ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ଶୁଷ୍କ ଏବଂ ଥଣ୍ଡା ଗ୍ରହ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର ଦକ୍ଷିଣ ଭାଗ ନୋଆଚିସ୍ ଟେରାରେ ଏକ 15,000 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ପ୍ରାଚୀନ ନଦୀର ଚିହ୍ନଟ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଗଙ୍ଗା ନଦୀଠାରୁ ଲମ୍ବା।
ଏହି ଆବିଷ୍କାର କେବଳ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରୁନି ବରଂ ମଙ୍ଗଳରେ ଜୀବନ ଜାପାନ କରିବାପାଇଁ ଥିବା ସମ୍ଭାବନାକୁ ପୁଣି ଥରେ ଆଲୋଚନାକୁ ଆଣିଛି।
ବ୍ରିଟେନର ଓପନ୍ ୟୁନିଭର୍ସିଟିର ବୈଜ୍ଞାନିକ ଆଡାମ ଲୋସେକୁଟଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏହି ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି। ତାଙ୍କର ଅଧ୍ୟୟନ ରୟାଲ୍ ଆଷ୍ଟ୍ରୋନୋମିକାଲ୍ ସୋସାଇଟିର ଜାତୀୟ ଜ୍ୟୋତିର୍ବିଜ୍ଞାନ ବୈଠକ 2025 ରେ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା।
ଗବେଷକମାନେ CTX, MOLA ଏବଂ HiRISE ଭଳି ଉଚ୍ଚ-ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ୍ କକ୍ଷପଥ ଯନ୍ତ୍ର ସାହାଯ୍ୟରେ ମଙ୍ଗଳ ପୃଷ୍ଠରେ ଏହି ପ୍ରାଚୀନ ନଦୀ ସ୍ରୋତର ସ୍ଥାନ, ଲମ୍ବ ଏବଂ ଗଠନ ମ୍ୟାପ୍ କରିଥିଲେ।
ଏହି ରେଖାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକୃତରେ ‘ଉଲଟା ଚ୍ୟାନେଲ’ କିମ୍ବା ‘ଫ୍ଲୁଭିଏଲ୍ ସାଇନୁସ୍ ରିଜ୍’, ଯାହା ଥରେ ପ୍ରବାହିତ ନଦୀର ତଳ ଭାଗରେ ଜମା ହୋଇଥିବା ପବନରୁ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା। ସମୟ ସହିତ, ଆଖପାଖର ମାଟି କ୍ଷୟ ହୋଇଗଲା ଏବଂ ଏହି ପଥର ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ପୃଷ୍ଠରେ ଉଭା ହେଲା।