Yam Dwar: ଏହି ଦ୍ୱାରରେ ରାତି କାଟିଲେ ହୋଇପାରେ ମୃତ୍ୟୁ, ଏଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ କୈଳାଶ ପରିକ୍ରମା!

ମାନସରୋବର: କୈଳାଶ ପର୍ବତର ପବିତ୍ର ଯାତ୍ରା ହେଉଛି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକତା ଓ ରହସ୍ୟର ଏକ ଅନନ୍ୟ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ। ଏହି ଯାତ୍ରାରେ ପରିକ୍ରମା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କୁ ଯମ ଦ୍ୱାର ଦେଇ ଗତି କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ଏହି ଦ୍ୱାରକୁ ରହସ୍ୟମୟ ଦ୍ୱାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ, ଯାହାକୁ ମୃତ୍ୟୁର ଦେବତା ଯମରାଜଙ୍କ ନିବାସର ପ୍ରବେଶ ପଥ ମାନାଯାଏ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ରହସ୍ୟମୟ ଯମ ଦ୍ୱାର ବିଷୟରେ କିଛି ରୋଚକ ତଥ୍ୟ।

ଯମ ଦ୍ୱାରର ମହତ୍ତ୍ୱ
ତିବ୍ବତର ଦାର୍ଚେନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଯମ ଦ୍ୱାର କୈଳାଶ ପର୍ବତର ପରିକ୍ରମାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିନ୍ଦୁ। ଏହି ଦ୍ୱାର ଏକ ଛୋଟ ପଥର ନିର୍ମିତ ସଂରଚନା ଯାହା ପର୍ବତରେ ଥିବା ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଗୁମ୍ଫା ଆକାରରେ ରହିଛି। ହିନ୍ଦୁ ଓ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ଏହାକୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପବିତ୍ର ମାନିଥାନ୍ତି। ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ଯେ ଯମ ଦ୍ୱାର ଦେଇ ଗତି କରିବା ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ପାପ ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେମାନେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶୁଦ୍ଧତା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାନ୍ତି। ଏହା ମୃତ୍ୟୁ ଓ ପୁନର୍ଜନ୍ମର ପ୍ରତୀକ ମଧ୍ୟ ବୋଲି ମାନାଯାଏ।

ରହସ୍ୟମୟ ବିଶ୍ୱାସ
ଯମ ଦ୍ୱାର ସହ ଜଡ଼ିତ ଏକ ପ୍ରଚଳିତ ବିଶ୍ୱାସ ହେଉଛି ଯେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ରାତି କାଟିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ବିପଜ୍ଜନକ। ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ମତରେ, ଯମ ଦ୍ୱାରରେ ରାତି ବିତାଇଲେ ଯମରାଜଙ୍କ କୋପରେ ପଡ଼ି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇପାରେ। ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ପଛରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ କାରଣ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଯମ ଦ୍ୱାର ପ୍ରାୟ ୧୫,୦୦୦ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତାରେ ଅବସ୍ଥିତ, ଯେଉଁଠାରେ ଅମ୍ଳଜାନର ସ୍ତର ଅତ୍ୟନ୍ତ କମ ରହିଥାଏ। ରାତିରେ ତାପମାତ୍ରା ଅତ୍ୟଧିକ ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ, ଯାହା ହାଇପୋଥର୍ମିଆ କିମ୍ବା ଅଲଟିଚ୍ୟୁଡ ସିକନେସର କାରଣ ହୋଇପାରେ। ତେଣୁ, ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଅଧିକ ସମୟ ନ ରହି ଦିବା ସମୟରେ ପରିକ୍ରମା ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ।

କୈଳାଶ ପରିକ୍ରମାରେ ଯମ ଦ୍ୱାରର ଭୂମିକା
କୈଳାଶ ପର୍ବତର ପରିକ୍ରମା ପ୍ରାୟ ୫୨ କିଲୋମିଟର ବିସ୍ତୃତ ଏବଂ ଏହା ୩ ଦିନରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ଯମ ଦ୍ୱାର ଏହି ଯାତ୍ରାର ପ୍ରଥମ ପଡ଼ାଓ। ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଏହି ଦ୍ୱାରରେ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା କରି ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମାଗିଥାନ୍ତି। ଏହାକୁ ମାନସରୋବର ଝିଲରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ପୁଣ୍ୟ ଯାତ୍ରାର ଏକ ଅଭିନ୍ନ ଅଂଶ ମାନାଯାଏ। ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମାବଲମ୍ବୀମାନେ ଏହି ଦ୍ୱାରକୁ ‘ଚୁଗୁ-ଗୋ’ ନାମରେ ଜାଣିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଶୁଦ୍ଧିକରଣର ପ୍ରତୀକ ମାନନ୍ତି।

ଯମ ଦ୍ୱାର ସହ ଜଡ଼ିତ ରୋଚକ ତଥ୍ୟ
ଯମ ଦ୍ୱାରରେ ଏକ ଛୋଟ ମନ୍ଦିର ରହିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ପୂଜା କରି ନିଜ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କୁ କଠିନ ପର୍ବତମୟ ପଥ ଦେଇ ଯିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ, ଯାହା ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ଦୃଢ଼ତାର ପରୀକ୍ଷା ନେଇଥାଏ।

ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଯମ ଦ୍ୱାରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ନିଜ ପୁରୁଣା ଜୀବନକୁ ପଛରେ ଛାଡ଼ି ନୂଆ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଯମ ଦ୍ୱାରରେ କୌଣସି ଆଧୁନିକ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ, ଯାହା ଏହାର ରହସ୍ୟମୟ ଓ ପୁରାତନ ପରିବେଶକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇଥାଏ।

ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସତର୍କତା
ଯମ ଦ୍ୱାର ଓ କୈଳାଶ ପରିକ୍ରମା ଏକ କଠିନ ଯାତ୍ରା, ଯାହା ପାଇଁ ଶାରୀରିକ ସୁସ୍ଥତା ଓ ପର୍ଯାପ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆବଶ୍ୟକ। ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଏ ଯେ ସେମାନେ ଚିକିତ୍ସକଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ନେଇ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ। ଅମ୍ଳଜାନ ସ୍ତର କମ ହେବା ଓ କଠିନ ପାଗ ଯୋଗୁଁ ସଠିକ ଉଷ୍ମ ପୋଷାକ, ଔଷଧ ଏବଂ ଗାଇଡ଼ଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ନେବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ। ରାତିରେ ଯମ ଦ୍ୱାରରେ ରହିବାକୁ କଡ଼ାକଡ଼ି ମନା କରାଯାଏ।