ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଇସଲାମାବାଦ: ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଉତ୍ତେଜନା ଏକ ବଡ଼ ଯୁଦ୍ଧର ରୂପ ନେଇପାରେ ବୋଲି ଆଶଙ୍କା ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ଵପୂର୍ଣ୍ଣ ଖବର ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ଏହା କେବଳ ପାକିସ୍ତାନର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ନୁହେଁ, ବରଂ ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଜାମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀରର ପହଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସଙ୍ଗୀନ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯୁଦ୍ଧ ହେଲେ ତାହାର ପ୍ରଭାବ ସୁଦୂରପ୍ରସାରୀ ହେବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି।
ପାକିସ୍ତାନ ପାଇଁ ବିପଦ
ପାକିସ୍ତାନ ବର୍ତ୍ତମାନ ଗଭୀର ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟରେ ଅଛି। ଦେଶର ଋଣ ତା’ର ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ଜିଡିପି)ର ୬୭.୫% ରହିଛି। ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ଯୁଦ୍ଧ ହେଲେ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଦୈନିକ ୫୦୦ ମିଲିୟନରୁ ୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାକୁ ପଡିବ । ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ଅଳ୍ପ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାରକୁ ଶୀଘ୍ର ଖାଲି କରିଦେଇପାରେ। ଏହା ସହ, ଭାରତର ସାମରିକ ଶକ୍ତି ପାକିସ୍ତାନ ଅପେକ୍ଷା ପ୍ରାୟ ୯ ଗୁଣ ଅଧିକ, ଯାହା ସୈନ୍ୟ, ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଓ ବଜେଟ୍ରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୁଏ । ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ପରାଜୟର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ।
ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିପଦ
ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରଭାବ କେବଳ ପାକିସ୍ତାନ କିମ୍ବା ଭାରତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ରହିବ ନାହିଁ। ପାକିସ୍ତାନ ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କ ସହ ସାମରିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଛି। ସଉଦି ଆରବ, ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ (ୟୁଏଇ), ମିଶର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆରବ ଦେଶମାନେ ପାକିସ୍ତାନର ସାମରିକ ସହଯୋଗୀ। ଏହି ଦେଶମାନେ ପାକିସ୍ତାନୀ ସୈନ୍ୟ ଓ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି। ଯୁଦ୍ଧ ହେଲେ ପାକିସ୍ତାନର ସାମରିକ ଶକ୍ତି ଦୁର୍ବଳ ହେବ, ଯାହା ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ସିଧାସଳଖ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବ ।
ଏହା ସହ, ଗାଜା ଯୁଦ୍ଧ ଓ ଇରାନ-ଇସ୍ରାଏଲ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଉତ୍ତେଜନା ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ପୂର୍ବରୁ ଚିନ୍ତାରେ ରଖିଛି। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପାକିସ୍ତାନର ଯୁଦ୍ଧରେ ଜଡ଼ିତ ହେବା ଆରବ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସ୍ଥିରତାକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇବ। ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ଅଫ୍ ଇସଲାମିକ କୋଅପରେସନ୍ (ଓଆଇସି) ଭଳି ସଂଗଠନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆରବ ଦେଶ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି, ଯାହା ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଜଟିଳତା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।