୪୦ ହଜାର ରୁ ୧୮୦୦ ବାକି ଥିଲେ … ତଥାପି ଟାଇଗର ଜିନ୍ଦା ହେ ! ଯଦି ଆଜି ବାଘମାନେ କଥା ହୋଇଥାନ୍ତେ ତେବେ ସେମାନେ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଇଥାନ୍ତେ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯଦି ବାଘମାନେ ଆଜି କଥା ହୋଇଥାନ୍ତେ ତେବେ ସେ ଭାରତକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେଇଥାନ୍ତେ। ବାଘକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖିବା ପାଇଁ ୫୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆଜିର ଦିନରେ ବା ଏପ୍ରିଲ ୧ରେ ‘ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଟାଇଗର’ର ଭିତ୍ତିପ୍ରସ୍ତର ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିଲା। ତା’ପରେ ସମୟ ଆସିଗଲା ଯେତେବେଳେ ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ଧ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଇଲା । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାଘ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାରର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଏହି ଦେଶବ୍ୟାପୀ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ବହୁତ ଲାଭଦାୟକ ଥିଲା ।

୧୯୭୩ ପରେ, ଟାଇଗର ଜନସଂଖ୍ୟା ଧୀରେ ଧୀରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଲା। ସେମାନେ କଥା କହୁଥିଲେ ବୋଧହୁଏ ଆଜି ଅଭିଯୋଗ କରିଥାନ୍ତେ ଆମର ଭଲ ଭାବରେ ଯତ୍ନ ନିଆଯାଉଛି କିନ୍ତୁ ରହିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନ ନାହିଁ । ଆମ ଠାରୁ ଜଙ୍ଗଲ ଛଡାଇ ନିଆଯାଇ ଯନ୍ତାରେ ରଖାଯାଉଛି । ତୁମେ ମାନେ ଆମ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଆସୁଛି , ରାସ୍ତାଘାଟ, ବ୍ରିଜ, ରେଲଲାଇନ୍ ନିର୍ମାଣ କରୁଛ କିନ୍ତୁ ଆମେ ତୁମ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯାଉ ଏହା କେହି ଚାହାନ୍ତି ନାହିଁ । ଯଦି ଏଭଳି ଚାଲେ ପ୍ରାଣୀ ଉଦ୍ୟାନ ଆମ ପାଇଁ ଏକମାତ୍ର ସ୍ଥାୟୀ ବାସସ୍ଥାନ ହେବ । ଯଦି ତୁମେ ଆମକୁ ପସନ୍ଦ କର, ଦୟାକରି ଟିକିଏ ଜଙ୍ଗଲ ଛାଡିଦିଅ ।

ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଟାଇଗର ହେଉଛି ଭାରତର ସଫଳତାର କାହାଣୀ । ୧୯୭୩ ରେ ଯଦି ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ ହୋଇନଥାନ୍ତା, ତେବେ ବାଘମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ଏଭଳି ନଥାନ୍ତା । ୧୯୭୨ ରେ ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୮୦୦ କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ହେତୁ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରେ ଲାଗିଲା ଏବଂ ୧୯୮୪ ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୪୦୦୦ ଅତିକ୍ରମ କଲା ।

୨୦୦୬ ରେ ପୁଣି ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଲା ଏବଂ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୧୪୧୧ କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ୨୦୧୮ ର ସଂଖ୍ୟାରେ ସେମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପୁଣି ୩୦୦୦ ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ୧୯୭୩ ରେ କେବଳ ୯ଟି ସ୍ଥାନରେ ଟାଇଗର ସଂରକ୍ଷଣ ଥିଲା । ଆଜି ଦେଶରେ ୫୩ଟି ସଂରକ୍ଷଣ ରହିଛି ।

ଆପଣ ଜାଣି ଆଶ୍ଚର‌୍ୟ୍ୟ ହେବେ ଯେ ଉନବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଆରମ୍ଭରେ ଦେଶରେ ୪୦,୦୦୦ ବାଘ ରହିଆସୁଥିଲେ। ୭୦ ଦଶକରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୧୮୦୦ କୁ ଖସି ଆସିଥିଲା । ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ବାଘମାନଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ ବିଷୟରେ କହିଥିଲେ। ଭାରତରେ ଟାଇଗର ଶିକାରକୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ନିଷେଧ କରାଯାଇଥିଲା।

ଭାରତର ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ କାର‌୍ୟ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ଏହା ବ୍ଲୁ ପ୍ରିଣ୍ଟ ଥିଲା। ୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୭୩ ରେ, ଗାନ୍ଧୀ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଜିମ କର୍ବେଟ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନରୁ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଟାଇଗର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଏଥିପାଇଁ ୪ କୋଟି ପାଣ୍ଠି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ୫୦ ବର୍ଷରେ, ଏହି ପାଣ୍ଠି ୫୦୦ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।

୫୦ ବର୍ଷ ପରେ କ’ଣ ହେବ?
ଏପ୍ରିଲ ୧, ୧୯୭୩ ରେ ତତ୍କାଳୀନ କେନ୍ଦ୍ର ପର‌୍ୟ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରୀ କରଣ ସିଂ ଆଶଙ୍କା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନର ପରିସ୍ଥିତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ନହୁଏ, ତେବେ ଆମ ପିଲାମାନେ ବଡ଼ ହେଲେ ବାଘ ଦେଖି ପାରିବେ ନାହିଁ। ତାଙ୍କର ଭୟ ସତ ହେଲା ନାହିଁ । ଟାଇମ୍ସ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ମୁମ୍ବାଇରେ ଥିବା କନ୍ସର୍ଭେସନ୍ ଆକ୍ସନ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟର କାର‌୍ୟ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଟ୍ରଷ୍ଟି ଦେବି ଗୋଏଙ୍କା ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ସଡ଼କ-ରେଳ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଟାଇଗର ବାସସ୍ଥାନ ଏବଂ କରିଡର ଯେପରି ନଷ୍ଟ ହେଉଛି, ୨୦୫୦ ପିଲାଙ୍କ ପରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ବଣୁଆ ବାଘ ଦେଖିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବ ନାହିଁ । ବିକାଶ ନାମରେ ଜଙ୍ଗଲ ନଷ୍ଟ କରିବାର ଧାରା ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ସେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି।