ନାସିକର ଅଦ୍ଭୁତ ଶିବ ମନ୍ଦିର: ଏଠି ନନ୍ଦୀଙ୍କ ବିନା ପୂଜା ପାଆନ୍ତି ମହାଦେବ-ଜାଣନ୍ତୁ ଏହାର ରହସ୍ୟ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ବ
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ନାସିକରେ ଅବସ୍ଥିତ କପାଳେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଏକମାତ୍ର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ଯେଉଁଠାରେ ନନ୍ଦୀଙ୍କ ବିନା ପୂଜା ପାଆନ୍ତି ମହାଦେବ । ଜାଣନ୍ତୁ କାହିଁକି ?
ମୁମ୍ବାଇ: ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ନାସିକରେ ଅବସ୍ଥିତ କପାଳେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର ସମଗ୍ର ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଏକମାତ୍ର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ଯେଉଁଠାରେ ଆପଣ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସମ୍ମୁଖରେ ନନ୍ଦୀଙ୍କୁ ପାଇବେ ନାହିଁ।
ଏହି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ କାହାଣୀ ପବିତ୍ର ପଦ୍ମ ପୁରାଣରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଋଷି ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ।
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୁଖର କାହାଣୀ
ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ପାଞ୍ଚଟି ମୁଖ ଥିଲା, ଯେଉଁଥିରୁ ଚାରୋଟି ମୁଖ ବେଦ ଜପ କରୁଥିଲେ, ଯେତେବେଳେ ପଞ୍ଚମ ମୁଖ ଈର୍ଷା ପରାୟଣ ହୋଇ ସର୍ବଦା ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ଏବଂ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା ଏବଂ ଅପମାନ କରୁଥିଲା।
ଏକ ସଭା ସମୟରେ, ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ମୁଖ ଅତ୍ୟଧିକ ସମାଲୋଚନା କରିବାକୁ ଲାଗିଲା, ଯାହାକୁ ଦେଖି ଶିବ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଅସ୍ତ୍ର ଛଡ଼ାଇ ନେଇ ପଞ୍ଚମ ମୁଖକୁ ସବୁଦିନ ପାଇଁ କାଟି ଦେଲେ।
ଶିବଙ୍କ ଉପରେ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟାର ଦୋଷ
ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ମୁହଁ କାଟିବା ପରେ, ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଉପରେ ମହାପାପ ଲାଗିଗଲା। ସେ ଜଣେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବାର ମହାପାପ କରିଥିଲେ। ଏହି ଅପରାଧ ଶିବଙ୍କୁ ବହୁତ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଦେଇଥିଲା। ଏହି ଦୋଷରେ ବିରକ୍ତ ହୋଇ ସେ ସାରା ଭାରତ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ।
ଶିବ ଭ୍ରମଣ କରିବା ପରେ ଏତେ କ୍ଲାନ୍ତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଯେ ସେ ନାସିକର ପଞ୍ଚବଟୀରେ ଦେବ ଶର୍ମା ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ଘରେ ବିଶ୍ରାମ ନେଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ସେ ନନ୍ଦୀ (ଧଳା ଷଣ୍ଢ) ଏବଂ ତାଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଅସାଧାରଣ କଥାବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣିଲେ। ନନ୍ଦୀ ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ମାଲିକଙ୍କ କଠୋର ଆଚରଣ ବିଷୟରେ କହିଲେ ଏବଂ କହିଲେ ଯେ ସେ ତାଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିବେ, କାରଣ ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଏହି ପାପର ପ୍ରତିକାର ହେଉଛି ଏକ ପବିତ୍ର ନଦୀ।
ନନ୍ଦିଙ୍କ ଘୋର ପାପ ଏବଂ ଶୁଦ୍ଧିକରଣ
ପରଦିନ ସକାଳେ ଯେତେବେଳେ ଦେବ ଶର୍ମା ଗୋଶାଳାରୁ ନନ୍ଦୀଙ୍କୁ ନେବାକୁ ଆସିଲେ, ଷଣ୍ଢ ତାଙ୍କୁ ଭୟଙ୍କର ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କଲା। ନନ୍ଦୀ ତାଙ୍କର ତୀକ୍ଷ୍ଣ ଶିଙ୍ଗକୁ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ପେଟରେ ଭୁଶି ପକାଇଲା । ଯାହା ଫଳରେ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ହିଁ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା।
ଏହା ଘଟିବା ମାତ୍ରେ, ନନ୍ଦୀଙ୍କ ଶୁଦ୍ଧ ଧଳା ରଙ୍ଗ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କଳା ହୋଇଗଲା, ଯାହା ତାଙ୍କ ଘୋର ପାପର ଏକ ଦିବ୍ୟ ସଙ୍କେତ ଥିଲା।
ନନ୍ଦୀ ପଞ୍ଚବଟୀରେ ପବିତ୍ର ନଦୀ ଗୋଦାବରୀ ଆଡକୁ ଦୌଡ଼ିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ତିନୋଟି ପବିତ୍ର ନଦୀ ଅରୁଣା, ବରୁଣ ଏବଂ ଅଦୃଶ୍ୟ ସରସ୍ୱତୀ ରାମକୁଣ୍ଡରେ ମିଶିଥାନ୍ତି। ନନ୍ଦୀ ପବିତ୍ର ଜଳରୁ ବାହାରିବା ମାତ୍ରେ ତାଙ୍କର କଳା ରଙ୍ଗ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଧଳା କ୍ଷୀର ରଙ୍ଗରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସେ ତାଙ୍କର ପାପରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପବିତ୍ର ହୋଇଯାଇଥିଲେ।
କପାଳେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା
ଭଗବାନ ଶିବ ନୀରବରେ ଏସବୁ ଦେଖୁଥିଲେ। ନନ୍ଦୀଙ୍କ ପରି, ସେ ଗୋଦାବରୀ ଜଳରେ ସ୍ନାନ କଲେ ଏବଂ ନିକଟସ୍ଥ ରାମ ମନ୍ଦିରରେ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଦର୍ଶନ କଲେ। ନୂତନ ଆଶା ଏବଂ ଉତ୍ସାହ ସହିତ, ଶିବ ଏକ ପାହାଡ଼ ଚଢ଼ିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଏକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କଲେ ଏବଂ ନିଜ ପାପରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପାଇଁ କଠୋର ତପସ୍ୟା ଆରମ୍ଭ କଲେ।
ଶିବ ତପସ୍ୟା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ମାତ୍ରେ ସମଗ୍ର ଆକାଶଗଙ୍ଗା ତାଙ୍କ ଉପରେ ଆକାଶରେ ପ୍ରକଟ ହେଲେ। ଶିବଙ୍କ ଉପରେ ଫୁଲ ବର୍ଷା ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ଏହି ଭକ୍ତିରେ ଅଭିଭୂତ ହୋଇ, ସ୍ୱୟଂ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ସେଠାରେ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କଲେ ଏବଂ ଏହାର ନାମ କପାଳେଶ୍ୱର ରଖିଲେ, ଯିଏ ପାପ ଉପରେ ବିଜୟୀ କରିଥିବା ଭଗବାନ ଅଟନ୍ତି ।
କାହିଁକି ନାହାନ୍ତି ନନ୍ଦୀ ମହାରାଜ?
ନନ୍ଦୀ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ଏହି ଗୁରୁତର ପାପରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ପବିତ୍ର ପଥ ଦେଖାଇଥିବାରୁ, ଶିବ ନମ୍ରତାର ସହ ନନ୍ଦୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗୁରୁ ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କ ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଗଭୀର ସମ୍ମାନ ହେତୁ, କପାଳେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିରରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସମ୍ମୁଖରେ ନନ୍ଦୀ ନାହାଁନ୍ତି । ଯାହା ସାର୍ବଜନୀନ ପରମ୍ପରାର ଉଲ୍ଲଂଘନ।
ମନ୍ଦିରର ଗୁରୁତ୍ୱ
ଭକ୍ତମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କପାଳେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର ଦର୍ଶନ ସମସ୍ତ ପାପ ଧୋଇ ମୋକ୍ଷ ଆଡ଼କୁ ନେଇଯାଏ। ଏହାର ଶକ୍ତି ଏତେ ଦିବ୍ୟ ଏବଂ ବିଶାଳ ଯେ ଭଗବାନ ଇନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ପରି ଦେବତା ମଧ୍ୟ ଏଠାକୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ ଆସନ୍ତି।
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅଛି ଯେ ଏହି ମନ୍ଦିର ଦର୍ଶନ ସମସ୍ତ 12 ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ଦର୍ଶନ କରିବା ସହିତ ସମାନ।
କିପରି ପହଞ୍ଚିବେ?
ସ୍ଥାନ: ପଞ୍ଚବଟୀ, ନାସିକ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର
ନିକଟତମ ରେଳ ଷ୍ଟେସନ: ନାସିକ ରୋଡ୍
ନିକଟତମ ବିମାନବନ୍ଦର: ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ମହାରାଜ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିମାନବନ୍ଦର (ମୁମ୍ବାଇ)
ସ୍ଥାନୀୟ ପରିବହନ: ବସ୍, ଟ୍ୟାକ୍ସି ଏବଂ ଅଟୋ ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ।
ଦର୍ଶନ ସମୟ
ସକାଳ: ସକାଳ ୫:୦୦ ରୁ ଅପରାହ୍ନ ୧୨:୦୦
ସଂଧ୍ୟା: ଅପରାହ୍ନ ୪:୦୦ ରୁ ରାତି ୯:୦୦