ଗୁପ୍ତଚର କ’ଣ? ଭାରତରେ କେବେଠୁ ହୋଇଛି ଆରମ୍ଭ, କେଉଁ ଭୁଲ ପଡ଼େ ଭାରୀ ଜାଣନ୍ତୁ …
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୯ା୫: ଭାରତରେ, ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ପର୍କିତ ସୂଚନା ଲିକ୍ କରିବା ଏବେ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଗମ୍ଭୀର ଅପରାଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି। ଦେଶରେ ଗୁପ୍ତଚର ସମ୍ପର୍କିତ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ‘ଅଫିସିଆଲ୍ ସିକ୍ରେଟ୍ସ ଆକ୍ଟ, ୧୯୨୩’ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ସଂହିତା (BNS) ଅନୁଯାୟୀ ନିଆଯାଇଛି। ସମ୍ପ୍ରତି, ହରିୟାଣାର ଜ୍ୟୋତି ମାଲହୋତ୍ରାଙ୍କ ଉପରେ ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଚର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଅଭିଯୋଗ ଆସିଛି। ଏହା ପରେ ତାଙ୍କୁ ହିସାରରେ ଗିରଫ କରାଯାଇଛି। ମାଲହୋତ୍ରାଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର କିଛି ସହଯୋଗୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପୋଲିସ ଗିରଫ କରିଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ସରକାର ଅନେକ ମାମଲାରେ କଠୋରତା ଦେଖାଇ ଏହି ଦିଗରେ କଠୋର ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏକ ସାଧାରଣ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ, ପ୍ରକୃତରେ ଗୁପ୍ତଚର ଅଧୀନରେ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଆଧାରରେ ଜଣେ ଗୁପ୍ତଚର ଆଇନ ଅଧୀନରେ ଆସିପାରିବେ। ତା’ପରେ ତାଙ୍କ ଉପରେ କ’ଣ ଅଭିଯୋଗ ଲଗାଯିବ। ଜାଣନ୍ତୁ ସେ ସମ୍ପର୍କରେ…
ଗୁପ୍ତଚର କ’ଣ?
ଗୁପ୍ତଚର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା, ସାମରିକ ଘାଟି କିମ୍ବା ଗୋପନୀୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ ସହିତ ଜଡିତ ସୂଚନା ବେଆଇନ ଭାବରେ ହାସଲ କରିବା ଏବଂ ଏହାକୁ ଶତ୍ରୁ ଦେଶ କିମ୍ବା ଅନଧିକୃତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା। ଏଥିରେ ସାଇବର ମାଧ୍ୟମରେ ସୂଚନା ଚୋରି କରିବା, ପ୍ରତିବନ୍ଧିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରିବା କିମ୍ବା ଗୁପ୍ତଚର ସଂସ୍ଥା ସହିତ ଯୋଗାଯୋଗ ରଖିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ। କାରଣ ଏହା ଯେକୌଣସି ଦେଶର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପଦରେ ପକାଇଥାଏ। ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଚରକୁ ଏକ ଗମ୍ଭୀର ଅପରାଧ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଜ୍ୟୋତି ମାଲହୋତ୍ରା ମାମଲାରେ, ସେ ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଚର କରୁଥିଲେ ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ତଥାପି ବର୍ତ୍ତମାନ ସମଗ୍ର ମାମଲା ତଦନ୍ତାଧୀନ ଅଛି ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ପୋଲିସ ରିମାଣ୍ଡରେ ପଠାଯାଇଛି।
ଭାରତରେ ଗୁପ୍ତଚରଙ୍କ ନିୟମ ଏବଂ ଆଇନ କ’ଣ?
ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଯେ, ଭାରତରେ ଏହା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ କ’ଣ। ସରକାର ସରକାରୀ ଗୁପ୍ତଚର ଆଇନ, ୧୯୨୩ ଏବଂ IPCର ଧାରା ୧୨୧, ୧୨୧-A, ଏବଂ ୧୨୪-A ଅନୁଯାୟୀ ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ତଥାପି, ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟିକ ସଂହିତାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅଧୀନରେ, ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେଲେ, ଦଣ୍ଡ ୩ ବର୍ଷରୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟିକ ସଂହିତା (BNS), ୨୦୨୩ ଅନୁଯାୟୀ ଏଥିପାଇଁ ଆଇନ ଏବଂ ଦଣ୍ଡ ଅଛି। ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତାର ଧାରା ୧୫୨ ଭାରତର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ, ଏକତା ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତାକୁ ବିପଦରେ ପକାଇବା ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ କଭର କରେ। ଏଥିରେ ଗୁପ୍ତଚର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ। କାରଣ ଏହା ଦେଶର ସୁରକ୍ଷା, ଏକତା ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତାକୁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇପାରେ।