୩ରୁ କମ୍ ପିଲା ଜନ୍ମ ହେଲେ ସମାଜ ପ୍ରତି ବଢ଼ିଯିବ ବିପଦ! ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ନେଇ ମୋହନ ଭାଗୱତଙ୍କ ବଡ଼ ବୟାନ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆରଏସଏସର ଶତବାର୍ଷିକୀରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ତିନି ଦିନିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଶେଷ ଦିନରେ ଆରଏସଏସ ମୁଖ୍ୟ ମୋହନ ଭାଗବତ ଜନସଂଖ୍ୟା ଉପରେ ନିଜର ମତ ରଖିଥିଲେ। ସେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଏକ ଦେଶ ପାଇଁ ଏକ ବୋଝ ଏବଂ ସୁଯୋଗ ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ।

ଏହାକୁ ଆମେ କିପରି ପରିଚାଳନା କରୁ ତାହା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ମୋହନ ଭାଗବତ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ଏକ ସମାଜରେ ଏକ ପରିବାରରେ ପିଲାଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ତିନିରୁ କମ୍ ହୁଏ, ତେବେ ଧୀରେ ଧୀରେ ସେହି ସମାଜର ଅସ୍ତିତ୍ୱ ବିପଦରେ ପଡ଼ିଯାଏ।

ଅର୍ଥାତ୍, ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହିତ, ସମାଜ ଏବଂ ଦେଶକୁ ସନ୍ତୁଳନ ରଖିବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ରହିବା ମଧ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ। ଏବେ ଏଠାରେ ଏହା ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯେ ଯଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୁରୁଷ ତିନୋଟି ପିଲା ଜନ୍ମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି, ତେବେ ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟା କେତେ ହେବ ଏବଂ ଦେଶରେ ପ୍ରକୃତ ପ୍ରଜନନ ହାର କେତେ ରହିବ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…

ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା

ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଦେଶ ପାଲଟିଛି। ଚୀନକୁ ପଛରେ ପକାଇ, ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବେ 1.43 ବିଲିୟନରୁ ଅଧିକ ହୋଇଯାଇଛି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯେତେବେଳେ ଦେଶରେ ତିନୋଟି ସନ୍ତାନ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିବା ସ୍ୱାଭାବିକ ଯେ ଏହା ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ଉପରେ କ’ଣ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ।

ପ୍ରକୃତରେ, ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କିମ୍ବା ହ୍ରାସର ପରିମାଣ ପ୍ରଜନନ ହାର ଦ୍ୱାରା ମାପ କରାଯାଏ। ପ୍ରଜନନ ହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଜଣେ ମହିଳା ତାଙ୍କ ଜୀବନକାଳରେ ହାରାହାରି କେତେ ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦିଅନ୍ତି।

ଦେଶରେ ପ୍ରଜନନ ହାର 

ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ପ୍ରଜନନ ହାର ବହୁତ ଅଧିକ ଥିଲା। ୧୯୫୦ ଦଶକରେ ଜଣେ ମହିଳା ହାରାହାରି ଚାରିରୁ ପାଞ୍ଚଟି ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେଉଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ସମୟ ସହିତ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଧୀରେ ଧୀରେ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ସଦ୍ୟତମ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ପ୍ରଜନନ ହାର ପ୍ରାୟ ୨.୦କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହାକୁ ବୁଝିବାର ସହଜ ଉପାୟ ହେଉଛି ଯେ ଯଦି ପ୍ରଜନନ ହାର ୨.୧ ରୁ କମ୍ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଆଉ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ନାହିଁ, ବରଂ ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ଥିର ହେବା ଆରମ୍ଭ କରିବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତରେ ଏହି ପରିସ୍ଥିତି ଅଛି।

ତିନୋଟି ସନ୍ତାନ ପରେ ପରିସ୍ଥିତି

ଯଦି ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତିନୋଟି ସନ୍ତାନର ଧାରଣା ସାଧାରଣ ହୋଇଯାଏ, ତେବେ ପ୍ରଜନନ ହାର ୨.୧ ଉପରେ ପହଞ୍ଚିଯିବ। ଏହା ହେବା ମାତ୍ରେ, ଜନସଂଖ୍ୟା ହାର ପୁଣି ଥରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିବ।

ଏହାର ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ଦେଶର ସମ୍ପଦ ଉପରେ ପଡ଼ିବ। ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୂର୍ବରୁ ବହୁତ ଚାପ ରହିଛି, ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯଦି ଜନସଂଖ୍ୟା ଆହୁରି ବୃଦ୍ଧି ପାଏ, ତେବେ ପରିସ୍ଥିତି ଆହୁରି କଷ୍ଟକର ହୋଇପାରେ।

ବର୍ତ୍ତମାନ, ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ଯେପରିକି କେରଳ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁରେ ପ୍ରଜନନ ହାର 1.6 ରୁ 1.7 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଛି। ଅର୍ଥାତ୍, ସେଠାକାର ଜନସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଆଗାମୀ ସମୟରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇପାରେ।

ଜନସଂଖ୍ୟା ବଢିଥିବା ରାଜ୍ୟ

ବିହାର ଏବଂ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରଜନନ ହାର ଏବେ ବି ଅଧିକ ଅଛି। ଯଦି ଆମେ ବିହାରର ତଥ୍ୟ ଦେଖିବା, ତେବେ ଏହା ସେଠାରେ ପ୍ରାୟ 2.9 ଏବଂ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ପ୍ରାୟ 2.4।

ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରୁଛନ୍ତି। ବଡ଼ ବଡ଼ ସହରରେ, ଲୋକମାନେ ଏବେ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ସନ୍ତାନ ଆଡ଼କୁ ମୁହାଁଇଛନ୍ତି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯଦି ପୁଣି ଥରେ ବଡ଼ ପରିମାଣରେ ତିନୋଟି ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ କରିବାର ଧାରା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ, ତେବେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଚାପ ପୁଣି ଥରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ଏବଂ ଜନସଂଖ୍ୟା ପୁଣି ଥରେ ଏକ ବୋଝ ପାଲଟିପାରେ।