ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନୀତି ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଲୋକଙ୍କୁ ସଠିକ୍ ପଥ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଉଛି। ଚାଣକ୍ୟ ଏପରି ଅନେକ କଥା କହିଛନ୍ତି ଯାହା ଆଜିର ସମୟରେ ସତ ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ଏଗୁଡିକ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଜୀବନରେ ସଠିକ୍ ରାସ୍ତା ଏବଂ ସଫଳତା ଖୋଜିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ହୋଇଥାଏ । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ବିଷୟରେ ଅନେକ କିଛି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ତେବେ ଅନେକ ଥର ଏହା ଘଟେ ଯେ, ଆମେ ଏକ ସମ୍ପର୍କ ପରିଚାଳନା କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇ ଭାଗ୍ୟକୁ ଦାୟୀ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥାଉ। କିନ୍ତୁ ସମ୍ପର୍କ ଭାଙ୍ଗିବାର କାରଣ ଅନ୍ୟ କିଛି ଥାଏ।
ତେବେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ସମ୍ପର୍କ ଭାଙ୍ଗିବାର ତିନୋଟି କାରଣ ଅଛି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ଯେତେବେଳେ ମନରେ ଇର୍ଷା ବା ସନ୍ଦେହ, ମନରେ ଜିଦ୍ ଏବଂ ଶବ୍ଦରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଥାଏ, ସେତେବେଳେ ସମ୍ପର୍କ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲାଗେ ନାହିଁ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସମ୍ପର୍କରେ ଏହି ତିନୋଟି ଜିନିଷର ଗୁରୁତ୍ୱ ବଢେ, ତେବେ ଏପରି ସମ୍ପର୍କର ବିଫଳତା ନିଶ୍ଚିତ ଅଟେ।
ସନ୍ଦେହ ଏବଂ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ:-
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେତେବେଳେ ମନରେ ଇର୍ଷା କିମ୍ବା ସନ୍ଦେହର ମଞ୍ଜି ବଢିବାକୁ ଲାଗେ, ସେତେବେଳେ ଅନ୍ୟ ଜଣ ଯେତେ ଚେଷ୍ଟା କଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ସମ୍ପର୍କ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଅନ୍ତି। ଏପରି ସମୟରେ ସେ ସଠିକ୍ ଜିନିଷକୁ ମଧ୍ୟ ଭୁଲ୍ ଭାବିବେ। ତେଣୁ ଭ୍ରମ ଏବଂ ସନ୍ଦେହର ପୋକ ଧୀରେ ଧୀରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ଦୂର କରେ।
ଜିଦ୍ ଏବଂ ଅହଂକାର:-
ଜିଦ୍ ଏବଂ ଅହଂକାର(ଇଗୋ) ହେଉଛି ସମ୍ପର୍କର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଶତ୍ରୁ। ଅହଂକାରୀ ଲୋକମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ କଥା ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ । ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟକୁ ନିଜଠାରୁ କମ୍ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି। ଜିଦ୍ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପର୍କକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ, କାରଣ ତାଙ୍କର ଜିଦ୍ ହିଁ ପ୍ରାୟତଃ ତାଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ହରାଇଥାଏ। ଜିଦଖୋର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ କେହି ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ନାହିଁ । ଆପଣଙ୍କ ପସନ୍ଦ ଏବଂ ଅନ୍ୟର ପସନ୍ଦକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ହେଉଛି ଏକ ସମ୍ପର୍କର ମୂଳଦୁଆ।
ପ୍ରତିଯୋଗିତା:-
ଦୁଇ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରେମ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ଉପରେ ସମ୍ପର୍କ ଚାଲିଥାଏ। ସଂପର୍କରେ କୌଣସି ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହାକୁ ନେଇ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ଯଦି ଦୁଇ ଜଣ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି, ତେବେ ସମ୍ପର୍କ ଅଧିକ ଦିନ ତିଷ୍ଠି ରହି ନଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ,ଝଗଡା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଆରମ୍ଭ କରେ। ପରିଶେଷରେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ଭାଙ୍ଗିବା ଏକ ପ୍ରକାର ଥୟ ହୋଇଥାଏ।