ଡାଇବେଟିସ୍ ବା ମଧୁମେହ ଏମିତି ଏକ ରୋଗ ଯାହାର ଉପଶମ ନାହିଁ । ଏହା କେବଳ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀ ମାଧ୍ୟମରେ ରୋକାଯାଇପାରିବ। ଏହି ରୋଗ ବିଷୟରେ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କର ଭୁଲ ଧାରଣା ରହିଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଅନେକ ଲୋକ ଭାବନ୍ତି ଯେ, ଏହି ରୋଗ (ଡାଇବେଟିସ୍) କେବଳ ସେହି ଲୋକମାନଙ୍କଠାରେ ଦେଖାଯାଏ; ଯେଉଁମାନେ ଅଧିକ ଚିନି କିମ୍ବା ମିଠା ଖାଇଥା’ନ୍ତି।
ଡାଏଟିସିଆନ୍ ଏବଂ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ, ଟାଇପ୍-୨ ଡାଇବେଟିସ୍ ଅତ୍ୟଧିକ ମିଠା ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ହୋଇନଥାଏ । ଆପଣଙ୍କ ରକ୍ତରେ ଅତ୍ୟଧିକ ସୁଗାର ରହିବା ଟାଇପ୍-୨ ଡାଇବେଟିସ୍ ବା ମଧୁମେହର ଲକ୍ଷଣ, କିନ୍ତୁ ଅଧିକ ଚିନି ଖାଇବା ଏହି ରୋଗର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ନୁହେଁ।
ଡାଇବେଟିସ୍ କାହିଁକି ହୁଏ?
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଟାଇପ୍-୨ ଡାଇବେଟିସ୍ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଇନସୁଲିନ୍ ପ୍ରତିରୋଧ। ଯକୃତ ଏବଂ ମାଂସପେଶୀ କୋଷରେ ଫ୍ୟାଟି ଏସିଡ୍ ଗଠନ ଦ୍ୱାରା ଇନସୁଲିନ୍ ପ୍ରତିରୋଧ ହୁଏ, ଯାହା ଇନସୁଲିନ୍ ରିସେପ୍ଟରଗୁଡ଼ିକୁ ଅବରୋଧ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ଇନସୁଲିନ୍ ରକ୍ତରୁ ଗ୍ଲୁକୋଜକୁ କୋଷ ଭିତରକୁ ଆଣିପାରିବ ନାହିଁ। ଏହା ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତରେ ସୁଗାର ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଇନସୁଲିନ୍ ପ୍ରତିରୋଧର ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ଅଛି। ପ୍ରଥମ- ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର ଅଭାବ, ଅଧିକ ଚର୍ବିଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା, ଅଧିକ କ୍ୟାଲୋରୀ ପଦାର୍ଥ।
ଡାଇବେଟିସରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ କ’ଣ କରିବା ଉଚିତ୍
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ମୋଟାପଣ, ଶାରୀରିକ ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ଏବଂ ଜେନେଟିକ କାରଣରୁ ଟାଇପ୍-୨ ଡାଇବେଟିସ ହୋଇପାରେ। ଯଦି କେହି ଅଧିକ ଚର୍ବିଯୁକ୍ତ ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଛନ୍ତି କିମ୍ବା ଅଧିକ ଓଜନ, ସେ ଚିନିରୁ ଦୂରେଇ ରହିପାରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେ ତଥାପି ମଧୁମେହ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛନ୍ତି କାରଣ ଏହା ଇନସୁଲିନ୍ ପ୍ରତିରୋଧକୁ ହ୍ରାସ କରେ।
ଏହା ସହିତ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଶରୀରରେ ଅଧିକ ଚର୍ବି ଥାଏ, ବିଶେଷତଃ ଭିସେରାଲ୍ ଚର୍ବିରେ ବଢ଼ିଥାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଇନସୁଲିନ୍ ଫ୍ୟାଟ୍ କୋଷରେ ଜମା ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଇନସୁଲିନ୍ ପ୍ରତିରୋଧରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଓଜନ ହ୍ରାସ କରିବା ଏହି ଇନସୁଲିନକୁ ପୁନର୍ବାର ରକ୍ତ ସଞ୍ଚାଳନରେ ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ଯାହା ମଧୁମେହରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ସେହିଭଳି, ଚାପ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନିଦ ହର୍ମୋନ୍ ସନ୍ତୁଳନ ଏବଂ ମେଟାବୋଲିଜିମକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ରକ୍ତରେ ସୁଗାର ସ୍ତର ବଢ଼ିଥାଏ।
କ’ଣ ହଁ କ’ଣ ମନା
ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଶାରୀରିକ ଭାବରେ ସକ୍ରିୟ ନହେବା, ବୟସ ଏବଂ ଔଷଧ,, ବିଶେଷକରି ଷ୍ଟେରଏଡ ଏବଂ କିଛି ଆଣ୍ଟିଡେପ୍ରେସାଣ୍ଟ, ଅଧିକ ଚିନି ଖାଇବା ଦ୍ୱାରା ମଧୁମେହ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ବଢ଼ିପାରେ। ତେଣୁ, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଜଣେ ତାଜା ଫଳ, ପନିପରିବା, ପୁରା ଶସ୍ୟ, ଡାଲି, ମସୁର ଡାଲି ଏବଂ ମଞ୍ଜି ଖାଇବା ଉଚିତ ଏବଂ ଜଙ୍କ, ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟ, ତେଲିଆ ଇତ୍ୟାଦି ଜିନିଷରୁ ଦୂରେଇ ରହିବା ଉଚିତ୍। ପ୍ରତିଦିନ ଅତି କମରେ ୪୫ ମିନିଟ୍ ବ୍ୟାୟାମ, ଯୋଗ ଏବଂ ଧ୍ୟାନ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଅନେକ ଆରାମ ମିଳିଥାଏ। ଜଣେ ମଧ୍ୟ ଚାପରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଏବଂ ୮ ଘଣ୍ଟା ପାଇଁ ଭଲ ନିଦ ହେବା ଉଚିତ୍।