ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତରେ ନୋଟ୍ ତିଆରି ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ସାମଗ୍ରୀ ଶତପ୍ରତିଶତ କପା ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ। ଆରବିଆଇ ନିଜେ ନିଜ ୱେବସାଇଟରେ ଏହି ସୂଚନା ଦେଇଛି। ତଥାପି, ଲୋକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ କାଗଜରେ ତିଆରି। କିନ୍ତୁ ଏହା ସେପରି ନୁହେଁ। ତଥାପି, ଯେପରି ଭାରତରେ ନୋଟ୍ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ କପା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ସେହିପରି ଅନେକ ଦେଶ ଏଥିପାଇଁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେଉଁ ଦେଶରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ଛପା ଯାଏ ଏବଂ ଏହି ପଦ୍ଧତି ଭାରତ ଆପଣେଇବ କି?
ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ। ଏହାର ପଡୋଶୀ ଦେଶ ନ୍ୟୁଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ମଧ୍ୟ ଜାରି କରାଯାଇଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ କାନାଡା, ଭିଏତନାମ, ବ୍ରାଜିଲ, ୟୁକେ, ବ୍ରୁନେଇ, ନିକାରାଗୁଆ, ମାଲେସିଆ, ମାଲଦ୍ୱୀପ, ରୋମାନିଆ, କୋଷ୍ଟାରିକା ଏବଂ ମାଲେସିଆରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ନୋଟ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ।
ନିକଟରେ ସଂସଦରେ ସରକାରଙ୍କୁ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚରାଯାଇଥିଲା କି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ମଧ୍ୟ ଭାରତରେ ଛପା ହେବ କି? ଏହା ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ପଙ୍କଜ ଚୌଧୁରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ଯୋଜନା ନାହିଁ। ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ ସମ୍ପର୍କରେ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୨୨-୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ନୋଟ୍ ଛାପିବା ପାଇଁ ମୋଟ ୪୬୮୨.୮୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ମୁଦ୍ରା ଛାପିବାରେ କୌଣସି ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇନାହିଁ।
୧୯୮୮ ମସିହାରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ମୁଦ୍ରା ନୋଟ୍ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ମନି ନୋଟ ଉଦ୍ଭାବନ ପାଇଁ କ୍ରେଡିଟ୍ ସାଧାରଣତଃ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆର ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ, ମେଲବୋର୍ଣ୍ଣ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ କମନୱେଲଥ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ପରିଷଦକୁ ଦିଆଯାଏ। ପରୀକ୍ଷଣର ଅନୁକୂଳ ଫଳାଫଳର ପରିଣାମ ସ୍ୱରୂପ, ୧୯୯୬ରେ ଦେଶରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ନୋଟ୍ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା।