ଲଗାତାର ଥକ୍କାପଣ, ଭୁଲିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଓ ମନରେ ଅସ୍ଥିରତା? ହୋଇପାରେ ବ୍ରେନ ଫଗ୍ କିମ୍ବା ବର୍ନଆଉଟ! ଜାଣନ୍ତୁ କାରଣ ଓ ବର୍ତ୍ତିବାର ଉପାୟ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆଜିର ଦ୍ରୁତଗତି ଜୀବନଶୈଳୀରେ ଅନେକ ଲୋକ ଲଗାତାର ଥକ୍କାପଣ, ଭୁଲିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଓ ମାନସିକ ଅସ୍ଥିରତା ଭଳି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହି ଲକ୍ଷଣଗୁଡ଼ିକ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଯଥା ‘ବ୍ରେନ ଫଗ୍’ (Brain Fog) କିମ୍ବା ‘ବର୍ନଆଉଟ’ (Burnout) ର ସଙ୍କେତ ହୋଇପାରେ। ଏହି ଅବସ୍ଥା ଆପଣଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା, ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର କ୍ଷମତା ଓ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହାର କାରଣ ଜାଣି ସଠିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏହି ସମସ୍ୟାରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇପାରିବେ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ବ୍ରେନ ଫଗ୍ ଓ ବର୍ନଆଉଟର କାରଣ ଏବଂ ଏହାକୁ ରୋକିବାର ଉପାୟ।

ବ୍ରେନ ଫଗ୍ ଓ ବର୍ନଆଉଟ କ’ଣ?
ବ୍ରେନ ଫଗ୍: ଏହା ଏକ ମାନସିକ ଅବସ୍ଥା, ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଅସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ, ସ୍ମରଣଶକ୍ତି ଦୁର୍ବଳ ହୁଏ, ଏକାଗ୍ରତାର ଅଭାବ ହୁଏ ଏବଂ ମନରେ ଅସ୍ଥିରତା ଅନୁଭବ ହୁଏ। ଏହା କୌଣସି ରୋଗ ନୁହେଁ, ବରଂ ଅନ୍ୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ଲକ୍ଷଣ ହୋଇପାରେ।

ବର୍ନଆଉଟ: ଏହା ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଚାପ (stress) ଯୋଗୁଁ ହେଉଥିବା ଏକ ମାନସିକ ଓ ଶାରୀରିକ ଥକ୍କାଣ ଅବସ୍ଥା। ଏଥିରେ ବ୍ୟକ୍ତି କାମ ପ୍ରତି ଉଦାସୀନ ହୁଏ, ଶକ୍ତିହୀନ ଅନୁଭବ କରେ ଏବଂ ମାନସିକ ଭାବେ ଅବସାଦଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପାରେ।

କାରଣଗୁଡ଼ିକ:
ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ବ୍ରେନ ଫଗ୍ ଓ ବର୍ନଆଉଟର ନିମ୍ନଲିଖିତ କାରଣ ହୋଇପାରେ:

ମାନସିକ ଚାପ (Stress): କାମର ଚାପ, ପାରିବାରିକ ଦାୟିତ୍ୱ କିମ୍ବା ଆର୍ଥିକ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଚାପ ବ୍ରେନ ଫଗ୍ ଓ ବର୍ନଆଉଟକୁ ବଢ଼ାଇପାରେ।
ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନିଦ୍ରା: ଦୈନିକ 6-8 ଘଣ୍ଟାରୁ କମ ନିଦ୍ରା ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରେ, ଯାହା ବ୍ରେନ ଫଗ୍‌ର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
ପୁଷ୍ଟିହୀନତା: ଶରୀରରେ ଭିଟାମିନ B12, D କିମ୍ବା ଆଇରନର ଅଭାବ ମସ୍ତିଷ୍କର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିପାରେ।
ଅତ୍ୟଧିକ ସ୍କ୍ରିନ ଟାଇମ: ଲଗାତାର ମୋବାଇଲ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର କିମ୍ବା ଟିଭି ବ୍ୟବହାର ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଥକ୍କାଣ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା: ଥାଇରଏଡ, ଡାଇବେଟିସ, ଡିହାଇଡ୍ରେସନ କିମ୍ବା ମାନସିକ ରୋଗ ଯେପରିକି ଡିପ୍ରେସନ ଓ ଆଙ୍କଜାଇଟି ମଧ୍ୟ ବ୍ରେନ ଫଗ୍‌ର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
କାମର ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପ: ଦୀର୍ଘ ସମୟ କାମ କରିବା ଓ ବିଶ୍ରାମର ଅଭାବ ବର୍ନଆଉଟକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥାଏ।

ରକ୍ଷାର ଉପାୟ:
ବ୍ରେନ ଫଗ୍ ଓ ବର୍ନଆଉଟରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉପାୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି:

ନିୟମିତ ନିଦ୍ରା: ଦୈନିକ 7-8 ଘଣ୍ଟା ନିଦ୍ରା ନିଶ୍ଚିତ କରନ୍ତୁ। ନିଦ୍ରା ପୂର୍ବରୁ ମୋବାଇଲ କିମ୍ବା ସ୍କ୍ରିନ ବ୍ୟବହାର ଏଡ଼ାନ୍ତୁ ଏବଂ ଏକ ନିୟମିତ ନିଦ୍ରା ରୁଟିନ ପାଳନ କରନ୍ତୁ।
ସୁଷମ ଖାଦ୍ୟ: ଭିଟାମିନ B12, D, ଓ ଓମେଗା-3 ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ ଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଯେପରିକି ମାଛ, ଡାଲି, ପନିପରିବା, ଡ୍ରାଏ ଫ୍ରୁଟ୍ସ ଓ ଫଳ ଖାଆନ୍ତୁ। ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପାଣି ପିଇ ଡିହାଇଡ୍ରେସନ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ।
ମାନସିକ ଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଯୋଗ, ଧ୍ୟାନ (meditation), ଡିପ ବ୍ରିଦିଂ କିମ୍ବା ମାଇଣ୍ଡଫୁଲନେସ ଅଭ୍ୟାସ କରନ୍ତୁ। ଏହା ମାନସିକ ଶାନ୍ତି ବଜାୟ ରଖେ।
ସ୍କ୍ରିନ ଟାଇମ କମାନ୍ତୁ: ଦୈନିକ ସ୍କ୍ରିନ ବ୍ୟବହାର ସୀମିତ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ପ୍ରତି 30-40 ମିନିଟ୍ ପରେ 5-10 ମିନିଟ୍ ବିଶ୍ରାମ ନିଅନ୍ତୁ।
ବ୍ୟାୟାମ: ନିୟମିତ ଚାଲିବା, ଦୌଡ଼ିବା କିମ୍ବା ହାଲୁକା ବ୍ୟାୟାମ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନ ବଢ଼ାଇ ଏକାଗ୍ରତା ବଢ଼ାଇଥାଏ।
କାମ ଓ ଜୀବନରେ ସନ୍ତୁଳନ: କାମରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଚାପ ଏଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ସମୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାପନା କରନ୍ତୁ। ନିଜ ପାଇଁ ସମୟ ବାହାର କରନ୍ତୁ ଏବଂ ପରିବାର ଓ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହ ସମୟ କାଟନ୍ତୁ।