ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପ୍ରସାଦ ହେଉଛି ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଓ କୃପାର ପ୍ରତୀକ। ଏହା କେବଳ ଖାଦ୍ୟ ନୁହେଁ, ବରଂ ଭକ୍ତି ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ। ପୂଜା ସମୟରେ ପ୍ରସାଦ ଚଢ଼ାଇବା ଓ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏକ ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ, କିନ୍ତୁ ଏହା ସବୁବେଳେ ଡାହାଣ ହାତରେ ହିଁ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ ବୋଲି ଶାସ୍ତ୍ରରେ ନିୟମ ରହିଛି। ବାମ ହାତରେ ପ୍ରସାଦ ଚଢ଼ାଇବା କିମ୍ବା ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ନିଷେଧ କରାଯାଇଛି। ଏହା ପଛରେ ରହିଛି କେତେକ ଧାର୍ମିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ କାରଣ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି କାରଣଗୁଡ଼ିକ।
୧. ଡାହାଣ ହାତର ଶୁଭତ୍ୱ
ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ, ଡାହାଣ ହାତକୁ ଶୁଭ, ପବିତ୍ର ଓ ସକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ସୂର୍ଯ୍ୟ ଗ୍ରହ ଏବଂ ଶକ୍ତି ସହିତ ଜଡ଼ିତ। ପୂଜା, ହୋମ, ଆରତୀ କିମ୍ବା ଦାନ ଆଦି ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଡାହାଣ ହାତର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, କାରଣ ଏହା ଦୈବୀ ଆଶୀର୍ବାଦ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଏ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ବାମ ହାତ ଚନ୍ଦ୍ରମା ସହିତ ଜଡ଼ିତ, ଯାହା ଭାବନା ଓ ନିଷ୍କ୍ରିୟତାର ପ୍ରତୀକ। ତେଣୁ, ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବାମ ହାତର ବ୍ୟବହାର ଅଶୁଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
୨. ବାମ ହାତ ଓ ଅଶୁଦ୍ଧତା
ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିରେ ବାମ ହାତକୁ ପ୍ରାୟତଃ ଅଶୁଦ୍ଧ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଏ, କାରଣ ଏହା ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ଶୌଚ, ଶରୀର ସଫାଇ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। ଏହି କାରଣରୁ ବାମ ହାତକୁ ପବିତ୍ର କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ବୋଲି ଗଣାଯାଏ। ପ୍ରସାଦ ହେଉଛି ଭଗବାନଙ୍କ ପବିତ୍ର ଉପହାର, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଶୁଦ୍ଧ ଓ ସମ୍ମାନଜନକ ଭାବେ ଡାହାଣ ହାତରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏକ ପରମ୍ପରା।
୩. ସକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିର ସଂଚାର
ଜ୍ୟୋତିଷ ଓ ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ମାନ୍ୟତା ଅନୁସାରେ, ଡାହାଣ ହାତ ସକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ଓ ଦୈବୀ କୃପା ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ସହାୟକ। ପ୍ରସାଦ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସମୟରେ ଡାହାଣ ହାତର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଦ୍ୱାରା ଭଗବାନଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ଓ ଶୁଭ ଶକ୍ତି ଭକ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟକୁ ସଂଚାରିତ ହୁଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ବାମ ହାତରେ ପ୍ରସାଦ ଗ୍ରହଣ କଲେ ଏହି ଶକ୍ତିର ସଂଚାର ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ମନେ କରାଯାଏ।
୪. ପାରମ୍ପରିକ ନିୟମ
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପୂଜା-ପାଠ ଓ ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଡାହାଣ ହାତର ବ୍ୟବହାର ଏକ ପାରମ୍ପରିକ ନିୟମ। ଏହା ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ସମ୍ମାନ ପ୍ରକାଶ କରିବାର ଏକ ମାଧ୍ୟମ। ବାମ ହାତରେ ପ୍ରସାଦ ଚଢ଼ାଇବା କିମ୍ବା ଗ୍ରହଣ କରିବା ଏହି ପରମ୍ପରାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ଯାହା ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅଶୁଭ ମନେ ହୁଏ।