ବିଶ୍ବବ୍ୟାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ: 10 ବର୍ଷରେ 27 କୋଟି ଭାରତୀୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରୁ ମୁକ୍ତ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦାରିଦ୍ର ମୁକ୍ତ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରୁଛି ଭାରତ । ଗତ 10 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ 27 କୋଟି ଲୋକ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଛନ୍ତି । ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂରୀକରଣ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ପ୍ରଗତିକୁ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରଶଂସା କରିଛି ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ । ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଦେଶରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହାର 2011-12ରେ 27.1 ପ୍ରତିଶତରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 2022-23ରେ 5.3 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

2011-12ରେ ଭାରତରେ ମୋଟ 344.47 ମିଲିୟନ ଲୋକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିଲେ, ଯାହା 2022-23ରେ ପ୍ରାୟ 75.24 ମିଲିୟନକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାୟ 11 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ 269 ମିଲିୟନ ଲୋକଙ୍କୁ ଉତ୍କଟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ କବଳରୁ ମୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି । 2011-12 ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର 65% ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗରିବ ଲୋକ 5ଟି ରାଜ୍ୟରେ ତଥା-ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ବିହାର, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଏବଂ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ରହୁଥିଲେ। 2022-23 ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ଉତ୍କଟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରେ ଯେଉଁ ମୋଟ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି, ସେଥିରେ ଉପରୋକ୍ତ 5ଟି ରାଜ୍ୟର ଯୋଗଦାନ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ରହିଛି।

ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର ସଦ୍ୟତମ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରେ ରହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 344.47 ମିଲିୟନରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ ମାତ୍ର 75.24 ହୋଇଛି। ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ପ୍ରତିଦିନ $୩.୦୦ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ରେଖା (2021 ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ବ୍ୟବହାର କରି) ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଯାହା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳ ଉଭୟରେ ବ୍ୟାପକ ହ୍ରାସ ଦେଖାଉଛି। ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତିଦିନ $2.15 (ପୂର୍ବ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମାରେଖା 2017 ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଉପରେ ଆଧାରିତ) ରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରେ ବଞ୍ଚୁଥିବା ଭାରତୀୟଙ୍କ ଅଂଶ 2.3 ପ୍ରତିଶତ, ଯାହା 2011-12 ରେ 16.2 ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା।

ଗ୍ରାମ ଏବଂ ସହରଗୁଡ଼ିକରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇଛି

ସଦ୍ୟତମ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, 2022 ରେ ପ୍ରତିଦିନ $2.15 ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମାରେଖା ତଳେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 33.66 ମିଲିୟନ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି,  ଯାହା 2011 ରେ 205.93 ମିଲିୟନ ଥିଲା। ତଥ୍ୟରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ, ଏହି ତୀବ୍ର ହ୍ରାସ ସମାନ ଭାବରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ଗତ 11 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ 18.4 ପ୍ରତିଶତରୁ 2.8 ପ୍ରତିଶତକୁ ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ 10.7 ପ୍ରତିଶତରୁ 1.1 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ନୂଆ ମାନଦଣ୍ଡ ଅନୁସାରେ ଭାରତରେ ନିମ୍ନ-ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ବର୍ଗ ସୀମାରେଖା ତଳେ 2011-12ରେ 57.7 ପ୍ରତିଶତ ଭାରତୀୟ ରହିଥିଲେ। 2022-23ରେ ଏହା 23.9 ପ୍ରତିଶତକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଉପରୋକ୍ତ 11 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନିମ୍ନ-ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଶ୍ରେଣୀର ସୀମାରେଖା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 73.24 କୋଟିରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 34.23 କୋଟି ରହିଛି।

2011-22 ପରଠାରୁ ନିଯୁକ୍ତି ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ହାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ବୟସର ଜନସଂଖ୍ୟା ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ରହିଛି। ସହରାଞ୍ଚଳ ବେକାରୀ ହାର 7.8% ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 6.6% (ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ 2024-25ର ପ୍ରଥମ ତ୍ରୈମାସିକ), ଯାହା 2017-18 ପରଠାରୁ ସର୍ବନିମ୍ନ। ମହିଳାଙ୍କ ଆତ୍ମନିଯୁକ୍ତି ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ତଥାପି, ଯୁବ ବେକାରୀ ହାର ଏବେ ବି 13.3% ରହିଛି।