ଟ୍ରେନରୁ କମ୍ବଳ, ତକିଆ କିମ୍ବା ଟାୱେଲ ଚୋରି କଲେ ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ! ଜାଣନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ନିୟମ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ଓ ସୁଲଭ ଦୂରଦୂରାନ୍ତ ଯାତ୍ରା ମାଧ୍ୟମ। ଏସି କୋଚରେ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଆରାମଦାୟକ ଯାତ୍ରା ପାଇଁ ରେଳବାଇ କମ୍ବଳ, ତକିଆ, ଚାଦର ଓ ଟାୱେଲ ଭଳି ସୁବିଧା ଯୋଗାଇ ଦେଇଥାଏ। କିନ୍ତୁ, କିଛି ଯାତ୍ରୀ ଏହି ସାମଗ୍ରୀକୁ ଘରକୁ ନେଇଯାଆନ୍ତି, ଯାହା କେବଳ ଅନୈତିକ ନୁହେଁ, ବରଂ ଆଇନଗତ ଅପରାଧ ମଧ୍ୟ। ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଏଭଳି ଚୋରି ରୋକିବା ପାଇଁ କଡ଼ା ନିୟମ ଜାରି କରିଛି, ଯାହା ଅନୁଯାୟୀ ଅପରାଧୀଙ୍କୁ ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ ଏବଂ ଜୋରିମାନାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ।

କ’ଣ କହୁଛି ରେଳବାଇ ନିୟମ?
୧୯୬୬ ରେଳବାଇ ସମ୍ପତ୍ତି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ, ଟ୍ରେନରୁ କମ୍ବଳ, ଚାଦର, ତକିଆ, ଟାୱେଲ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସାମଗ୍ରୀ ଚୋରି କରିବା ଏକ ଗୁରୁତର ଅପରାଧ। ପ୍ରଥମ ଥର ଅପରାଧୀଙ୍କୁ ୧ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ, ୧,୦୦୦ ଟଙ୍କା ଜୋରିମାନା କିମ୍ବା ଉଭୟ ଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ। ଗୁରୁତର ଅପରାଧ କିମ୍ବା ପୁନରାବୃତ୍ତି ହେଲେ ଦଣ୍ଡ ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ ଏବଂ ଭାରୀ ଜୋରିମାନା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ। ରେଳବାଇ ସୁରକ୍ଷା ବଳ (RPF) ସମୟ ସମୟରେ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମାଲସାମାନ ଯାଞ୍ଚ କରିଥାଏ। ଯଦି କେହି ରେଳବାଇ ସାମଗ୍ରୀ ଚୋରି କରୁଥିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଧରାପଡ଼ନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସରକାରୀ ରେଳ ପୋଲିସ (GRP) ଦ୍ୱାରା ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ।

ଚୋରିର ଆକଳନ: ରେଳବାଇରେ କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର କ୍ଷତି
ରେଳବାଇ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୭-୧୮ ମସିହାରେ ପଶ୍ଚିମ ରେଳବାଇ ଜୋନରୁ ୧.୯୫ ଲକ୍ଷ ଟାୱେଲ, ୮୧,୭୩୬ ଚାଦର, ୫୫,୫୭୩ ତକିଆ କଭର ଏବଂ ୭,୦୪୩ କମ୍ବଳ ଚୋରି ହୋଇଥିଲା, ଯାହା କୋଟି କୋଟି ଟଙ୍କାର ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ଘଟାଇଛି। ୨୦୧୮ରେ ଏପ୍ରିଲରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମଧ୍ୟରେ କେବଳ ପଶ୍ଚିମ ରେଳବାଇରୁ ୭୯,୩୫୦ ଟାୱେଲ, ୨୭,୫୪୫ ଚାଦର, ୨୧,୦୫୦ ତକିଆ କଭର, ୨,୧୫୦ ତକିଆ ଏବଂ ୨,୦୬୫ କମ୍ବଳ ଚୋରି ହୋଇଥିଲା, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୬୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଟାୟଲେଟ ମଗ, ନଳ, ଫ୍ଲସ ପାଇପ ଏବଂ ଆଇନା ଭଳି ସାମଗ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଚୋରି ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ରେଳବାଇର ସେବା ଓ ଆର୍ଥିକ ଅବସ୍ଥାକୁ ଆହୁରି କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ।

କାହିଁକି ହୁଏ ଏଭଳି ଚୋରି?
ଅନେକ ଯାତ୍ରୀ ଅଜାଣତରେ କିମ୍ବା ନିୟମ ବିଷୟରେ ଅଜ୍ଞତା ହେତୁ ଏହି ସାମଗ୍ରୀକୁ ନେଇଯାଆନ୍ତି। କିଛି କ୍ଷେତ୍ରରେ, ଯାତ୍ରୀମାନେ ମନେ କରନ୍ତି ଯେ ଏହା କେବଳ ଛୋଟ ଜିନିଷ ଏବଂ ଏହା ନେବାରେ କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ, ଏହା ରେଳବାଇର ସେବାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ସୁବିଧାର ଅଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଏହା ସହିତ, ଏହି ଚୋରି ହେତୁ ରେଳବାଇକୁ ବାରମ୍ବାର ନୂଆ ସାମଗ୍ରୀ କିଣିବାକୁ ପଡୁଛି, ଯାହା ଆର୍ଥିକ ବୋଝ ବଢ଼ାଇଥାଏ।ରେଳବାଇର ପଦକ୍ଷେପଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରୁଛି:

ଜାଗରୁକତା ସୃଷ୍ଟି: ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିୟମ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚଳାଯାଉଛି।
କଡ଼ା ଯାଞ୍ଚ: ରେଳବାଇ ସୁରକ୍ଷା ବଳ (RPF) ଓ ସରକାରୀ ରେଳ ପୋଲିସ (GRP) ଦ୍ୱାରା ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମାଲସାମାନର ନିୟମିତ ଯାଞ୍ଚ।
ନୂଆ ନିୟମ: ୨୦୧୯ରେ ରେଳବାଇ ନିୟମ ଜାରି କରିଛି ଯେ ଟ୍ରେନ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବା ପୂର୍ବରୁ ୩୦ ମିନିଟ ଆଗରୁ କମ୍ବଳ, ଚାଦର ଓ ଅନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ସଂଗ୍ରହ କରାଯିବ।

ଡିସପୋଜେବଲ ବେଡରୋଲ: କୋଭିଡ ମହାମାରୀ ସମୟରେ ରେଳବାଇ ଡିସପୋଜେବଲ ବେଡରୋଲ କିଟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା, ଯାହାର ମୂଲ୍ୟ ୧୫୦ରୁ ୩୦୦ ଟଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି। ଏହା ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ କିଣିବାର ସୁବିଧା ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ଚୋରି ହ୍ରାସ କରେ।

ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ
ଯାତ୍ରା ଶେଷ ହେବା ପରେ ଯାତ୍ରୀମାନେ ସମସ୍ତ ରେଳବାଇ ସାମଗ୍ରୀ ଯଥା କମ୍ବଳ, ଚାଦର, ତକିଆ ଓ ଟାୱେଲ କୋଚ ଅଟେଣ୍ଡାଣ୍ଟଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ନକଲେ ଆଇନଗତ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ। ରେଳବାଇ ସମ୍ପତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷା ଓ ସେବାର ଗୁଣବତ୍ତା ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱଶୀଳ ହେବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରାଯାଇଛି।