କର୍କଟ ରୋଗ ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଏବଂ ଜୀବନ ପାଇଁ ବିପଦଜନକ ରୋଗ, ଯାହା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢୁଛି। ଏହାର ଅନେକ ପ୍ରକାର ରହିଛି ଏବଂ ଏହା ପଛରେ ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି। ଆମ ଜୀବନଶୈଳୀ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଅନେକ କାରଣ କର୍କଟର ବିପଦକୁ ବଢ଼ାଇପାରେ, ଯେପରିକି ଧୂମପାନ, ଅତ୍ୟଧିକ ମଦ ସେବନ, ତୈଳଯୁକ୍ତ ଓ ମସଲାଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଇତ୍ୟାଦି। ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (WHO) ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ପ୍ରତି 5 ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ କୌଣସି ନା କୌଣସି ସମୟରେ କର୍କଟର ଶିକାର ହୋଇପାରେ। ଏହା ସହିତ, ପ୍ରତି 9 ଜଣ ପୁରୁଷଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଏବଂ ପ୍ରତି 12 ଜଣ ମହିଳାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ କର୍କଟ କାରଣରୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ତଥ୍ୟ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ କର୍କଟ କେତେ ବିପଜ୍ଜନକ ଏବଂ ବ୍ୟାପକ ରୋଗ।
କର୍କଟର ମୂଳ କାରଣ କ’ଣ?
ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ମନେ କରନ୍ତି ଯେ କର୍କଟ କେବଳ ଭୁଲ ଖାଦ୍ୟପେୟ କିମ୍ବା ବ୍ୟାୟାମର ଅଭାବ କାରଣରୁ ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି, ନିଦ ଅଭାବ ମଧ୍ୟ କର୍କଟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହୋଇପାରେ? ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ନିଦ ଓ କର୍କଟ ମଧ୍ୟରେ ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି।
ନିଦ ଓ କର୍କଟ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ
ଆମ ଶରୀର 24 ଘଣ୍ଟିଆ ଚକ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ଯାହାକୁ ସର୍କାଡିଆନ ରିଦମ (Circadian Rhythm) କୁହାଯାଏ। ଏହି ଚକ୍ର ଆମର ନିଦ, ହରମୋନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଶାରୀରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ। ଏହା ବିଶେଷ ଭାବେ ଆଲୋକ ପ୍ରତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ, ଖାସକରି ମୋବାଇଲ, ଲାପଟପ ଓ ଟିଭି ଭଳି ଗ୍ୟାଜେଟରୁ ନିର୍ଗତ ନୀଳ ଆଲୋକ (Blue Light)। ଯଦି କେହି ରାତିରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ସ୍କ୍ରିନ ଦେଖନ୍ତି, ତେବେ ସର୍କାଡିଆନ ରିଦମ ବିଗିଡ଼ିଯାଏ, ଯାହା ଶରୀରର ସମଗ୍ର ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବିଶୃଙ୍ଖଳା କରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ହୋଇପାରେ।
ରାତିରେ ଆଲୋକ ଓ କର୍କଟର ବିପଦ
2005ରେ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ରାତିରେ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ଆଲୋକର ସଂସର୍ଗରେ ରହିବା ବ୍ରେଷ୍ଟ କର୍କଟର ବିପଦକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ। ବିଶେଷ କରି ଉନ୍ନତ ଶିଳ୍ପୀୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ, ଯେଉଁଠାରେ ରାତିରେ ଅଧିକ ଆଲୋକ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ, ସେଠାରେ ବ୍ରେଷ୍ଟ କର୍କଟର ବିପଦ 5 ଗୁଣ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଇଛି।
ଆଲୋକ ଯୋଗୁଁ ମେଲାଟୋନିନ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ
ରାତିରେ ଅନ୍ଧକାରରେ ଆମ ମସ୍ତିଷ୍କ ମେଲାଟୋନିନ ନାମକ ଏକ ହରମୋନ ତିଆରି କରେ, ଯାହା ନିଦ ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। କିନ୍ତୁ ମେଲାଟୋନିନ କେବଳ ନିଦ ଆଣେ ନାହିଁ, ଏହା କର୍କଟ କୋଷିକାଗୁଡ଼ିକର ବୃଦ୍ଧିକୁ ମଧ୍ୟ ରୋକିଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ରାତିରେ ଆଲୋକ କିମ୍ବା ମୋବାଇଲ ସ୍କ୍ରିନର ନୀଳ ଆଲୋକର ସଂସର୍ଗରେ ରୁହନ୍ତି, ତେବେ ମେଲାଟୋନିନର ସ୍ତର ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ, ଯାହା କର୍କଟର ବିପଦକୁ ବଢ଼ାଇପାରେ। ନିଦ ଆମର ଶାରୀରିକ, ମାନସିକ ଓ ଭାବନାତ୍ମକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ। ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ନିଦ ନିୟମିତ ଭାବେ ବିଘ୍ନିତ ହୁଏ, ସର୍କାଡିଆନ ରିଦମ ବିଗିଡ଼ିଯାଏ, କିମ୍ବା ରାତିରେ ଆଲୋକ ଓ ସ୍କ୍ରିନ ଯୋଗୁଁ ମେଲାଟୋନିନ ଉତ୍ପାଦନ ବନ୍ଦ ହୁଏ, ତେବେ ବ୍ରେଷ୍ଟ, ପ୍ରୋଷ୍ଟେଟ ଓ କୋଲନ (ଅନ୍ତନଳୀ) କର୍କଟର ବିପଦ ବଢ଼ିପାରେ।
ରାତିରେ କାମ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ବିପଦ
ଯେଉଁମାନେ ରାତି ଶିଫ୍ଟରେ କାମ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ କର୍କଟର ବିପଦ ଅଧିକ। କିନ୍ତୁ କେବଳ ଶିଫ୍ଟ କର୍ମଚାରୀ ନୁହଁନ୍ତି, ଯଦି ଆପଣ ରାତି ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ମୋବାଇଲ, ଟିଭି କିମ୍ବା ଲାପଟପ ଦେଖୁଛନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିପଦରେ ଅଛନ୍ତି। 2021ରେ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନରେ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ରାତିରେ ଆଲୋକର ସଂସର୍ଗରେ ରହିବା ଥାଇରଏଡ କର୍କଟର ବିପଦକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ।
କର୍କଟରୁ ବଞ୍ଚିବାର ସହଜ ଉପାୟ
ଶୋଇବା ପୂର୍ବରୁ ଅତି କମରେ 2 ଘଣ୍ଟା ପୂର୍ବେ ସ୍କ୍ରିନ ବ୍ୟବହାର ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ।
ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ ଘରେ ଆଲୋକକୁ ମୃଦୁ କରନ୍ତୁ।
ପ୍ରତିଦିନ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସମୟରେ ଶୋଇବା ଓ ଉଠିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଗଢ଼ନ୍ତୁ।
ମୋବାଇଲ କିମ୍ବା ଲାପଟପରେ ‘ନାଇଟ ମୋଡ’ ଚାଲୁ କରନ୍ତୁ କିମ୍ବା ହଳଦିଆ ଆଲୋକ ଚଶମା ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ।
ଶୋଇବା କୋଠରୀକୁ ଶାନ୍ତ, ଅନ୍ଧକାର ଓ ଆରାମଦାୟକ ରଖନ୍ତୁ।