ଆମେରିକାର ନବନିର୍ବାଚିତ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଡୋନାଲ୍ଡ ଟ୍ରମ୍ପ ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ଏକ କଡ଼ା ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନେ ଆମେରିକା ବିରୋଧୀ ନୀତି ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି କିମ୍ବା ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ପାଇଁ କୌଣସି ନୂଆ ମୁଦ୍ରା ଆଣିବାରେ ସମର୍ଥନ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ୧୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଟାରିଫ (ଆମଦାନୀ ଶୁଳ୍କ) ଲଗାଯିବ। ଏହି ଧମକ ସେ ତାଙ୍କର ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ‘ଟ୍ରୁଥ ସୋସିଆଲ’ରେ ପୋଷ୍ଟ କରି ଦେଇଛନ୍ତି। ବ୍ରିକ୍ସ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଭାରତ, ରୁଷ, ଚୀନ, ବ୍ରାଜିଲ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା, ମିଶର, ଇଥିଓପିଆ, ଇରାନ ଏବଂ ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ (ୟୁଏଇ) ସହିତ ଅନ୍ୟ କେତେକ ଦେଶ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯେଉଁମାନେ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ଉପରେ ନିର୍ଭରତା କମାଇବା ପାଇଁ ନିଜସ୍ୱ ମୁଦ୍ରା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରୁଛନ୍ତି।
ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଧମକର ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଏହି ଚେତାବନୀ ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନଙ୍କର ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରକୁ ବାଇପାସ କରି ନିଜସ୍ୱ ମୁଦ୍ରାରେ ବାଣିଜ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ଆଲୋଚନାର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଭାବେ ଆସିଛି। ୨୦୨୩ରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ବ୍ରାଜିଲର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଲୁଇ ଇନାସିଓ ଲୁଲା ଡି ସିଲ୍ଭା ଏକ ସାଧାରଣ ମୁଦ୍ରା ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିଥିଲେ। ଏହାପରେ ୨୦୨୪ରେ ରୁଷରେ ହୋଇଥିବା ବ୍ରିକ୍ସ ସମ୍ମେଳନରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା। ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ମତରେ, ଏହା ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରର ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରାଧାନ୍ୟକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିପାରେ, ଯାହା ଆମେରିକାର ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ହେବ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେଉଁ ଦେଶମାନେ ଡଲାରକୁ ବାଦ ଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ, ସେମାନଙ୍କୁ ଆମେରିକୀୟ ବଜାରରୁ ବାହାର କରାଯିବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ଭାରୀ ଟାରିଫ ଲଗାଯିବ।
ଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ
ଭାରତ ବ୍ରିକ୍ସର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଦସ୍ୟ ହେବା ସହ ଆମେରିକା ସହିତ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବାଣିଜ୍ୟ ଅଂଶୀଦାର। ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଭାରତ ସହ ଆମେରିକାର ବାଣିଜ୍ୟ ଘାଟା ୩୫.୩୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଥିଲା। ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ପୂର୍ବ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟିଲ ଓ ଆଲୁମିନିୟମ ଉପରେ ୨୫% ଟାରିଫ ଲଗାଯାଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ସେ ଭାରତ ସମେତ ଅନ୍ୟ ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ୧୦% ଅତିରିକ୍ତ ଟାରିଫର ଧମକ ଦେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଭାରତୀୟ ନିର୍ଯାତ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ତେବେ, ଗ୍ଲୋବାଲ ଟ୍ରେଡ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଇନିସିଏଟିଭ (ଜିଟିଆରଆଇ) ଅନୁସାରେ, ଏହା ଆମେରିକୀୟ ଗ୍ରାହକଙ୍କ ପାଇଁ ଆମଦାନୀ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ ଏବଂ ବୈଶ୍ୱିକ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ଅସ୍ଥିର କରିପାରେ, ଯାହା ଆମେରିକା ନିଜେ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ହେବ।
ବ୍ରିକ୍ସର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଓ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଚିନ୍ତା
ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଡଲାରର ଆଧିପତ୍ୟ କମାଇବା ଓ ନିଜସ୍ୱ ମୁଦ୍ରାରେ ବାଣିଜ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ରୁଷ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭ୍ଲାଦିମିର ପୁଟିନ ଅନୁସାରେ, ଆମେରିକା ଡଲାରକୁ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଛି, ଯାହା ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ବିକଳ୍ପ ମୁଦ୍ରା ଖୋଜିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରୁଛି। ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଏହି ଧମକ ଏହି ପ୍ରୟାସକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏକ ରଣନୀତି ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି। ଜିଟିଆରଆଇର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଅଜୟ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ୧୦୦% ଟାରିଫ ଧମକ ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରତୀକାତ୍ମକ ଏବଂ ବାସ୍ତବତାରୁ ଦୂର। ଭାରତକୁ ନିଜର ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଦ୍ରା ବାଣିଜ୍ୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି।
ବିଶ୍ୱ ବଜାରରେ ପ୍ରଭାବ
ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କ ଏହି ଟାରିଫ ନୀତି ବୈଶ୍ୱିକ ବାଣିଜ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧର ଆଶଙ୍କା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଚୀନ ଏହାର ଜବାବରେ ଆମେରିକୀୟ ଉତ୍ପାଦ ଉପରେ ୩୪% ଟାରିଫ ଲଗାଇଛି, ଯାହା ଟ୍ରମ୍ପଙ୍କୁ ଆହୁରି ୫୦% ଅତିରିକ୍ତ ଟାରିଫ ଲଗାଇବାକୁ ପ୍ରେରିତ କରିଛି। ଏହା ବିଶ୍ୱ ଶେୟାର ବଜାର ଓ ତୈଳ ମୂଲ୍ୟରେ ହ୍ରାସ ଘଟାଇଛି। ଭାରତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନେ ଏହି ଟାରିଫ ଯୁଦ୍ଧରୁ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପାରନ୍ତି।
ଭାରତର ପଦକ୍ଷେପ
ଭାରତ ସରକାର ଏହି ଟାରିଫ ଧମକର ପ୍ରଭାବ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ପୋର୍ଟାଲ ତିଆରି କରୁଛି, ଯେଉଁଠାରେ ନିର୍ଯାତକମାନେ ସେମାନଙ୍କ ସମସ୍ୟା ନିବେଦନ କରିପାରିବେ। ଏହା ସହିତ, ଭାରତ ଓ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟରେ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୫୦୦ ବିଲିୟନ ଡଲାରର ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ବାଣିଜ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଚୁକ୍ତି ପାଇଁ ଆଲୋଚନା ଚାଲିଛି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ ଦେଉଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତୀୟ ନିର୍ଯାତ ଉପରେ ଏହି ଟାରିଫର ପ୍ରଭାବ ସୀମିତ ହୋଇପାରେ, ଯଦି ଭାରତ ସ୍ଥାନୀୟ ମୁଦ୍ରା ବାଣିଜ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ବାଣିଜ୍ୟ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ବୃଦ୍ଧି କରେ।