ଟ୍ରେନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ କିପରି ରୋକାଯାଇପାରିବ? ଏହି ଦେଶମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଶିଖିପାରିବ ଭାରତ, ଜାଣନ୍ତୁ କ’ଣ ରହିଛି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି
ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଓଡିଶା ଟ୍ରେନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣା ପୁଣିଥରେ ଭାରତର ରେଳ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ପାଲଟିଛି। ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୨୮୮ରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏକ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଟ୍ରେନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣା ଏବଂ ଧକ୍କା, ଭୟଙ୍କର ପରିଣାମ ଦେଇପାରେ ଏବଂ ପ୍ରାଣ ହରାଇବା ସହ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷତି ଘଟାଇପାରେ। ଓଡିଶା ଦୁର୍ଘଟଣା ଏହାର ଏକ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଉନ୍ନତ ହୋଇଛି, ସେହିଭଳି ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବାରେ ଆମର ସାମର୍ଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଆଜି ଆମେ ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଧକ୍କା ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଛୁ, ଏବଂ ଏହିପରି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପଦକ୍ଷେପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିବା ଦେଶଗୁଡିକ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଛୁ।
ଟ୍ରେନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ କିପରି ରୋକାଯାଇପାରିବ?
୧. ଆଡଭାନ୍ସ ସିଗନାଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍
ଆଧୁନିକ ଟ୍ରେନରେ ଆଡଭାନ୍ସ ସିଗନାଲିଂ ସିଷ୍ଟମ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଅଧିକାଂଶ ଦେଶରେ ଟ୍ରେନ୍ ଗୁଡିକ ଉନ୍ନତ ସିଗନାଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ଯେପରିକି ପଜିଟିଭ୍ ଟ୍ରେନ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ (PTC) ସହିତ ସଜ୍ଜିତ। ଟ୍ରେନ୍ ଗତିବିଧି ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ PTC ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଜିପିଏସ୍, ବେତାର ଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ଅନ୍ବୋର୍ଡ କମ୍ପ୍ୟୁଟରର ଏକ ମିଶ୍ରଣ ବ୍ୟବହାର କରେ। ଟ୍ରେନ୍-ଟୁ-ଟ୍ରେନ୍ ଧକ୍କା, ଓଭରସ୍ପିଡ୍ ଡେରାଲ୍ ଏବଂ ଭୁଲ୍ ସ୍ଥିତ ସୁଇଚ୍ କୁ ଦୃଢ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଭାବରେ ରୋକିବା ପାଇଁ PTC ସିଷ୍ଟମ୍ ଯୋଗାଯୋଗ-ଆଧାରିତ ଏବଂ ପ୍ରୋସେସର୍-ଆଧାରିତ ଟ୍ରେନ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଯୁକ୍ତିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥାଏ। ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଧକ୍କା ରୋକିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ଏହି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଭାବରେ ବ୍ରେକ୍ ପ୍ରୟୋଗ କରିପାରିବ।
୨. ଟ୍ରେନ୍ ଧକ୍କା ଏଡାଇବା ସିଷ୍ଟମ୍ (TCAS)
ଟ୍ରେନ୍ ଆକ୍ସିଡେଣ୍ଟ ଏଭୋଡାନ୍ସ ସିଷ୍ଟମ୍ (TCAS) ରାଡାର, ଲିଡର୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସେନ୍ସର ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବ୍ୟବହାର କରି ଅନ୍ୟ ଟ୍ରେନ୍, ଯାନ କିମ୍ବା ପଥଚାରୀଙ୍କ ସମେତ ଟ୍ରାକରେ ବାଧା ଚିହ୍ନଟ କରିଥାଏ। ଏହି ସିଷ୍ଟମଗୁଡିକ ଅପରେଟରମାନଙ୍କୁ (ଲୋକୋ ପାଇଲଟ୍) ଟ୍ରେନ୍ କରିବା ପାଇଁ ରିଅଲ୍ ଟାଇମ୍ ଆଲର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଧକ୍କା ନହେବା ପାଇଁ ତୁରନ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାଏ।
୩. ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରାକ ଯାଞ୍ଚ (ATI)
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦଗୁଡିକ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ଟ୍ରାକଗୁଡିକର ନିୟମିତ ଯାଞ୍ଚ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରାକ୍ ଯାଞ୍ଚ ଅର୍ଥାତ୍ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରାକ୍ ଯାଞ୍ଚ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ । ATI ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସହିତ ସଜ୍ଜିତ ଜ୍ୟାମିତି କାରଗୁଡିକ, ଯେପରିକି ଲେଜର ଏବଂ କ୍ୟାମେରା, ତ୍ରୁଟି ଅବସ୍ଥା ଏବଂ ଅନୋମାଲିୟା ଚିହ୍ନଟ କରି ଶୀଘ୍ର ଟ୍ରାକ୍ ସ୍ଥିତିକୁ ଆକଳନ କରିପାରିବ । ଏହି କାରଗୁଡ଼ିକୁ ଟ୍ରାକ ରେକର୍ଡିଂ କାର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ସାଧାରଣ ଟ୍ରେନ୍ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବ୍ୟାଘାତ ନକରି ଟ୍ରାକ୍ ଜ୍ୟାମିତିର ଅନେକ ପାରାମିଟର ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ଏଗୁଡିକ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଏହା ଠିକ ସମୟରେ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଏବଂ ମରାମତି ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଡେରି ହେବାର ଆଶଙ୍କା କମିଯାଏ।
୪. ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦର ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ
ସେଠାରେ ଅନେକ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଅଛି ଯାହା ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରିବ। ଏହିପରି କୌଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଟ୍ରେନ୍ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ତ୍ରୁଟିଗୁଡିକ ଘଟିବା ପୂର୍ବରୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ଟ୍ରେନରେ ତାପମାତ୍ରା, କମ୍ପନ ଏବଂ ମନିଟରିଂ ସିଷ୍ଟମ ପରି ସେନସର ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରି ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଦଳ ଶୀଘ୍ର ଚେତାବନୀ ସିଗ୍ନାଲ ଚିହ୍ନଟ କରିପାରନ୍ତି ଏବଂ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇପାରନ୍ତି।
୫. ଉନ୍ନତ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବସ୍ଥା
ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଟ୍ରେନ୍ ଅପରେଟର, କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ସେଣ୍ଟର ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ଯୋଗାଯୋଗ ଜରୁରୀ। ବେତାର ଡାଟା ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ରିଅଲ୍-ଟାଇମ୍ ରିପୋର୍ଟିଂ ଟୁଲ୍ ସହିତ ଆଧୁନିକ ଯୋଗାଯୋଗ ପ୍ରଣାଳୀ, ସୂଚନାର ଦ୍ରୁତ ପ୍ରସାରଣକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗୋଟିଏ ଦଳର ଅନ୍ୟ ଦଳ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ଏଡାଇ ଦେଇପାରେ।
ଜାପାନ: ଏହାର ଦକ୍ଷ ଏବଂ ନିରାପଦ ଟ୍ରେନ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଜାପାନ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଉନ୍ନତ ଜ୍ଞାନକୋୖଶଳ ପ୍ରୟୋଗ କରିଛି। ଏହାର ଶିଙ୍କାନସେନ୍ ବୁଲେଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ସିଗନାଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରେନ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହିତ ସଜ୍ଜିତ। ଏହି ଟ୍ରେନର ବିଶ୍ୱ ରେକର୍ଡ ହେଉଛି ଯେ, ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏଥିରେ କୌଣସି ତ୍ରୁଟି ହୋଇନାହିଁ। ଜାପାନ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ନତ ଟ୍ରାକ୍ ଯାଞ୍ଚ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ କୌଶଳ ଗ୍ରହଣ କରି ନିୟମିତ ଯାଞ୍ଚ ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ।
ଜର୍ମାନୀ: ଜର୍ମାନୀ ଏହାର କଠୋର ସୁରକ୍ଷା ମାନ ଏବଂ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳରେ ନିରନ୍ତର ବିନିଯୋଗ ପାଇଁ ଜଣାଶୁଣା। ୟୁରୋପୀୟ ଟ୍ରେନ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ସିଷ୍ଟମ୍ (ଇଟିସିଏସ୍) ସମେତ ଦେଶ ଅନେକ ବ୍ୟାପକ ଟ୍ରେନ୍ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରୟୋଗ କରିଛି, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ରେଳ ନେଟୱାର୍କରେ ସୁରକ୍ଷିତ ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଚଳକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ। କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ତାଲିମ ଉପରେ ଜର୍ମାନୀ ମଧ୍ୟ ଏକ ଜୋର ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ନିୟମିତ ସୁରକ୍ଷା ଅଡିଟ୍ କରିଥାଏ।
ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ: ଟ୍ରେନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣାକୁ ରୋକିବାରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅଗ୍ରଗତି କରିଛି। ଏହାର ଟ୍ରେନ୍ ସିଷ୍ଟମଗୁଡିକ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରାକ୍ ଯାଞ୍ଚ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ସହିତ ଉନ୍ନତ ସିଗନାଲ୍ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ପ୍ରଣାଳୀ ସହିତ ସଜ୍ଜିତ। ଦେଶର ହାଇ ସ୍ପିଡ୍ ରେଳ ନେଟୱାର୍କର ଏକ ଉତ୍ତମ ସୁରକ୍ଷା ରେକର୍ଡ ରହିଛି। ଏହା KTX ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା।
ବ୍ରିଟେନ: ବ୍ରିଟେନ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଟ୍ରେନିଂ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ଯଥା ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଚେତାବନୀ ସିଷ୍ଟମ (AWS) ଏବଂ ନିକଟରେ ୟୁରୋପୀୟ ରେଳ ଟ୍ରାଫିକ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ସିଷ୍ଟମ (ERTMS) ପ୍ରୟୋଗ କରିଛି। ଏହି ସିଷ୍ଟମଗୁଡିକ ରିଅଲ୍-ଟାଇମ୍ ଆଲର୍ଟ ଏବଂ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ବ୍ରେକିଂ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଧକ୍କା ଏବଂ ଖରାପ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ଯଥେଷ୍ଟ କମିଯାଏ।
