ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ କ’ଣ, କିପରି ଚିହ୍ନିବେ ଲକ୍ଷଣ ? ଏହାକୁ ନେଇ ଚେତାବନୀ ଦେଲା WHO

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯଦି ଦୁନିଆରେ କଳ୍ପନା ଭଳି କୌଣସି ଜିନିଷ ନଥାନ୍ତା, ତେବେ ଅଧାରୁ ଅଧିକ ଦୁନିଆ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଥାନ୍ତା । ସମସ୍ତ କଳା କଳ୍ପନାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । କଡ଼ା ତିକ୍ତାତାରୁ ବର୍ତ୍ତିବା ପାଇଁ ଲୋକମାନେ କେବଳ କଳ୍ପନାକୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଯଦି କଳ୍ପନାର ଓଭରଡୋଜ୍ ହୋଇଯାଏ, ଏହା ଏକ ରୋଗ ହୋଇପାରେ । ଯାହାକୁ ଡାକ୍ତରୀ ଭାଷାରେ ‘ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ’ କୁହାଯାଏ । ଡବ୍ଲୁଏଚଓ ଅନୁଯାୟୀ, ଆଗାମୀ ସମୟରେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ । କାହିଁକି ନା ମାନସିକ ରୋଗରେ ପୀଡିତ ରୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢିବାରେ ଲାଗିଛି । ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର ମାନସିକ ରୋଗ ।

ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ କ’ଣ?
ତେବେ ଅନେକ ଥର ଲୋକମାନେ କଳ୍ପନା ଦୁନିଆରେ ଏତେ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଆନ୍ତି ଯେ, ସେମାନେ କଳ୍ପନା ଏବଂ ବାସ୍ତବତା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଭୁଲିଯାଆନ୍ତି । କଳ୍ପନାକୁ ସତ୍ୟ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରି ସେମାନେ ବଞ୍ଚନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ବାସ୍ତବରେ ଏହିପରି କିଛି ଘଟିନଥାଏ, ସେମାନେ ନିଜ ଭିତରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା କଳ୍ପନାକୁ ସତ୍ୟ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି ।

ଡାକ୍ତରୀ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ମାନବ ମସ୍ତିଷ୍କରେ ଡୋପାମାଇନ୍ ନାମକ ଏକ ନ୍ୟୁରୋଟ୍ରାନ୍ସମିଟର ଅଛି, ଯାହା ମସ୍ତିଷ୍କ ଏବଂ ଶରୀର ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରିଥାଏ । ଅନେକ ଥର ଡୋପାମାଇନ୍ କେମିକାଲ କୌଣସି କାରଣରୁ ଅତ୍ୟଧିକ ମାତ୍ରାରେ ବଢ଼ିଥାଏ, ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆପଣ ଅର୍ଥାତ୍ ଯିଏ ଏହାକୁ କଳ୍ପନା କରେ, ତାଙ୍କୁ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ରୋଗ ହୋଇପାରେ । କେତେକ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ, ଏହି ରୋଗ ଜେନେଟିକ୍ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ ।

ଡାକ୍ତରମାନେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କଠାରେ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ସମସ୍ୟା ଥାଏ, ତେବେ ପିଲାମାନଙ୍କଠାରେ ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ରୋଗ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ଯଦି ମା ଏବଂ ବାପାଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଏହି ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ପିଲାଠାରେ ୧୦ ରୁ ୧୨ ପ୍ରତିଶତ ଏହାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ ।

ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର କାରଣ କ’ଣ?
ଡାକ୍ତରଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆର ଅନେକ କାରଣ ଥାଇପାରେ । ପରିବର୍ତ୍ତିତ ସମୟରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିଶୀଳ ଜୀବନ, ଦ୍ରୁତ ଲାଇଫଷ୍ଟାଇଲ୍, ସୋସିଆଲ ମିଡିଆର ଅତ୍ୟଧିକ ବ୍ୟବହାର, ଜଏଣ୍ଟ ପରିବାରର ଅଲଗା ହେବା, ପ୍ରେମରେ ବିଫଳତା, କ୍ୟାରିୟର ଚାପ, ଟଙ୍କା ରୋଜଗାର ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଇତ୍ୟାଦି ମାନସିକ ରୋଗର କାରଣ ହୋଇପାରେ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, କରୋନା ପରେ ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ମାନସିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମଧ୍ୟ ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ଦ୍ୱାରା ହୋଇପାରେ । କରୋନା ପରେ ଏକାକୀ ରହିବା, ଦୁଃଖ ଏବଂ ଟେନସନ, ଭୟ, ଅସୁରକ୍ଷିତତା ହେତୁ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ମାନସିକ ରୋଗ ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଛି ।

ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ଲକ୍ଷଣ:-
ସ୍କିଜୋଫ୍ରେନିଆ ଅବସ୍ଥାରେ ରୋଗୀ କଳ୍ପନା ଏବଂ ବାସ୍ତବତା ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇଥାଏ । ସେ ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ନିଜ କଳ୍ପନାରେ ହଜିଯାଇଥାନ୍ତି । ଏଥିରେ ରୋଗୀ ଘଟଣା କିମ୍ବା ସମନ୍ୱୟର ଲିଙ୍କ୍ ଏକାଠି ଦେଖନ୍ତି । ସେ ସ୍ୱର ଶୁଣନ୍ତି, ଯାହା ବାସ୍ତବରେ ନାହିଁ । ସେ କିଛି ଆକୃତି ଦେଖନ୍ତି । ରୋଗୀ ଉଦାସ ହେବାକୁ ଲାଗିଥାଏ । ସେ କୌଣସି ଜିନିଷରୁ ସୁଖ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ । ଯଦି ଏହିପରି ଲକ୍ଷଣଗୁଡିକ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ, ତେବେ ଡାକ୍ତର କିମ୍ବା ମାନସିକ ରୋଗ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କୁ ଦେଖାଇବା ଉଚିତ୍ ।

ଚିକିତ୍ସା କ’ଣ?
କାଉନସେଲିଂ ସହିତ ମେଡିସିନ୍ ଦିଆଯାଏ । ମେଡିସିନର ପ୍ରଭାବ ହେବା ପାଇଁ ୬ ସପ୍ତାହରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲାଗିପାରେ । ବେଳେବେଳେ ଏହା ୧-୨ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ନେଇପାରେ । ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୭୦% ଲୋକ ଚିକିତ୍ସା ପରେ ଏହି ରୋଗରୁ ମୁକ୍ତି ପାଆନ୍ତି । ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ରୋଗ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ରହିପାରେ । ପ୍ରାୟ ୧୦ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ ଏହି ରୋଗରେ ବିରକ୍ତ ହୋଇ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରନ୍ତି । ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରାୟ ୨୪ ନିୟୁତ ଲୋକ ଏହି ରୋଗରେ ପୀଡିତ ଅଛନ୍ତି । ପ୍ରାୟତଃ ୧୫ ରୁ ୩୫ ବର୍ଷ ବୟସର ଲୋକମାନେ ଏହି ରୋଗର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି ।