ନବରାତ୍ରି ସମୟରେ କନିଆ ପୂଜାର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । କୁହାଯାଏ ନବରାତ୍ରିର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ ଝିଅକୁ ପୂଜା କରିବା ଉଚିତ । ଏହି ନଅ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଅଷ୍ଟମୀ ଏବଂ ନବମୀରେ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ସର୍ବୋତ୍ତମ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହା ସହିତ ଭକ୍ତମାନେ ଏହି ଦୁଇ ଦିନରେ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ନୈବେଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରି ଉପବାସ ଭାଙ୍ଗନ୍ତି ।
ଦେବୀ ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ ଯେତେବେଳେ ଦେବରାଜ ଇନ୍ଦ୍ର ଭଗବାନ ଦେବୀ ଭଗବତୀଙ୍କୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କୁ ପଦ୍ଧତି ମାଗିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ କୁମାରୀ ପୂଜାପାଠକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ପଦ୍ଧତି ବୋଲି କହିଥିଲେ। ଏହି ପୂଜାରେ ନଅ ଅବିବାହିତା ବାଳିକା ଏବଂ ଜଣେ କୁମାରଙ୍କୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ଘରକୁ ଡକାଯାଏ, ସେମାନଙ୍କର ପାଦ ଧୋଇ ରୋଲି-କୁମକୁମ ଲଗାଇ ପୂଜା କରାଯାଏ । ସେହି ଦିନଠାରୁ ଏହି କାରଣରୁ ନବରାତ୍ରୀ ସମୟରେ କାନିଆ ପୂଜା ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ ।
କନିଆ ପୂଜାର ମହତ୍ତ୍ୱ :
ନବରାତ୍ରୀରେ କାନିଆ ପୂଜାଙ୍କର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି । ଏହି ଦିନ ସମସ୍ତ ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟର ଫଳାଫଳ ପାଇବା ପାଇଁ କାନିଆ ପୂଜା କରାଯାଏ । କୁମାରୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନ, ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବିଦ୍ୟା ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ବାଧା ବିଘ୍ନ, ଭୟ ଏବଂ ଶତ୍ରୁମାନେ ବି ନଷ୍ଟ ହୋଇଥାନ୍ତି । ମାଆ ଦୁର୍ଗା ଘର, ଜପ ଏବଂ ଦାନରେ ଏତିକି ଖୁସି ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ, ଯେତିକି ସେ କାନିଆ ପୂଜାରେ ଖୁସି ହୁଅନ୍ତି ।