୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୩.୫ ବିଲିୟନ ଡଲାର ହୋଇପାରେ ଲିଥିୟମ୍ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ବ୍ୟବସାୟ , ୪୧ ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ମିଳିବ ରୋଜଗାର
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତରେ ଲିଥିୟମ୍ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ବ୍ୟବସାୟ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୩.୫ ବିଲିୟନ ଡଲାର (ପ୍ରାୟ ୨୯,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା) ମୂଲ୍ୟରେ ପହଞ୍ଚିବ ବୋଲି ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ଦେଶରେ ପ୍ରାୟ ୪୧ ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଓ ପରୋକ୍ଷ ରୋଜଗାର ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଯାହା ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତି ଓ ପରିବେଶ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ।
ଏକ ସାମପ୍ରତିକ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନୁଯାୟୀ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଗାଡ଼ି (ଇଭି), ନବୀକରଣୀୟ ଶକ୍ତି ଷ୍ଟୋରେଜ ଓ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ଉପକରଣରେ ଲିଥିୟମ୍ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀର ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ସହ ଏହାର ରିସାଇକ୍ଲିଂ ଆବଶ୍ୟକତା ମଧ୍ୟ ବଢ଼ିଛି। ଏହି ବ୍ୟାଟେରୀରୁ ଲିଥିୟମ୍, କୋବାଲ୍ଟ, ନିକେଲ ଓ ଗ୍ରାଫାଇଟ ଭଳି ମୂଲ୍ୟବାନ ଧାତୁ ପୁନଃପ୍ରୟୋଗ କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ଖଣିଜ ଉତ୍ତୋଳନ ଉପରେ ନିର୍ଭରତା ହ୍ରାସ କରିବ ଓ ପରିବେଶ ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବକୁ କମାଇବ।
ବ୍ୟବସାୟ ଓ ରୋଜଗାର ସୁଯୋଗ:
ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଲିଥିୟମ୍ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ ରିସାଇକ୍ଲିଂ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତରେ ବିପୁଳ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ଦେଶରେ ଏକ ଦ୍ରୁତ ବିକାଶଶୀଳ ଶିଳ୍ପ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ୟାଟେରୀ ସଂଗ୍ରହ, ପରୀକ୍ଷଣ, ପୁନଃବ୍ୟବହାର ଓ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ୪୧ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି ହେବ। ଏହା ମଧ୍ୟରେ ଟେକ୍ନିସିଆନ, ଇଞ୍ଜିନିୟର, ଲଜିଷ୍ଟିକ ପ୍ରଫେସନାଲ ଓ ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ (ଆରଏଣ୍ଡଡି) କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ପ୍ରତିଭାବାନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ରହିଛି।
ସରକାରୀ ନୀତି ଓ ପଦକ୍ଷେପ:
ଭାରତ ସରକାରଙ୍କର ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଗାଡ଼ି ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ନୀତି, ଯେପରିକି FAME (ଫାଷ୍ଟର ଆଡୋପସନ ଆଣ୍ଡ ମ୍ୟାନୁଫାକ୍ଚରିଂ ଅଫ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଭେହିକିଲସ) ଓ ବ୍ୟାଟେରୀ ବର୍ଜ୍ୟ ପରିଚାଳନା ନିୟମ ୨୦୨୨, ଏହି ଶିଳ୍ପର ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛି। ଏହି ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ବ୍ୟାଟେରୀ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ଏକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେବ ଏବଂ ଏହା ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବ।
ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଓ ସମ୍ଭାବନା:
ଏହି ଶିଳ୍ପରେ ଅଗ୍ରଗତି ସତ୍ତ୍ୱେ, ଅବକାଶଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଉନ୍ନତ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ବିନିଯୋଗ ଓ ଦକ୍ଷ ଜନଶକ୍ତି ତାଲିମ ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ରହିଛି। ତଥାପି, ସ୍ଟାର୍ଟଅପ ଓ ବୃହତ କମ୍ପାନୀମାନେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିନିଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତକୁ ବିଶ୍ୱରେ ଲିଥିୟମ୍ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ ରିସାଇକ୍ଲିଂର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିପାରେ।ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଶିଳ୍ପ କେବଳ ଅର୍ଥନୈତିକ ଲାଭ ଆଣିବ ନାହିଁ, ବରଂ ଦେଶର ୨୦୭୦ ସୁଦ୍ଧା ନେଟ ଜିରୋ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହେବ। ଏହା ସହ ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଓ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଅବସ୍ଥାନକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିବ।