ବୟସ୍କ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ଭାରତ: ଏହି ବୟସର ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାରେ ଘଟିଛି ବିରାଟ ହ୍ରାସ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟା ଧୀରେ ଧୀରେ ବୃଦ୍ଧାବସ୍ଥା ଆଡ଼କୁ ମୁହାଁଇଛି। ସାମ୍ପୁଲ ପଞ୍ଜିକରଣ ପ୍ରଣାଳୀ (SRS) ର 2023 ରିପୋର୍ଟରେ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ପ୍ରକାଶ କରାଯାଇଛି। SRS ରିପୋର୍ଟରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତରେ ପ୍ରଜନନ ହାର ହ୍ରାସ ପାଉଛି।

ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ କର୍ମଜୀବୀ ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀ (15-59 ବର୍ଷ) ଜନସଂଖ୍ୟାର ଅନୁପାତ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ତଥାପି, 0-14 ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀର ଜନସଂଖ୍ୟାରେ ନିରନ୍ତର ହ୍ରାସ ଘଟୁଛି।

0-14 ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀ

ନମୁନା ପଞ୍ଜୀକରଣ ପ୍ରଣାଳୀ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, 1971 ରୁ 1981 ମଧ୍ୟରେ, 0-14 ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅଂଶ 41.2 ପ୍ରତିଶତରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 38.1 ପ୍ରତିଶତକୁ ଖସି ଆସିଥିଲା, ଯେତେବେଳେ 1991 ରୁ 2023 ମଧ୍ୟରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା 36.3 ପ୍ରତିଶତରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 24.2 ପ୍ରତିଶତକୁ ଖସି ଆସିଥିଲା।

ଭାରତର ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାର ଜେନେରାଲଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ SRS ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଦେଶର ମୋଟ ପ୍ରଜନନ ହାର 1971 ମସିହାରେ 5.2 ରୁ 2023 ମସିହାରେ 1.9 କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।

ସର୍ଭେ କରାଯାଇଥିଲା

SRS ଦ୍ୱାରା ଏହି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ପ୍ରାୟ 88 ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଏକ ନମୁନା ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି। ଏହା ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଜନସଂଖ୍ୟାଗତ ସର୍ଭେ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ।

ରିପୋର୍ଟରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଭାରତର ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ 0-14 ବର୍ଷ ବୟସର ପୁଅମାନଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଝିଅମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ। ଦିଲ୍ଲୀର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ଝିଅମାନଙ୍କର ଅନୁପାତ ଅଧିକ।

କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀ 

SRS ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀର ଅନୁପାତ ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ୫୩.୪ ପ୍ରତିଶତରୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ୬୬.୧ ପ୍ରତିଶତ ହୋଇଛି। ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରତିଶତ ଦିଲ୍ଲୀରେ (୭୦.୮ ପ୍ରତିଶତ) ରହିଛି, ତା’ପରେ ତେଲେଙ୍ଗାନା (୭୦.୨ ପ୍ରତିଶତ) ଏବଂ ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ (୭୦.୧ ପ୍ରତିଶତ) ରହିଛି, ଯେତେବେଳେ ସବୁଠାରୁ କମ ପ୍ରତିଶତ ବିହାରରେ (୬୦.୧ ପ୍ରତିଶତ) ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଏହି ବର୍ଗ ୬୮.୮ ପ୍ରତିଶତ, ଯେତେବେଳେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୬୪.୬ ପ୍ରତିଶତ।

ବୟସ୍କ ଜନସଂଖ୍ୟା 

SRS ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତରେ, ଜମ୍ମୁ ଏବଂ କାଶ୍ମୀରରେ ଗ୍ରାମୀଣ ମହିଳା ଏବଂ ଆସାମର ସହରାଞ୍ଚଳ ପୁରୁଷଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସର୍ବାଧିକ ଅଂଶ ରହିଛି। ଦେଶରେ ବୟସ୍କ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୨୩ ମସିହାରେ ୬୦ ବର୍ଷ କିମ୍ବା ତଦୁର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବୟସ୍କ ଲୋକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୯.୭ ପ୍ରତିଶତ ହୋଇଛି। କେରଳ (୧୫.୧ ପ୍ରତିଶତ), ତାମିଲନାଡୁ (୧୪ ପ୍ରତିଶତ) ଏବଂ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ (୧୩.୨ ପ୍ରତିଶତ) ଏହି ବର୍ଗରେ ଆଗରେ ଅଛନ୍ତି।