ର’ ଏଜେଣ୍ଟ କିପରି ହେବେ? ଦେଶର ନମ୍ବର ୧ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂସ୍ଥାରେ କେତେ ମିଳେ ଦରମା

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ବୈଦେଶିକ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂସ୍ଥା ରିସର୍ଚ ଆଣ୍ଡ ଆନାଲିସିସ ୱିଙ୍ଗ (RAW) ଦେଶର ସୁରକ୍ଷା ଓ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ। ଅନେକ ଯୁବକ ଏହି ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ସଂସ୍ଥାରେ ଯୋଗଦେଇ ଦେଶ ସେବା କରିବାର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ର ଏଜେଣ୍ଟ ହେବା ଏକ ସହଜ କାମ ନୁହେଁ। ଏହା ପାଇଁ କଠୋର ଯୋଗ୍ୟତା, ସମର୍ପଣ ଓ ଦୃଢ଼ତା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହି ଖବରରେ ଆମେ ର ଏଜେଣ୍ଟ ହେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ଦରମା ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ।

ର’ କ’ଣ?
ରିସର୍ଚ ଆଣ୍ଡ ଆନାଲିସିସ ୱିଙ୍ଗ (RAW) ହେଉଛି ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂସ୍ଥା, ଯାହା ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଥିଲା। ଏହାର ମୁଖ୍ୟାଳୟ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଏହା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଅଧୀନରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ। ର’ର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ବୈଦେଶିକ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂଗ୍ରହ କରିବା, ଆତଙ୍କବାଦ ଓ ପରମାଣୁ ଅସ୍ତ୍ର ବିସ୍ତାର ରୋକିବା, ଭାରତୀୟ ନୀତି ନିର୍ମାତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ଏବଂ ଦେଶର ବୈଦେଶିକ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଆଗେଇ ନେବା। ଏହା ଭାରତର ପରମାଣୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସୁରକ୍ଷାରେ ମଧ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରେ।

ର’ ଏଜେଣ୍ଟ ହେବା ପାଇଁ କଣ ଯୋଗ୍ୟତା ଆବଶ୍ୟକ?
ର’ ଏଜେଣ୍ଟ ହେବା ପାଇଁ କୌଣସି ସିଧାସଳଖ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରକ୍ରିୟା ନାହିଁ। ଏହା ଏକ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୋପନୀୟ ସଂସ୍ଥା ହୋଇଥିବାରୁ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରକ୍ରିୟା ମଧ୍ୟ ଅତ୍ୟନ୍ତ କଡ଼ା ଓ ବାଛିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅନୁସରଣ କରେ। ନିମ୍ନଲିଖିତ ଯୋଗ୍ୟତା ଓ ପଦକ୍ଷେପ ଆବଶ୍ୟକ:

ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା:
ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ କୌଣସି ମାନ୍ୟତାପ୍ରାପ୍ତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସ୍ନାତକ ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କରିଥିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଅତିକମରେ ଗୋଟିଏ ବିଦେଶୀ ଭାଷାରେ ପାରଦର୍ଶୀ ହେବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ।

ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, ଭୂ-ରାଜନୀତି କିମ୍ବା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଭଳି ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଥିଲେ ଅତିରିକ୍ତ ସୁବିଧା ମିଳେ।

ଅଭିଜ୍ଞତା:
ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ସରକାରୀ ସେବାରେ ଅତିକମରେ ୨୦ ବର୍ଷର ଅଭିଜ୍ଞତା ଥିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ସାଧାରଣତଃ ଭାରତୀୟ ପୁଲିସ ସେବା (IPS), ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା (IAS), ଭାରତୀୟ ରାଜସ୍ୱ ସେବା (IRS) କିମ୍ବା ଭାରତୀୟ ବିଦେଶ ସେବା (IFS) ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ର’ ପାଇଁ ବଛାଯାଏ ।

ଭାରତୀୟ ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ, ଗୁଇନ୍ଦା ବ୍ୟୁରୋ (IB) କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସରକାରୀ ବିଭାଗରୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାର୍ଥୀ ବଛାଯାଏ ।

ବୟସ ସୀମା:
ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ବୟସ ୫୬ ବର୍ଷରୁ କମ ହେବା ଉଚିତ।

କୌଣସି ଅପରାଧିକ ରେକର୍ଡ କିମ୍ବା ମାମଲା ନଥିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗୁଣ:
ତୀକ୍ଷ୍ଣ ବୁଦ୍ଧି, ଦ୍ରୁତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣ କ୍ଷମତା ଓ ଗୋପନୀୟତା ବଜାୟ ରଖିବାର କ୍ଷମତା।

ଶାରୀରିକ ଓ ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉତ୍ତମ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ।

ବିଭିନ୍ନ ପରିସ୍ଥିତିରେ କାମ କରିବାର ନମନୀୟତା ଓ ବିଦେଶୀ ସଂସ୍କୃତି ସହ ଖାପ ଖୁଆଇବାର କ୍ଷମତା।

ର’ ଏଜେଣ୍ଟ ହେବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା
ର’ରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ସିଧାସଳଖ ପରୀକ୍ଷା କିମ୍ବା ଆବେଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ନାହିଁ। ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦକ୍ଷେପ ଅନୁସରଣ କରାଯାଏ:

UPSC ସିଭିଲ ସର୍ଭିସେସ ପରୀକ୍ଷା:
ର’ରେ ଯୋଗଦେବାର ସବୁଠାରୁ ସାଧାରଣ ପଥ ହେଉଛି ଯୁନିଅନ ପବ୍ଲିକ ସର୍ଭିସ କମିଶନ (UPSC) ଦ୍ୱାରା -scholarship/Grant-in-Aid (GIA) exam ପରୀକ୍ଷା ପାସ କରିବା।

ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ IAS, IPS, IRS କିମ୍ବା IFS ଭଳି ଗ୍ରୁପ ‘A’ ସିଭିଲ ସର୍ଭିସେସ ପାଇଁ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ।

ଲାଲ ବାହାଦୂର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ନ୍ୟାସନାଲ ଏକାଡେମୀ ଅଫ ଆଡ଼ମିନିଷ୍ଟ୍ରେସନରେ ଫାଉଣ୍ଡେସନ କୋର୍ସ ସମାପ୍ତ କରିବା ପରେ ର’ ଅଧିକାରୀମାନେ ସାକ୍ଷାତକାର ଓ ମାନସିକ ପରୀକ୍ଷା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ବାଛନ୍ତି।

ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ସରକାରୀ ସେବା:
ଭାରତୀୟ ସେନା, ନୌସେନା, ବାୟୁସେନା କିମ୍ବା ଗୁଇନ୍ଦା ବ୍ୟୁରୋ (IB) ଭଳି ସଂସ୍ଥାରୁ ଲାଟେରାଲ ଡେପୁଟେସନ ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ନିଯୁକ୍ତି ହୁଏ।

ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, ଭାଷା ବିଶେଷଜ୍ଞ କିମ୍ବା ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିଯୁକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ବଛାଯାଏ।

ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସିଧାସଳଖ ନିଯୁକ୍ତି:
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ର’ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟମାନଙ୍କରୁ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରତିଭାଶାଳୀ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରୁଛି, ବିଶେଷ କରି ସାଇବର ବିଶେଷଜ୍ଞ, ଭାଷାବିଦ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିଶେଷ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପାରଦର୍ଶୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ବଛାଯାଏ।

ପରୀକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷାତକାର:
ପ୍ରାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ମାନସିକ ପରୀକ୍ଷା (ଯେପରି ଥେମାଟିକ ଆପରସେପସନ ଟେଷ୍ଟ କିମ୍ବା ୱାର୍ଡ ଆସୋସିଏସନ ଟେଷ୍ଟ) ଓ ସାକ୍ଷାତକାରରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହେବାକୁ ପଡ଼େ।

ଏକ ବର୍ଷର ପରୀକ୍ଷାମୂଳକ ସେବା ପରେ ସ୍ଥାୟୀ ନିଯୁକ୍ତି ମିଳେ।

ତାଲିମ:
ବାଛି ହୋଇଥିବା ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ୧୦ ଦିନିଆ ପ୍ରାଥମିକ ତାଲିମ ନିଅନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ଗୁଇନ୍ଦା କାର୍ଯ୍ୟ, ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, ମହାକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ଅର୍ଥନୀତି ଓ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଶିଖାଯାଏ।

ଏହା ପରେ ୧-୨ ବର୍ଷର ଫିଲ୍ଡ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ବ୍ୟୁରୋ (FIB) ତାଲିମ ଦିଆଯାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ଗୁପ୍ତ ଅପରେସନ, ଅନୁପ୍ରବେଶ, ପରଦାଫାସ ଏଡ଼ାଇବା ଓ ଜେରା ସାମନା କରିବାର କୌଶଳ ଶିଖାଯାଏ।

ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ରୱ ତାଲିମ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦିଆଯାଏ।

ର’ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ ଦରମା ଓ ସୁବିଧା
ର’ ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ ଦାୟିତ୍ୱ ଓ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଦରମା ଓ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ।
ଦରମା:
ର’ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ ମାସିକ ଦରମା ପ୍ରାୟ ୮୦,୦୦୦ ଟଙ୍କାରୁ ୧.୩ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ଅଭିଜ୍ଞତା ଓ ପଦବୀ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ।

ବାର୍ଷିକ ଦରମା ୯.୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରୁ ୧୫.୬ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ।

ଅତିରିକ୍ତ ସୁବିଧା:
ପ୍ରତି ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଅତିରିକ୍ତ ଦୁଇ ମାସର ଦରମା।

ବିଦେଶୀ ମିଶନରେ ନିଯୁକ୍ତ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଡିଅରନେସ ଆଲାଉନ୍ସ ଓ ବୈଦେଶିକ ସେବା ଭତ୍ତା।

କଠିନ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିଯୁକ୍ତି ପାଇଁ ହାର୍ଡଶିପ ଆଲାଉନ୍ସ।

ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷା ଭତ୍ତା, ଯାହା ମୋଟ ଆୟଠାରୁ ଅଧିକ ହୋଇପାରେ।

ବିଦେଶରେ ନିଯୁକ୍ତ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଶିକ୍ଷାର ସୁବିଧା।

ର’ ଏଜେଣ୍ଟଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ
ରୱ ଏଜେଣ୍ଟମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଦାୟିତ୍ୱ ହେଉଛି:
ବୈଦେଶିକ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂଗ୍ରହ କରିବା ଓ ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧୀ ଅପରେସନ ପରିଚାଳନା।

ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମରିକ ଘଟଣାବଳୀ ଉପରେ ନଜର ରଖିବା।

ଭାରତର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଓ ବୈଦେଶିକ ନୀତିକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା।

ଗୁପ୍ତ ଅପରେସନ ଓ ସାଇବର ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାଗ ନେବା।

ବିଶ୍ୱ ନେତାଙ୍କ ଭାରତ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଗାଇବା।