ଅଚାନକ ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ବୃଦ୍ଧି ହେବା: କାରଣ, ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସୁସ୍ଥ ରହିବା ପାଇଁ କ’ଣ କରିବେ
ହଠାତ୍ ହୃଦୟର ସ୍ପନ୍ଦନ (Heartbeat) ତୀବ୍ର ହେବା ବା ଅନିୟମିତ ହେବାକୁ ଚିକିତ୍ସା ଜଗତରେ ପାଲପିଟେସନ କୁହାଯାଏ। ଏହା ଏକ ସାଧାରଣ ସମସ୍ୟା ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ଗୁରୁତର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ସଙ୍କେତ ହୋଇପାରେ। ଏହି ଖବରରେ ଆମେ ଏହାର କାରଣ, ଲକ୍ଷଣ ଏବଂ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଉପାୟ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛୁ।
ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ତୀବ୍ର ହେବାର କାରଣ
ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ହଠାତ୍ ତୀବ୍ର ହେବାର ଅନେକ କାରଣ ରହିପାରେ, ଯାହା ସାଧାରଣ ଜୀବନଶୈଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଗୁରୁତର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ। ମୁଖ୍ୟ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:
ମାନସିକ ଚାପ ଓ ଉଦ୍ବେଗ (Stress and Anxiety): ଅତ୍ୟଧିକ ଚିନ୍ତା, ଭୟ କିମ୍ବା ଉତ୍ତେଜନା ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନକୁ ତୀବ୍ର କରିପାରେ।
କ୍ୟାଫେନ୍ ଓ ଆଲକୋହଲ୍: ଅଧିକ କଫି, ଚା, ଏନର୍ଜି ଡ୍ରିଙ୍କ୍ କିମ୍ବା ମଦ୍ୟପାନ ହୃଦୟର ଗତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ।
ଶାରୀରିକ ପରିଶ୍ରମ: ତୀବ୍ର ବ୍ୟାୟାମ, ଦୌଡ଼ିବା କିମ୍ବା ଭାରୀ କାମ କରିବା ସମୟରେ ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ।
ଔଷଧ ବା ସାଇଡ୍ ଇଫେକ୍ଟ: କିଛି ଔଷଧ, ଯେପରି ଆଜମା କିମ୍ବା ଥଣ୍ଡା ଔଷଧ, ହୃଦୟ ଗତିକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା:
ଥାଇରଏଡ୍ (Hyperthyroidism): ଅତ୍ୟଧିକ ଥାଇରଏଡ୍ ହରମୋନ ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନକୁ ତୀବ୍ର କରେ।
ଆନିମିଆ (Anemia): ରକ୍ତହୀନତା ଯୋଗୁଁ ହୃଦୟ ଅଧିକ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ କାମ କରେ।
ଆରିଦମିଆ (Arrhythmia): ହୃଦୟର ଅନିୟମିତ ସ୍ପନ୍ଦନ ଏକ ଗୁରୁତର ଅବସ୍ଥା ହୋଇପାରେ।
ହୃଦୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରୋଗ: କରୋନାରୀ ଆର୍ଟେରୀ ରୋଗ କିମ୍ବା ହୃଦୟର ଅନ୍ୟ ସମସ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଏହାର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
ଜୀବନଶୈଳୀ: ଅନିୟମିତ ଖାଦ୍ୟପେୟ, ଅତ୍ୟଧିକ ଧୂମପାନ, ନିଦ୍ରାହୀନତା କିମ୍ବା ଡିହାଇଡ୍ରେସନ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।
ଲକ୍ଷଣ
ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ତୀବ୍ର ହେବା ସମୟରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦେଇପାରେ:
ଛାତିରେ ଅସ୍ୱାଭାବିକ ଧଡ଼କନ ଅନୁଭବ ହେବା।
ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା ବା ଚକ୍କର ଆସିବା।
ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ଅସୁବିଧା।
ଅତ୍ୟଧିକ ଝିଣ୍ଟିବା ବା ଥକ୍କା ଲାଗିବା।
ଛାତିରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା ବା ଅସମ୍ବେଦନଶୀଳତା (ଗୁରୁତର କ୍ଷେତ୍ରରେ)।
ଅଜ୍ଞାନ ହେବା ବା ମୂର୍ଚ୍ଛା ଯିବାର ଅନୁଭବ।
ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ କ’ଣ କରିବେ?
ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ହଠାତ୍ ତୀବ୍ର ହୁଏ, ତେବେ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତୁ:
ଶାନ୍ତ ରୁହନ୍ତୁ: ଏକ ଶାନ୍ତ ସ୍ଥାନରେ ବସନ୍ତୁ ଏବଂ ଗଭୀର ଶ୍ୱାସ ନିଅନ୍ତୁ। ଧୀରେ ଧୀରେ ଶ୍ୱାସ ନେଇ ଛାଡ଼ନ୍ତୁ, ଯାହା ମାନସିକ ଚାପ କମାଇବ।
ପାଣି ପିଅନ୍ତୁ: ଡିହାଇଡ୍ରେସନ ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ, ତେଣୁ ପାଣି ପିଅନ୍ତୁ।
କ୍ୟାଫେନ୍ ଏବଂ ଧୂମପାନ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ: କଫି, ଚା କିମ୍ବା ଧୂମପାନ ଏହାର କାରଣ ହୋଇପାରେ, ତେଣୁ ଏଗୁଡ଼ିକୁ ତୁରନ୍ତ ବନ୍ଦ କରନ୍ତୁ।
ଭାଲସାଲଭା ମାନେୱର (Vagal Maneuvers): ମୁହଁରେ ଥଣ୍ଡା ପାଣି ଲଗାଇବା, କାଶିବା କିମ୍ବା ଶ୍ୱାସକୁ କିଛି ସେକେଣ୍ଡ ପାଇଁ ଅଟକାଇ ରଖିବା ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିପାରେ।
ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ: ଯଦି ଲକ୍ଷଣ ଗୁରୁତର ହୁଏ (ଯେପରି ଛାତି ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ଅସୁବିଧା, ମୂର୍ଚ୍ଛା), ତୁରନ୍ତ ନିକଟସ୍ଥ ଡାକ୍ତରଖାନାକୁ ଯାଆନ୍ତୁ କିମ୍ବା ୧୦୮ ଆମ୍ବୁଲାନ୍ସ ନମ୍ବରକୁ କଲ କରନ୍ତୁ।
ସୁସ୍ଥ ରହିବା ପାଇଁ କ’ଣ କରିବେ?
ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ସମସ୍ୟାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ଓ ସୁସ୍ଥ ରହିବା ପାଇଁ ନିମ୍ନଲିଖିତ ଉପାୟ ଅବଲମ୍ବନ କରନ୍ତୁ:
ସୁସ୍ଥ ଜୀବନଶୈଳୀ: ସନ୍ତୁଳିତ ଖାଦ୍ୟ, ନିୟମିତ ବ୍ୟାୟାମ (ଯେମିତି ଚାଲିବା, ଯୋଗା) ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ନିଦ୍ରା ହୃଦୟକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖେ।
ମାନସିକ ଚାପ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଧ୍ୟାନ, ଯୋଗା କିମ୍ବା ଶାନ୍ତ ସଙ୍ଗୀତ ଶୁଣି ମାନସିକ ଚାପ କମାନ୍ତୁ।
କ୍ୟାଫେନ୍ ଓ ଆଲକୋହଲ୍ ସୀମିତ କରନ୍ତୁ: ଅତ୍ୟଧିକ କଫି, ଚା କିମ୍ବା ମଦ୍ୟପାନକୁ ଏଡ଼ାନ୍ତୁ।
ନିୟମିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଯାଞ୍ଚ: ନିୟମିତ ରକ୍ତଚାପ, ଥାଇରଏଡ୍ ଏବଂ ହୃଦୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପରୀକ୍ଷା କରାନ୍ତୁ।
ଧୂମପାନ ତ୍ୟାଗ: ଧୂମପାନ ହୃଦୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଛାଡ଼ନ୍ତୁ।
ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଜଳ ପାନ: ଶରୀରରେ ଜଳର ଅଭାବ ନ ହେଉ, ତେଣୁ ଦିନକୁ ୨-୩ ଲିଟର ପାଣି ପିଅନ୍ତୁ।
କେବେ ଡାକ୍ତରଙ୍କୁ ଦେଖାଇବେ?
ଯଦି ନିମ୍ନଲିଖିତ ଲକ୍ଷଣ ଦେଖାଦିଏ, ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରୀ ପରାମର୍ଶ ନିଅନ୍ତୁ:
ହୃଦୟ ସ୍ପନ୍ଦନ ବାରମ୍ବାର ବା ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଅନିୟମିତ ହେଉଛି।
ଛାତି ଯନ୍ତ୍ରଣା, ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟାରେ ଅସୁବିଧା କିମ୍ବା ମୂର୍ଚ୍ଛା ହେବାର ଅନୁଭବ।
ଅନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ଯେପରି ଅତ୍ୟଧିକ ଝିଣ୍ଟିବା ବା ଥକ୍କା ଲାଗିବା।