ମା ମହାଗୌରୀ ହେଉଛନ୍ତି ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ର ଅଷ୍ଟମ ଦିନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଦେବୀ। ନବଦୁର୍ଗା ଗ୍ରନ୍ଥ ଅନୁଯାୟୀ, ତାଙ୍କର ‘ଗୌର’ ରଙ୍ଗ ହେତୁ ତାଙ୍କୁ ମହାଗୌରୀ ନାମିତ କରାଯାଇଛି। ନାରଦଙ୍କ ପରାମର୍ଶରେ ସେ ପ୍ରଭୁ ମହାଦେବଙ୍କୁ ବିବାହ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସେ ମଧ୍ୟ କଠୋର ଅନୁତାପ କରିଥିଲେ। ଏହି କଠୋର ଅନୁତାପର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ, ତାଙ୍କର ରଙ୍ଗ କଳା ହୋଇଗଲା। ଯେତେବେଳେ ଭଗବାନ ମହାଦେବ ତାଙ୍କ ଅନୁତାପରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ଏହି ପୁରସ୍କାର ଦେବାକୁ ଆସିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ଗଙ୍ଗା ପାଣିରେ ଧୋଇ ଦେହରୁ କଳାକୁ ବାହାର କରିଥିଲେ। ତୁଳସୀ ଦାସ ତାଙ୍କ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଅନୁତାପ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କର ସୁନ୍ଦର ରଙ୍ଗକୁ ଶଙ୍ଖ ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ର ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଏ।
ମାଙ୍କ ବାହାନ ବୃଷଭ ଅଟେ। ସେଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଧା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ତାଙ୍କର ଉପର ଡାହାଣ ହାତ ଅଭୟ ମୁଦ୍ରା ଏବଂ ତାଙ୍କ ତଳ ହାତରେ ଏକ ତ୍ରିଶୂଳ ଅଛି। ଉପର ବାମ ହାତ ଏକ ଡମ୍ବୁରୁ ଏବଂ ତଳ ହାତ ଶାନ୍ତ ମୁଦ୍ରା ଧରିଛି। ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଖାଦ୍ୟ, ଧନ ଏବଂ ସୁଖ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧତା ବଢାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଆଜି ମହାଗୌରୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।
ମହାଗୌରୀଙ୍କର ଉପାସନା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଫଳପ୍ରଦ ଅଟେ। ସେମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ସମସ୍ତ ବାଧାବିଘ୍ନ ଦୂର ହୁଏ। ଅନେକ ଜନ୍ମରେ ରହିଯାଇଥିବା ପାପଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଦୂର ହୋଇଯାଏ। ଏହା ସହିତ ଭବିଷ୍ୟତରେ ପାପଗୁଡିକ ନଷ୍ଟ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଅଛି। ହୃଦୟରୁ କରାଯାଇଥିବା ପୂଜା ଦେବୀଙ୍କଠାରୁ ଅପାର ଫଳାଫଳ ଦେଇଥାଏ। ସେମାନଙ୍କର ଆତ୍ମସମର୍ପଣ ଆମ ପାଇଁ ସତ୍ୟର ଦ୍ୱାର ଖୋଲିଥାଏ। ଦେବୀ ପୁରାଣଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଦିନ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଖୁଆଇବା ଉଚିତ୍। ମହିଳାମାନେ ଆଜି ବାଇଗଣୀ ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧନ୍ତୁ। ଏହି ଦିନ ଅନେକ ଲୋକ ହୋମ ଏବଂ କନ୍ୟା ପୂଜା ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି।