ଦୁଇ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇପାରେ ଭାରତ ? ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କ ବଡ଼ ଚେତାବନୀ, ହିମାଳୟ ତଳେ ଲୁଚି ରହିଛି ପ୍ରକୃତ ବିପଦ!
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆମେରିକାରୁ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ନୂଆ ବୈଜ୍ଞାନିକ ରିପୋର୍ଟ ଭାରତ ସମେତ ସମଗ୍ର ଏସିଆରେ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ପାଲଟିଛି। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଦାବି କରୁଛି ଯେ ହିମାଳୟର ତଳ ଭାଗରେ ଚାଲିଥିବା ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯୋଗୁଁ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଦୁଇ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭାଜିତ ହୋଇପାରେ। ଏହା କୌଣସି କାଳ୍ପନିକ କାହାଣୀ ନୁହେଁ, ବରଂ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ତଥ୍ୟ ଓ ପ୍ୟାଲିଓମ୍ୟାଗ୍ନେଟିକ ଅଧ୍ୟୟନ ଆଧାରରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଚେତାବନୀ। ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ହିମାଳୟର ନିମ୍ନ ଭାଗରେ ଥିବା ଟେକ୍ଟୋନିକ ଅସ୍ଥିରତା ଭାରତୀୟ ପ୍ଲେଟ୍କୁ ଏକ ବିପଜ୍ଜନକ ସ୍ଥିତିରେ ରଖିଛି, ଯାହା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି।
ରିପୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ଦାବି
ଆମେରିକାର ଜିଓଲଜିକାଲ ସୋସାଇଟି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଅନୁଷ୍ଠାନର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଜଣାଇଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତୀୟ ଟେକ୍ଟୋନିକ ପ୍ଲେଟ୍ ଓ ଏସୀୟ ପ୍ଲେଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ସଂଘର୍ଷ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ଏହି ଚାପ ହିମାଳୟର ତଳ ଭାଗରେ ଏକ ବିଭାଜନ ରେଖା (rift zone) ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭାବେ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶକୁ ଦୁଇ ଖଣ୍ଡରେ ବିଭାଜିତ କରିବ। ପ୍ୟାଲିଓମ୍ୟାଗ୍ନେଟିକ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାୟ ୭୫ ନିୟୁତ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତେଥିସ୍ ହିମାଳୟ ଟେରେନ ଭାରତୀୟ ପ୍ଲେଟ୍ରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଉତ୍ତର ଭାରତ ସାଗର (North India Sea) ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଏବେ ପୁନର୍ବାର ଏହି ପ୍ଲେଟ୍ଗୁଡ଼ିକର ଚଳନ ଏକ ବିଶାଳ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି।
ହିମାଳୟରେ ଲୁଚିଥିବା ବିପଦ
ହିମାଳୟ ଏକ ସକ୍ରିୟ ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅଞ୍ଚଳ, ଯେଉଁଠାରେ ଭୂମିକମ୍ପ, ଭୂସ୍ଖଳନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ନିୟମିତ ଘଟୁଛି। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ଭାରତୀୟ ପ୍ଲେଟ୍ର ଉତ୍ତରମୁଖୀ ଗତି (ବର୍ଷକୁ ୪-୫ ସେଣ୍ଟିମିଟର) ଓ ଏସୀୟ ପ୍ଲେଟ୍ ସହ ସଂଘର୍ଷ ଯୋଗୁଁ ହିମାଳୟର ତଳ ଭାଗରେ ଏକ ବିଶାଳ ଫଲ୍ଟ ଲାଇନ (fault line) ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି। ଏହା ଭବିଷ୍ୟତରେ ବୃହତ୍ ଭୂମିକମ୍ପ (ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ୮ କିମ୍ବା ତଦୁର୍ଦ୍ଧ) କିମ୍ବା ଭୂତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଭାଜନର କାରଣ ହୋଇପାରେ। ଏହି ବିପଦ କେବଳ ହିମାଳୟ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନୁହେଁ, ଇଣ୍ଡୋ-ଗଙ୍ଗା ସମତଳଭୂମି ଓ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ।
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରଭାବ
୧. ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ଭୂସ୍ଖଳନ: ହିମାଳୟର ସକ୍ରିୟ ଟେକ୍ଟୋନିକ ଜୋନ ଯୋଗୁଁ ଉତ୍ତର ଭାରତର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଯେପରିକି ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ଜମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର ଓ ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ବୃହତ୍ ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ଭୂସ୍ଖଳନର ଶିକାର ହୋଇପାରନ୍ତି।