୍ବରୁ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କ ସହ ବିବାଦରେ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସରକାର ଏହାକୁ ପ୍ରଶାସନିକ ଭାବେ ବଣ୍ଟନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି।

ମୂଲ୍ୟ ଓ ଗ୍ରାହକ ସୁବିଧା:
ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କର ସେବା ମୂଲ୍ୟ ଭାରତରେ ମାସିକ ୩,୦୦୦ ରୁ ୭,୦୦୦ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ସାଧାରଣ ବ୍ରଡ଼ବ୍ୟାଣ୍ଡ ସେବା (ମାସିକ ୫୦୦ ଟଙ୍କା) ତୁଳନାରେ ଅଧିକ। ଏହା ସହ ଷ୍ଟାରଲିଙ୍କର ଟର୍ମିନାଲ କିଟ (ସାଟେଲାଇଟ ଡିସ ଓ ୱାଇ-ଫାଇ ରାଉଟର) ପାଇଁ ଏକକାଳୀନ ମୂଲ୍ୟ ୨୦,୦୦୦ ରୁ ୩୫,୦୦୦ ଟଙ୍କା ହୋଇପାରେ। ତେବେ, ଏହି ସେବା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଓ ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ରହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ହେବ, ଯେଉଁଠାରେ ପାରମ୍ପରିକ ବ୍ରଡ଼ବ୍ୟାଣ୍ଡ ଓ ମୋବାଇଲ ନେଟୱାର୍କ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ।