ବିବାହ କେବଳ ଏକ ଉତ୍ସବ ନୁହେଁ ବରଂ ଦୁଇ ଆତ୍ମାର ମିଳନ। କୁହାଯାଏ, ବିବାହ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ପରିବାରର ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ବନ୍ଧନ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଭାରତୀୟ ବିବାହ ଏତେ ରଙ୍ଗୀନ ଯେ, ଏହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଲୋକଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆକର୍ଷଣ କରିଥାଏ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଲୋକମାନେ ବିବାହକୁ ଚମତ୍କାର କରିବା ପାଇଁ ବହୁତ ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତି। ବିବାହକୁ ସ୍ମରଣୀୟ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ନୂତନ ଧାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଯେମିତି କି ନିମନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଡଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଡ୍ରେସ, ମଣ୍ଡପ ସଜ୍ଜା, ବରର ପ୍ରବେଶ, ଭୋଜି କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କିଛି ।
ଭାରତୀୟ ବିବାହ ସବୁବେଳେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ରହିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଗାଁ ଅଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଅନନ୍ୟ ବିବାହ ରୀତିନୀତି ଅଛି । ପ୍ରତ୍ୟେକ ରୀତିନୀତି ପଛରେ ଏକ ବିଶେଷ ଅର୍ଥ ଅଛି । ବିବାହ ଦିନରେ କରାଯାଉଥିବା ରୀତିନୀତି ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ମଧ୍ୟ ଅଛି, ଯାହା ବିବାହର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ । ବିବାହର କିଛି ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ରୀତିନୀତି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ।
ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର କେତେକ ଗ୍ରାମରେ ଅନନ୍ୟ ରୀତିନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ଯାହା ଅଜବ ଲାଗୁଥାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହି ବିବାହ ରୀତିନୀତି ସେହି ଗାଁରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି ଗାଁ ବାଲିଆର ନାରହି ।
ଯଦି ଏଠାରେ କାହାର ଘରେ ବିବାହ ହୁଏ, ତେବେ ସେ ସମଗ୍ର ଗାଁରେ ମାଟି ପାତ୍ର ବଣ୍ଟାଯାଏ । ପାତ୍ରରେ ନାମ ଏବଂ ବିବାହ ତାରିଖ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥାଏ। ତା’ପରେ ସମଗ୍ର ଗାଁର ଲୋକମାନେ ସେହି ପାତ୍ରରେ ଦହି ପୂର୍ଣ୍ଣ କରି କନ୍ୟାଘରେ ଆସି ପହଞ୍ଚି ଯାଆନ୍ତି । ଯିଏ ଯାହାର ଯେତେ ଶତ୍ରୁ ହୋଇଥାନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି ବିବାହ ଦିନ ଏହି ରୀତିନୀତି କରିବାକୁ କେହି ଭୁଲନ୍ତିନି ।ସମଗ୍ର ଗାଁରୁ ଶହ ଶହ ପାତ୍ରରେ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥିବା ଦହି ସଂପୃକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଥାଏ। ଯାହା ମଧ୍ୟ ମାଗଣା ।ସାମାଜିକ ରୀତିନୀତିରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ଡୋରିରେ ବାନ୍ଧି ରଖିବା ପାଇଁ ଏପରି ଅଦ୍ଭୁତ ପରାମ୍ପରା ରହିଆସିଛି ।